Θα εκδώσει η Σουηδία Τούρκους αντιφρονούντες;

Ο Μπουλέντ Κενές πίστευε ότι στη Σουηδία είχε βρει ασφαλές καταφύγιο. Ο πρώην εκδότης της εφημερίδας Today's Zaman είχε διωχθεί για άσκηση κριτικής στον Τούρκο πρόεδρο. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν το 2016 γνώριζε καλά ότι η δίωξη των πολιτικών αντιπάλων θα ήταν σκληρή. Έτσι εγκατέλειψε παράτυπα την Τουρκία. Στη Στοκχόλμη ξεκίνησε μια νέα ζωή. «Πήρα μια μεγάλη ανάσα και είπα, εντάξει, ο κίνδυνος πλέον έχει ξεπεραστεί». Η ανάσα αυτή ωστόσο δεν κράτησε πολύ.

Τον Φεβρουάριο οι σουηδικές αρχές ενημέρωσαν τον Κενές ότι η Τουρκία έχει ζητήσει την έκδοσή του και ότι θα έπρεπε να παρουσιαστεί ενώπιον της σουηδικής δικαιοσύνης. Η υπόθεση Κενές έχει φτάσει ήδη στο Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας. Στις 18 Μαΐου όμως πήρε άλλη, πολιτική τροπή. Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα μπλόκαρε την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, εκτός εάν οι δύο χώρες προχωρούσαν στην έκδοση ατόμων που η Τουρκία θεωρεί «τρομοκράτες». Μολονότι ο Ερντογάν τελικά συμφώνησε στην έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας με υπόμνημα που υπογράφηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη τον Ιούνιο,  ταυτόχρονα ανακοίνωσε ότι η Σουηδία είχε υποσχεθεί να εκδώσει στην Τουρκία πάνω από 73 άτομα — διαφορετικά οι συμμαχικές θύρες θα παρέμεναν κλειστές.

«Είμαι απλώς δημοσιογράφος και πανεπιστημιακός»

Η Σουηδία από την πλευρά της αρνείται ότι υπάρχει τέτοιος όρος στο υπόμνημα, ενώ δεν είναι σαφές ποια ονόματα υπάρχουν στη λίστα που έχει δώσει η Τουρκία στις σουηδικές αρχές. Ο Κενές πάντως είναι σίγουρος ότι όποια «λίστα» κι αν υπάρχει, το όνομά του είναι μέσα σ’ αυτήν. Με ένα απλό γκουγκλάρισμα βρίσκει τον εαυτό του καταχωρημένο ως «τρομοκράτη». Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είναι ανθρωπίνως αδύνατον να έχει τελέσει όλα τα εγκλήματα που του καταλογίζουν και αρνείται ότι είναι γκιουλενιστής, οπαδός δηλαδή του θρησκευτικού ηγέτη-εχθρού του Ερντογάν. Λέει ότι είναι «δημοσιογράφος και πανεπιστημιακός» που απλώς ασκεί κριτική και δεν ανήκει σε καμιά πολιτική οργάνωση.

Ο Κενές λέει μάλιστα ότι δεν ήταν απαραίτητο να παραπεμφθεί η υπόθεσή του στη δικαιοσύνη, αλλά παραπέμφθηκε. Πλέον για τίποτα δεν είναι 100% σίγουρος, όπως λέει. «Από τη στιγμή που η Σουηδία εγκατέλειψε την παραδοσιακή της ουδετερότητα, μιλάμε για μια τεράστια αλλαγή, μια ουσιαστική αλλαγή. Οπότε υπάρχει ο κίνδυνος για μη αναμενόμενα αποτελέσματα» εκτιμά ο ίδιος.

Στο στόχαστρο του Ερντογάν και μια Σουηδή βουλευτής

Ο Κενές δεν είναι ο μόνος που ανησυχεί. Η Aμινέ Κακαμπαβέ είναι Σουηδή βουλευτής με κουρδικές και ιρανικές ρίζες. Όπως λέει στην DW, «ανησυχεί πάρα πολύ» για τις νέες σχέσεις Σουηδίας-Ερντογάν. Φοβάται ότι στην πραγματικότητα θα υπάρξουν απελάσεις ή εκδόσεις ευάλωτων ατόμων στην Τουρκία, παρά τις δεσμεύσεις της σουηδικής κυβέρνησης.

Η Κακαμπαβέ εδώ και καιρό έχει γίνει άλλωστε στόχος της οργής του Ερντογάν. Και η ίδια θεωρείται «τρομοκράτης» εξαιτίας της υποστήριξης κουρδικών ομάδων. Όπως λέει χαρακτηριστικά, τουρκικά φιλοκυβερνητικά φύλλα έγραψαν πρόσφατα ότι είναι μέλος του PKK, το οποίο έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική οργάνωση από την ΕΕ. Η ίδια απορρίπτει τους ισχυρισμούς. Το οξύμωρο είναι ότι ο Τούρκος πρέσβης στη Σουηδία ζήτησέ την έκδοσή της, μολονότι η ίδια δεν έχει τουρκική υπηκοότητα.

Αν και λίγοι πιστεύουν ότι η Σουηδία θα σταματήσει τη γενναιόδωρη πολιτική ασύλου της, υπάρχει ένα σημείο στο υπόμνημα Σουηδίας, Φινλανδίας, Τουρκίας που προκαλεί προβληματισμό: «Η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν συμφωνήσει να ενισχύσουν τη συνεργασία για την αποτροπή των δραστηριοτήτων τρομοκρατικών ομάδων (του ΡΚΚ και των παρακλαδιών του)».

Σύμφωνα με τον αναλυτή Άρας Λιντ από το Σουηδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί κάλλιστα να τραβήξει αυτή τη διαμάχη μέχρι τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία,  προκειμένου να κρατήσει την προσοχή του κόσμου μακριά από τον πληθωρισμό. Οι τουρκικές εκλογές είναι του χρόνου. Μέχρι τότε δεν μπορεί πάντως να περιμένει η Σουηδία την απάντηση του Ερντογάν. Ούτε ο Μπουλέντ Κενές μπορεί να περιμένει. Ευελπιστεί να μάθει σύντομα αν μπορεί να συνεχίσει τη ζωή του με ασφάλεια στη Σουηδία ή όχι.

Τέρι Σουλτς

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη