Η σοσιαλδημοκρατία επιστρέφει στη Σκανδιναβία

Στη Νορβηγία οι σοσιαλδημοκράτες του Εργατικού Κόμματος γιορτάζουν. Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές αναδείχθηκαν πρώτο κόμμα με ποσοστό 26%. Ο επικεφαλής των Εργατικών Γιόνας Γκαρ Στέρε θα είναι ο διάδοχος της απερχόμενης, συντηρητικής πρωθυπουργού Έρνα Σόλμπεργκ και σύντομα αναμένεται να κυβερνήσει με κεντροαριστερή συμμαχία. Έτσι, η Νορβηγία, μετά τη Σουηδία, τη Δανία και τη Φινλανδία επανέρχεται στη Σοσιαλδημοκρατία.

Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης Πέτερ Έγγε Λάνγκσετερ έχει μια πιο νηφάλια άποψη για την επιστροφή της Σοσιαλδημοκρατίας στη Νορβηγία. «Είναι μια νίκη, αλλά όχι μια μεγάλη νίκη. Θα επρόκειτο για καταστροφή για το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης εάν δεν επέστρεφε στην εξουσία μετά από οκτώ χρόνια», λέει χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τον ειδικό, στη Νορβηγία είναι ασυνήθιστο ένα κόμμα να παραμένει στην εξουσία πέραν των δύο θητειών.

Ανάγκη για αλλαγή σελίδας στη Νορβηγία

Στην πραγματικότητα οι Νορβηγοί Σοσιαλδημοκράτες έχασαν μια μονάδα σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές προ τετρατίας. Ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι η επάνοδός τους στην εξουσία θα σημάνει αλλαγή σελίδας στην πολιτική της χώρας, η οποία μάλιστα δεν είναι μέλος της ΕΕ, σε αντίθεση με τους γείτονές της. Κεντρικό ρόλο στον νορβηγικό προεκλογικό αγώνα έπαιξε η προστασία του κλίματος, σε μια χώρα η οποία έχει βασίσει τον πλούτο της στα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Παραδοσιακά το Εργατικό Κόμμα διατηρεί στενούς δεσμούς με τα συνδικάτα εργαζομένων κι έτσι πολλοί δεν αναμένουν από τον Στέρε να γίνει «πολέμιος» των συμφερόντων τους.

Εντούτοις πιθανή συγκυβέρνηση με το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα θα μπορούσε να θέσει το Εργατικό Κόμμα υπό πίεση, δεδομένου ότι τα θέματα προστασίας του κλίματος και ανανεώσιμων πηγών ενδέχεται να προκαλέσουν εντάσεις μεταξύ των συγκυβερνώντων, εκτιμά ο Λάνγκσετερ.

Η σουηδική σταθερά και η «νέα εμπειρία» της Δανίας

Στη Σουηδία ο σοσιαλδημοκράτης Στέφαν Λεβέν είναι πρωθυπουργός από το 2014. «Το γεγονός ότι υπάρχουν σοσιαλδημοκράτες στην εξουσία σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες δείχνει ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν έχει πεθάνει», εκτιμά ο Λάνγκσετερ. Μάλιστα στη Σουηδία το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα εδώ και έναν αιώνα ήταν ανέκαθεν το κυρίαρχο κόμμα που διαμόρφωσε την εικόνα ενός κράτους πρόνοιας που μεριμνά για τους πολίτες του. Η Σουηδία μάλιστα διαφέρει από άλλες χώρες, στις οποίες τα τελευταία χρόνια σοσιαλδημοκρατικά κόμματα είδαν τα ποσοστά τους να καταρρέουν στις δημοσκοπήσεις.Ωστόσο πρόσφατα και στη Σουηδία ο νυν πρωθυπουργός δέχθηκε ισχυρή κριτική, η οποία επισφραγίστηκε με ψήφο δυσπιστίας για τη φιλελευθεροποίηση στην αγορά ενοικίων. Ο Λεβέν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί μέσα στο φθινόπωρο.

Από την άλλη πλευρά στη Δανία η άνοδος στην εξουσία της πρωθυπουργού Μέτε Φρέντρικσεν αποτελεί μια «νέα εμπειρία», σύμφωνα με τον Λίκε Φρίις, συμπροέδρου του European Council on Foreign Affairs και επικεφαλής της δεξαμενής σκέψης Εurope. Ο ίδιος μάλιστα υπογραμμίζει και μια «ιδιαιτερότητα» των Δανών σοσιαλδημοκρατών, το γεγονός ότι μετατοπίστηκαν προς τα δεξιά στο ζήτημα της μεταναστευτικής πολιτικής.«Ήταν μια σαφής στρατηγική απόφαση» εκτιμά ο Φρίις. Σύμφωνα με τον Νορβηγό Λάνγκσετερ «η περίπτωση της Δανίας είναι ένα είδος εργαστηρίου». Παντού στην Ευρώπη οι σοσιαλδημοκράτες δυσκολεύονται να τοποθετηθούν απέναντι στη μετανάστευση. «Ο χρόνος θα δείξει αν ο δανικός τρόπος θα πετύχει ή τελικά θα αποτύχει», λέει χαρακτηριστικά.

Οι Φινλανδοί πραγματιστές

Όταν η Σάνα Μάριν, γεννημένη το 1985, έγινε το 2019 πρωθυπουργός της Φινλανδίας η εικόνα της έκανε τον γύρο του κόσμου. Η νεότερη πρωθυπουργός στον κόσμο, από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, συγκυβερνά με άλλα τρία κόμματα, στο τιμόνι των οποίων επίσης βρίσκονται γυναίκες. Για πολλούς αυτή η εικόνα ήταν σίγουρα αναζωογονητική για την φινλανδική δημοκρατία, σπάζοντας την παραδοσιακή εικόνα ανδρών πολιτικών με μαύρα κοστούμια. Όμως πίσω από την πρώτη εντύπωση που δημιουργεί η γυναικεία φιλανδική συγκυβέρνηση, κρύβεται μια πιο πραγματιστική πρόσληψη της πολιτικής: η ιδέα της συγκυβέρνησης με κόμματα διαφορετικών προσανατολισμών. Για τον Νταγκ Έιναρ Τόρσεν, πολιτικό επιστήμονα από το Πανεπιστήμιο Νοτιανατολικής Νορβηγίας, «αυτή είναι πιθανώς η φόρμουλα της επιτυχίας τους».

Μαρίνα Στράους

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη