Ιράν: Τι προκάλεσε τον θάνατο της Μαχσά Αμινί;

Η παρουσία του προέδρου του Ιράν στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, που αρχίζει την Τρίτη Στη Νέα Υόρκη, μπορεί να θεωρηθεί και ιστορική. Επικεφαλής πολυάριθμης συνοδείας ο Εμπραχίμ Ραίσι συμμετέχει για πρώτη φορά σε αυτή, σε μια εξαιρετικά δύσκολη παγκόσμια συγκυρία. Ο ίδιος βέβαια θέλει να εκμεταλλευτεί το γεγονός και να ρίξει τους προβολείς στις αμερικανικές κυρώσεις και τις επιπτώσεις τους στον λαό. Στον κατάλογο αμερικανικών κυρώσεων προσώπων, των οποίων η περιουσία στο εξωτερικό έχει παγώσει, βρίσκεται κι αυτός. Ο βίαιος, όπως λένε πολλοί, θάνατος της Μαχσά Αμινί, της 22χρονης Ιρανής, μετά τη σύλληψή της στις 13 Σεπτεμβρίου από την ιρανική αστυνομία ηθών επειδή δεν είχε στερεώσει σωστά το χιτζάμπ στο κεφάλι της, θα επισκιάσει με βεβαιότητα αυτήν την επίσκεψη.

Οργισμένος ο ιρανικός λαός

Ήδη Αμερικανοί αξιωματούχοι καταδίκασαν το γεγονός, αλλά ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Νάσερ Κανανί αποκάλεσε την υπόθεση Αμινί «εσωτερική». «Απορρίπτουμε σθεναρά οποιαδήποτε ανάμειξη Αμερικανών αξιωματούχων στις εσωτερικές υποθέσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Εάν η αμερικανική κυβέρνηση ανησυχεί για το ιρανικό έθνος, θα πρέπει να άρει την επί δεκαετίες καταπιεστική, μονομερή, παράνομη πολιορκία κατά του ιρανικού έθνους». Στην ίδια τη χώρα οι διαδηλώσεις συνεχίζονται. Ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους και ζητά να μάθει από τί πέθανε η Μαχσά Αμινί μετά τη σύλληψή της και την προσαγωγή της στην αστυνομία. Μόνο στην πρωτεύουσα, την Τεχεράνη, χιλιάδες συγκεντρώθηκαν και πάλι το βράδυ της Δευτέρας, απαιτώντας πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης. Η αστυνομία προχώρησε σε συλλήψεις, όπως μετέδωσε το ιρανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Fars.

Ίδια εικόνα και στις κουρδικές περιοχές του Ιράν, από όπου κατάγονταν η Αμινί. Μέσα μαζικής ενημέρωσης κάνουν λόγο για συγκρούσεις με την αστυνομία, αλλά οι διαδηλωτές δεν φαίνεται να πτοούνται. «Δεν φοβόμαστε, είμαστε όλοι μαζί», φωνάζουν, ένα σύνθημα που κυριάρχησε το 2009 μετά τις αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές. Ο ΟΗΕ ζήτησε από τις ιρανικές αρχές να σταματήσουν τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων. Αλλά και ο εκπρόσωπος του Ζοζέπ Μπορέλ, του Ύπατου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, ζήτησε να χυθεί άπλετο φως και να αποδοθεί δικαιοσύνη στους υπαίτιους για το θάνατο της Ιρανής.

Δυσκολεύεται να βρει επιχειρήματα ο υπουργός

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν συνεχώς διαφορετικές εκδοχές για το πώς πέθαμε. Για παράδειγμα ότι μετά τη σύλληψη οι αστυνομικοί χτύπησαν το κεφάλι της στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου, με αποτέλεσμα να υποστεί εγκεφαλική αιμορραγία. Η κλινική, όπου νοσηλευόταν, ανάρτησε στο Instagram την πληροφορία ότι η Αμινί ήταν ήδη εγκεφαλικά νεκρή όταν εισήχθη την περασμένη Τρίτη. Στο μεταξύ η ανάρτηση έχει διαγραφεί. «Πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων αυτής της γυναίκας, για να καταλάβουμε τον λόγο του θανάτου της, γιατί προφανώς είχε μια σειρά από προηγούμενα ιατρικά προβλήματα» είπε ο υπουργός Εσωτερικών του Ιράν Αχμάντ Βαχιντί. «Είχε σωματικά προβλήματα. Οι ιατροδικαστικές εκθέσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα, οπότε δεν μπορούμε να σχολιάσουμε. Ωστόσο, είχε ιστορικό προηγούμενων ασθενειών. Αυτό αναφέρουν τα ρεπορτάζ. Σε ηλικία πέντε ετών έγινε εγχείρηση στον εγκέφαλό της. Οι ιατροδικαστές θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις αργότερα».

Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση του Ιρανού προέδρου βρίσκεται σε δεινή θέση λόγω του θανάτου της κοπέλας και της αγανάκτησης που προκάλεσε. Εκτός αυτού οι Ιρανοί βρίσκονται σε άθλια οικονομική κατάσταση λόγω των κυρώσεων. Οι προοπτικές αναβίωσης της συμφωνίας για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, που όλοι ήλπιζαν ότι θα οδηγούσε σε άρση των κυρώσεων, έχουν ελαχιστοποιηθεί. Κανένα φως πίσω από το τούνελ.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/AP/dpa/Reuters