Κατανομή 120.000 προσφύγων χωρίς ομοφωνία

Οι έντονες αντιδράσεις τεσσάρων χωρών για την κατανομή των προσφύγων -Τσεχία, Σλοβακία, Ρουμανία και Ουγγαρία- δεν κατάφεραν να κάμψουν τη βούληση των υπολοίπων κρατών μελών της ΕΕ για ένα ευρωπαϊκό σχέδιο μετεγκατάστασης 120.000 προσφύγων κυρίως από την Ιταλία και την Ελλάδα. To σχέδιο εγκρίθηκε τελικά με ενισχυμένη πλειοψηφία, κάτι που είχε υποστηρίξει εξαρχής η Γερμανία, δεδομένου ότι δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις για τη λήψη απόφασης με ομοφωνία, όπως προβλέπεται καταστατικά. Σύμφωνα με tweet του τσέχου υπ. Εσωτερικών Μίλαν Τσόβανεκ αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας τόσο η Γερμανία όσο και η Γαλλία υποστήριξαν ένθερμα το σχέδιο, ενώ η Φινλανδία απείχε. Ο τσέχος υπουργός αποδοκίμασε την απόφαση, λέγοντας μάλιστα ότι: «σύντομα θα καταλάβουμε ότι ο 'βασιλιάς είναι γυμνός'. σήμερα χάθηκε η κοινή λογική».

Από την πλευρά του, ο προεδρεύων της Συνόδου, Ζαν Άσελμπορν, τόνισε ότι η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης και κατά συνέπεια ήταν αναγκαία η λήψη απόφασης παρά την αντίθετη άποψη τεσσάρων χωρών. Στο μεταξύ διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι τέσσερεις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που ψήφισαν κατά εγείρουν ενστάσεις περί περιορισμού της εθνικής τους κυριαρχίας. Σε κάθε περίπτωση, παρά την έλλειψη ομοφωνίας, η σημερινή απόφαση είναι δεσμευτική και για τις 28 χώρες μέλη της ΕΕ. Εντούτοις η εφαρμογή της στην πράξη θα είναι προβληματική λόγω των έντονα διαφορετικών προσεγγίσεων στο προσφυγικό.

Απόφαση που δύσκολα θα εφαρμοστεί στην πράξη

Πρόσφατα η Κομισιόν είχε καταθέσει πρόταση περί καθιέρωσης συστήματος ποσοστώσεων στην κατανομή των προσφύγων, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος αλλά και την οικονομική κατάσταση τις εκάστοτε χώρας. Το σύστημα ποσόστωσης in concreto δεν τέθηκε σήμερα επί τάπητος. Στο τελικό κείμενο των υπ. Εσωτερικών της ΕΕ γίνεται αναφορά μόνο στον συνολικό αριθμό των προσφύγων που θα κατανεμηθεί στις χώρες μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα πάντως με σχόλιο του τσέχου πρωθυπουργού το νέο ευρωπαϊκό σύστημα κατανομής προσφύγων δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη. Τα κράτη που δεν επιθυμούν να υποδεχθούν πρόσφυγες ή που θέλουν να υποδεχθούν μόνο περιορισμένο αριθμό, μπορούν να επικαλεστούν εξαιρέσεις λόγω έκτακτων περιστάσεων. Η μη υπαγωγή στο κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να διαρκέσει για μία περίοδο που δεν θα μπορεί να ξεπεράσει τους 12 μήνες, υπογράμμισε ωστόσο ο Ζαν Άσελμπορν.

Τις λεπτομέρειες της μετεγκατάστασης των προσφύγων αναμένεται πάντως να επεξεργαστεί η Κομισιόν μέσα στο επόμενο διάστημα. Έντονες αμφιβολίες για την επιτυχή εφαρμογή της σημερινής απόφασης εξέφρασε και ο ούγγρος υπ. Εσωτερικών Σάντορ Πίντερ, υπογραμμίζοντας ότι είναι δύσκολο οι πρόσφυγες να μείνουν σε χώρες στις οποίες οι ίδιοι δεν θέλουν, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι ξεκινούν κυρίως από τη Συρία με απώτερο προορισμό τη Γερμανία ή τη Σουηδία.

Σκυτάλη στους 28 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων

Από την πλευρά του ο γερμανός υπ. Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ δήλωσε: «Η σημερινή απόφαση αποτελεί σίγουρα ένα σημαντικό βήμα που θέτει τα θεμέλια αλλά μέχρι εδώ. Δεν αρκεί μόνο η μετεγκατάσταση όλων όσων χρήζουν άμεσης προστασίας, χρειαζόμαστε ουσιαστικότερες λύσεις. Μεταξύ αυτών πρέπει να βάλουμε τέρμα στην αθρόα εισροή προσφύγων και στον περιορισμό της μαζικής φυγής προς την Ευρώπη. Μεταξύ των λύσεων συγκαταλέγεται η στήριξη των χωρών όπου βρίσκονται κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων. Στις λύσεις περιλαμβάνεται και η στενή συνεργασία με την Τουρκία καθώς η επαναπροώθηση προσώπων που δεν χρήζουν άμεσα προστασίας». Ο γερμανός υπ. Εσωτερικών ανέφερε σε δημοσιογράφους νωρίς το απόγευμα ότι θεωρεί αναγκαίο όσοι πρόσφυγες μετακινούνται σε άλλες χώρες, να λαμβάνουν μόνο τα ασφαλιστικά και κοινωνικά βοηθήματα που κρίνονται απολύτως απαραίτητα. Στην πρόταση ντε Μεζιέρ αντιτάσσονται ωστόσο πολλές ανθρωπιστικές ΜΚΟ.

Σε κάθε περίπτωση πολλά σημαντικά ζητήματα παραμένουν ακόμη ανοιχτά, ενώ η συζήτηση μετατίθεται εν πολλοίς στην αυριανή Σύνοδο. Από την πλευρά τους οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναμένεται να εστιάσουν στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης κυρίως αναφορικά με το σκέλος της εξωτερικής πολιτικής. Μια επιτυχημένη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης συνδέεται με την επίλυση των αιτίων που οδηγούν ανθρώπους από τη Συρία, το Αφγανιστάν ή την Ερυθραία να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Εδώ ακριβώς όμως είναι και το μεγαλύτερο «αγκάθι», αφού οι πόλεμοι που μαίνονται στις περιοχές αυτές και τα παγιωμένα δικτατορικά καθεστώτα δεν αφήνουν περιθώρια για άμεσες λύσεις.

Μπερντ Ρίγκερτ / Δήμητρα Κυρανούδη (dpa, afp, reuters)