Η παιδεία αντίδοτο στο ...φανατικό Ισλάμ

Ακριβώς στη μέση της διαδρομής από τις Βρυξέλλες προς το Άμστερνταμ βρίσκεται το Μέχελεν. Αναγεννησιακές προσόψεις, άψογα αναπαλαιωμένες, δεσπόζουν στο κέντρο της πόλης και οδηγούν στον καθεδρικό ναό και στο δημαρχείο, γοτθικού ρυθμού. Εδώ και 16 ολόκληρα χρόνια ο δήμαρχος Μπαρτ Σόμερς επιδίδεται σε έναν αγώνα χωρίς τέλος, ενάντια στον εξτρεμισμό, τη ριζοσπαστικοποίηση, τον φανατισμό. Ποτέ δεν πρόκειται να κερδίσει ολοκληρωτικά αυτόν τον αγώνα, αλλά καθημερινά μπορεί να τον χάσει. Σίγουρα δεν του λείπει η εμπειρία στην πολιτική, καθώς, εκτός από δήμαρχος, είναι επικεφαλής της Κ.Ο. των φλαμανδών Φιλελευθέρων, καθώς και πρώην πρωθυπουργός της Φλάνδρας.

Η πολιτική του, εξηγεί ο Σόμερς, περιλαμβάνει δύο σκέλη: από τη μία πλευρά η ασφάλεια και από την άλλη πλευρά η κοινωνικη ενσωμάτωση. Στο πρώτο κομμάτι: ο δήμαρχος φροντίζει να παράσχει στην αστυνομία τον απαραίτητο εξοπλισμό, καθώς και να εγκαταστήσει κάμερες ασφαλείας, περισσότερες απ´ότι σε κάθε άλλη πόλη στο Βέλγιο. Στο δεύτερο σκέλος: "Προσπαθούμε να δώσουμε σε κάθε πολίτη, σε κάθε κοινωνική ομάδα, την αίσθηση και τη διαβεβαίωση ότι δεν βρίσκεται σε απομόνωση. Όλοι είμαστε πολίτες του Μέχελεν, δεν έχει σημασία αν γεννηθήκαμε εδώ ή στο Μαρόκο", επισημαίνει ο Σόμερς. Για να συμπληρώσει ωστόσο: "Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουμε μόνο αγάπες και λουλούδια σ´αυτήν την πόλη". Ο συνδυασμός προσφοράς και επιτήρησης φαίνεται να δικαιώνει τον δήμαρχο. Γιατί, ενώ στη δεκαετία του ´90 το Μέχελεν χαρακτηριζόταν η "ντροπή του Βελγίου" με το υψηλότερο ποσοστό εγκληματικότητας στη χώρα και ρεκόρ ψήφων για το ακροδεξιό φλαμανδικό κόμμα Vlaams Belang, σήμερα αποκαλείται "μαργαριτάρι του Βελγίου", είναι μία πόλη ήσυχη, πεντακάθαρη, με υψηλούς δείκτες ανάπτυξης, ενώ το Vlaams Belang δεν παίρνει περισσότερο από 9% των ψήφων.

"Κλειδί" η εκμάθηση της γλώσσας

Ο δήμαρχος υποστηρίζει ότι όλα αυτά συμβαίνουν γιατί δόθηκαν κίνητρα στους αλλοδαπούς μαθητές να ενταχθούν καλύτερα στην κοινότητα. "Όποιος αισθάνεται ότι τον παίρνουν στα σοβαρά, έχει και μεγαλύτερο κίνητρο να κάνει πράγματα", λέει χαρακτηριστικά. Ως παράδειγμα φέρνει την επαγγελματική σχολή Busleyden κοντά στν καθεδρικό ναό. Οκτώ στους δέκα μαθητές που φοιτούν εδώ κατάγονται από άλλες χώρες. Το μάθημα δεν περιλαμβάνει μόνο φλαμανδικά, αλλά και χρήσιμες, καθημερινές γνώσεις, που βοηθούν τους νέους να ενταχθούν στη βελγική κοινωνία: Πώς ρωτάμε για τον δρόμο ή για άλλες πληροφορίες; Αλλά και πώς είναι οι σχέσεις ανδρών-γυναικών; Όλα αυτά τα θεματα συζητώνται στο μάθημα. Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι οι αίθουσες διδασκαλίας είναι μισοάδειες. Άνετα θα χωρούσαν 35 μαθητές, αλλά δεν επιτρέπονται περισσότεροι από 12 και αυτό γίνεται για την καλύτερη παρακολούθηση των μαθητών. Μετά από έναν χρόνο σε αυτά τα θρανία, τέσσερις στους πέντε μαθητές καταφέρνουν να ενταχθούν σε ένα κανονικό, δημόσιο σχολείο, αν και πολλοί από αυτούς δεν είχαν πάει ποτέ πριν σε σχολείο.

Αλλά η φροντίδα για τους νεοεισερχόμενους δεν σταματάει εδώ: η διεύθυνση φροντίζει να συνοδεύεται κάθε μαθητής από έναν buddy, όπως τον αποκαλεί. Δηλαδή έναν φίλο που θα τον βοηθήσει να ενταχθεί στην κοινότητα, να γνωρίσει καλύτερα τον νέο τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες. "Αυτό είναι σημαντικό για τους πρόσφυγες που έρχονται στο Μέχελεν, γιατί μόνο έτσι φεύγουν από τις παλιές παρέες, από το παλιό τους περιβάλλον" λέει ο δήμαρχος. Το πείραμα κρίνεται τόσο επιτυχημένο, ώστε πέρσι το Μέχελεν ήταν ο μοναδικός δήμος σε όλη τη χώρα που ζήτησε να πάρει 250 πρόσφυγες επιπλέον του αριθμού που είχε προβλέψει ο αρχικός σχεδιασμός. "Η κυβέρνηση μας έλεγε ότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο, γιατί ειχαμε ήδη συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό, αλλά εμείς επιμείναμε. Πριν από 15 χρόνια θα ήταν αδιανόητο κάτι τέτοιο, οι πολίτες του Μέχελεν σίγουρα θα αντιδρούσαν" λέει ο δήμαρχος.

"Όχι στα σχολεία-γκέτο"  

"To Μέχελεν μου αρέσει πολύ. Το μόνο που με ενοχλεί είναι ότι δεν με αφήνουν να πάω σε κανονικό σχολείο" λέει ο 15χρονος Ραφίγκ, που ήρθε στο Βέλγιο από το Αφγανιστάν πριν από 18 μήνες. Προ ετών ο Ραφίγκ μάλλον θα πήγαινε σε ένα από τα πολυάριθμα "σχολεία-γκέτο" της περιοχής, μόλις μάθαινε λίγα φλαμανδικά. Σήμερα, με πρωτοβουλία του δημάρχου Σόμερς, δεν υπάρχουν πλέον τέτοια σχολεία. "Στην αρχή οι γονείς ήταν ανήσυχοι, φοβούνταν ότι δεν διασφαλίζεται η ποιότητα του μαθήματος από τη στιγμή που θα έρθουν στην τάξη τόσα πολλά παιδιά που δεν μιλούν καλά φλαμανδικά. Αλλά καταφέραμε και πείσαμε μερικές εκατοντάδες οικογένειες από τη μεσαία τάξη να στείλουν τα παιδιά τους σε αυτά τα σχολεία, μαζί με τα νεοεισερχόμενα παιδιά, και το σύστημα λειτούργησε" λέει ο δήμαρχος. Όσο για το κόστος, ο Μπαρτ Σόμερς το βλέπει ως επένδυση στο μέλλον. "Πρέπει να παίρνει κανείς τις κατάλληλες αποφάσεις, αλλά και να τις εφαρμόζει στη συνέχεια", επισημαίνει. Παραδέχεται πάντως ότι έπρεπε να κόψει από αλλού χρήματα για να χρηματοδοτήσει τις εκπαιδευτικές δράσεις, ενώ δεν κατάφερε να αποφύγει και τις απολύσεις.

Άντριαν Μπρέντα / Γιάννης Παπαδημητρίου