Κονστάντζα Κιαπόνι: «Γεννήθηκα χειρουργός»

«Di ciao!» λέει χαμογελαστά στο κοριτσάκι της μέσα στο καρότσι δείχνοντάς του εμένα. Η Κονστάντζα Κιαπόνι βιάζεται. Είναι 07.40 το πρωί. Πρέπει να αφήσει την μικρή στον παιδικό σταθμό και να πιάσει το νυστέρι. Είναι μια από τις 8.000 γυναίκες ανάμεσα στους 40.000 άνδρες χειρουργούς στη Γερμανία. Ευτυχώς το νοσοκομείο όπου εργάζεται, η Ευαγγελική Κλινική, παράρτημα της Πανεπιστημιακής Κλινικής της Κολωνίας, βρίσκεται σχεδόν απέναντι. Μικροκαμωμένη, λεπτή, φρέσκια, ανεβαίνει ανάλαφρα αλλά δυναμικά τα σκαλοπάτια της κύριας εισόδου, «απλώνει» ένα τεράστιο «καλημέρα» δεξιά κι αριστερά, πηγαίνει πρώτα στο γραφείο της, στο τμήμα Ενδοκρινολογικής Χειρουργικής, παίρνει τα ειδικά μεγεθυντικά γυαλιά για τα προγραμματισμένα χειρουργεία θυρεοειδούς της ημέρας, το κινητό της, «μπορεί ίσως να με πάρουν από τον παιδικό σταθμό», και με το ίδιο αποφασιστικό βήμα μπαίνουμε μαζί στον χώρο των χειρουργείων του νοσοκομείου.

Ένα καθημερινό τελετουργικό με την αλλαγή ρούχων και παπουτσιών και τον γνωστό πράσινο ιματισμό χειρουργείου. Πανέτοιμη μπαίνει στη «δική» της αίθουσα χειρουργείου και μοιράζει άλλο ένα απλόχερο «καλημέρα» στον αναισθησιολόγο, τις νοσοκόμες και σε όλους τους παρόντες. Βρίσκεται στον κόσμο της, κάθε μέρα στον αγώνα για λύσεις σε προβλήματα υγείας που χτυπούν τον θυρεοειδή, τους παραθυρεοειδείς και τα επινεφρίδια. «Γυναικείες» θα έλεγε κανείς παθήσεις, πολλές φορές αθέατες, ύπουλες, επικίνδυνες...   

Ασυνήθιστο βιογραφικό

«Μπορείτε να στέκεστε σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο» μου λέει, «από εδώ μέχρι εκεί είναι χώρος απόλυτης αποστείρωσης, το πρώτο χειρουργείο είναι μια σχετικά μικρή επέμβαση, θα αφαιρέσουμε τον αριστερό λοβό του θυρεοειδούς, υπάρχει ένας ύποπτος όζος, θα τον στείλουμε στη συνέχεια για βιοψία». Μια τελευταία ματιά στον υπολογιστή με το ιστορικό της ασθενούς, οδηγίες στον βοηθό χειρουργό και στο προσωπικό, και ακριβώς στις 08.17, ανεβασμένη σε ένα τρίποντο έδρανο για να έχει καλύτερη εποπτεία, κάνει την πρώτη τομή με το νυστέρι. Τα πάντα πρωτοκολλούνται. Η Κονστάντζα Κιαπόνι δίνει συνεχώς οδηγίες, ακόμη και σε μένα εξηγεί σε κάθε βήμα τι κάνει, και το κυριότερο, λέει συνεχώς «ευχαριστώ» σε όλους τους συνεργάτες της. Το δεύτερο χειρουργείο είναι κάπως πιο απαιτητικό. Ολική θυρεοειδεκτομή. Αλλά όχι για την Κιαπόνι. Τέτοια κι άλλα πολυπλοκότερα κάνει εκατοντάδες κάθε χρόνο. Γυναίκα σε ένα κλασσικά ανδροκρατούμενο επάγγελμα κατάφερε με πείσμα, επιμονή, υπομονή, προσωπικές θυσίες, διάβασμα αλλά και ανθρώπινο πρόσωπο να αποκτήσει τον σεβασμό, την αναγνώριση, την καταξίωση. Η Κονστάντζα Κιαπόνι δεν έχει ένα συνηθισμένο βιογραφικό.

«Προέρχομαι από οικογένεια γιατρών, γυναικολόγοι και οι δύο, οι γονείς μου δούλευαν όλη μέρα, τους έβλεπα πάντα βράδυ και μου έκαναν αναφορά, το έβρισκα συναρπαστικό» λέει στη Deutsche Welle. 'Όταν πήρα το απολυτήριο δεν είχα συνειδητοποιήσει τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου και σπούδασα Λογοτεχνία και Φιλοσοφία στην Scuola Normale Superiore στην Πίζα. Αλλά κατά τη διάρκεια των σπουδών συνειδητοποίησα ότι ήθελα να γίνω γιατρός. Κι αφού πήρα το πτυχίο μου σπούδασα ιατρική στη Γερμανία, στο Μόναχο. Την πρώτη φορά που βρέθηκα στο χειρουργείο κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης (Famulatur), ήξερα ότι θα γινόμουν χειρουργός, ότι γεννήθηκα γι αυτό, επειδή είναι ένα πολύ συναρπαστικό επάγγελμα και επίσης ένα επάγγελμα που σου δίνει την ευκαιρία να προσφέρεις μια γρήγορη λύση».

Ανεβασμένη πάνω στο τρίποντο έδρανο η Κιαπόνι μετακινεί τον τεράστιο προβολέα πάνω από το χειρουργικό τραπέζι για να βλέπει καλύτερα. Ο θυρεοειδής είναι διογκωμένος και πρέπει να αφαιρεθεί με σωστό τρόπο μέσα από τη μικρή τομή στον λαιμό. Συνεχώς μέσω ειδικής συσκευής monitoring προσέχει στη διάρκεια της αφαίρεσης να μην πειράξει τα λαρυγγικά νεύρα που ελέγχουν τη φωνή. Μετά έρχεται και μου δείχνει τον θυρεοειδή. Για όποιον ασθενή το επιθυμεί η Κονστάντζα Κιαπόνι κάνει και μια πρωτοποριακή εγχείρηση χωρίς τομή στο δέρμα και αντιαισθητικές ουλές, τη λεγόμενη ενδοσκοπική διαστοματική θυρεοειδεκτομή που εφαρμόζεται και στην αφαίρεση παραθυρεοειδούς.

«Σας βλέπουν τόσο λίγο, ελπίζω να ξέρουν ότι είστε η μαμά τους»

H Καθηγήτρια Κονστάντζα Κιαπόνι, Fellow of the European Board of Surgery, ένα προσόν που απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία στην ενδοκρινολογική χειρουργική, είναι αυθεντία στον τομέα της. «Πιστεύω ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν ό,τι ακριβώς και οι άνδρες, εκτός από ορισμένους περιορισμούς, όπως η φυσική δύναμη» μου λέει μετά τα χειρουργεία. «Αλλά σίγουρα στην κοινωνία εξακολουθεί να υπάρχει αυτή η εικόνα του χειρουργού άνδρα, ως οικογενειάρχη, με γυναίκα στο σπίτι, που ετοιμάζει τα πάντα, παίρνει τα παιδιά από το σταθμό. Και μερικές φορές το βιώνουμε αυτό και με τους ασθενείς. Πριν από λίγες εβδομάδες είχα έναν ηλικιωμένο ασθενή που ήρθε σε μένα με άρρωστο παραθυρεοειδή και μου είπε ότι ήθελε να δει τον καθηγητή που χειρουργεί. Και του είπα ότι εγώ είμαι ο καθηγητής και εξεπλάγη. Τον εγχείρισα και ήταν πανευτυχής». Η Ιταλίδα χειρουργός έχει κι άλλες ενδιαφέρουσες εμπειρίες να διηγηθεί από τη γερμανική πραγματικότητα.

«Η εμπειρία μού έχει δείξει ότι οι γυναίκες δεν εμπιστεύονται γυναίκες. Μου έτυχε κάποια ασθενής να ακυρώσει εγχείρηση γιατί φοβήθηκε ότι θα την κολλήσω κάτι από τα παιδιά μου ή δεν θα είχα πού να τα αφήσω. Όμως εκτός του ότι έχω χρόνια να αρρωστήσω, έβρισκα πάντα λύση, είτε στη γιαγιά, είτε αλλού.  Ξέρετε, πριν από 20, 30 χρόνια ήταν αλλιώς, τώρα η κοινωνία αλλάζει, το 70% των φοιτητών Ιατρικής είναι γυναίκες, κάποια στιγμή θα αλλάξει ο συσχετισμός. Συχνά ακούω πολλές Γερμανίδες να μου λένε, αχ, τα καημένα τα παιδιά, πρέπει να είναι όλη μέρα στον παιδικό σταθμό, σας βλέπουν τόσο λίγο, ελπίζω να ξέρουν ότι είστε η μαμά τους. Οι άνθρωποι έχουν την εικόνα της μαμάς που πρέπει να είναι με το παιδί 24 ώρες το 24ωρο. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι σωστό, δεν το βίωσα αυτό στην Ιταλία.  Οι νέες γυναίκες μερικές φορές αισθάνονται ενοχές επειδή πρέπει οπωσδήποτε να μείνουν στο σπίτι τον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού τους. Μπορώ να σας πω για συναδέλφους, που έμειναν στο σπίτι για ένα χρόνο επειδή πίστευαν ότι έπρεπε, ότι μετά έπαθαν κατάθλιψη. Εγώ δεν το έκανα αυτό, πήρα άδεια μητρότητας μερικών εβδομάδων αλλά μετά επέστρεψα στη δουλειά μου. Η μητέρα μου μού έφερνε το παιδί μου για να το θηλάσω ανάμεσα στα χειρουργεία, ήξερα ότι ήταν σε καλά χέρια. Το χρειαζόμουν επίσης επειδή δεν είμαι απλώς μητέρα, αλλά και χειρουργός. Δεν έχω καμιά απολύτως ενοχή. Έκανα αυτό που ήταν σωστό για μένα. Δεν λέω ότι είναι σωστό για κάθε γυναίκα. Κάθε μία πρέπει να βρει τον δικό της δρόμο. Για μένα, αυτός ο δρόμος ήταν ο σωστός».

«Ανακαλύπτω σε μένα τη μητέρα μου»

Η Κονστάντζα Κιαπόνι έχει τη ζωή της, ιδιωτική και επαγγελματική «υπό απόλυτο έλεγχο». Όπως και η μητέρα της, από την οποία «κληρονόμησε» αυτοπεποίθηση και αγάπη για τη δουλειά της. Ακόμη και μέχρι σήμερα παραμένει γι' αυτήν το απόλυτο πρότυπο. «Ως παιδί έβλεπα πάντα πώς τα είχε όλα υπό έλεγχο, πώς τα διαχειριζόταν με τη μεγαλύτερη εμπειρία και αφοσίωση στη δουλειά της. Η μαμά μου εργαζόταν πάντα, όχι 100, αλλά 150%. Και εξακολουθεί να εργάζεται στο ιατρείο της, παρόλο που έχει συνταξιοδοτηθεί. Το εκτιμώ αφάνταστα γιατί μου αρέσει όταν οι άνθρωποι αγαπούν τη δουλειά τους. Και η μητέρα μου αγαπούσε πραγματικά αυτή τη δουλειά, το να είναι γυναικολόγος. Και εγώ κάνω το ίδιο και σίγουρα πιστεύω ότι μερικές φορές ανακαλύπτω ξανά τη μητέρα μου σε μια δήλωση ή στη συμπεριφορά μου. Αυτό είναι πολύ καλό». 

Είναι καλό όμως και για τους ασθενείς της. «Το να είσαι χειρουργός είναι επίσης ένας συγκεκριμένος τρόπος ζωής. Είσαι χειρουργός και εκτός νοσοκομείου. Είναι συγκεκριμένα στοιχεία του χαρακτήρα, είναι μια συγκεκριμένη κοσμοθεωρία, είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος προσέγγισης των πραγμάτων, του απρόσμενου. Μπαίνεις στο χειρουργείο και δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί, αν μπορείς να βοηθήσεις 100% τους ανθρώπους. Γι' αυτό νομίζω ότι στην πραγματικότητα είναι αυτή η προθυμία να αντιμετωπίσεις το απροσδόκητο, και επίσης η πίστη, η πεποίθηση ότι μπορείς να το κάνεις καλά».

Γυναικεία προσέγγιση ενός από τα πιο δύσκολα και υπεύθυνα επαγγέλματα στον κόσμο; Ίσως, αλλά εκτός από γυναίκα η Κονστάντζα Κιαπόνι είναι έντονα Ιταλίδα. Το ταμπεραμέντο της επιδρά "θεραπευτικά" και τής το λέω ανοιχτά. «Σας ευχαριστώ, αυτή η αμεσότητα είναι χαρακτηριστικό νοτιοευρωπαϊου. Ως ξένη στη Γερμανία συχνά βιώνω ότι οι άνθρωποι εδώ είναι πιο πρόθυμοι στη γκρίνια από τον έπαινο. Είναι κρίμα γιατί και τα δύο χρειάζονται». Μεσημέριασε. Με την ίδια φρεσκάδα η Κιαπόνι βγάζει τα πράσινα χειρουργικά ρούχα, ντύνεται «μαμά» και πάει να πάρει την κόρη της από τον παιδικό σταθμό. Χειρουργός, σύζυγος, μαμά, ρόλοι ζωής...