Η Μαρία Φαραντούρη στο Ντάρμστατ

Για δύο συνεχείς μέρες η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη βρέθηκε στο επίκεντρο της πολιτιστικής ζωής της πόλης του Ντάρμστατ και της ευρύτερης περιοχής. Την περασμένη Κυριακή 5 Ιουνίου παρουσιάστηκε το ορατόριο Canto General, στη συμφωνική του εκδοχή, με σολίστ τους Μαρία Φαραντούρη και Πέτρο Πανδή, ενώ τη Δευτέρα η Μαρία Φαραντούρη έδωσε ρεσιτάλ συνοδευόμενη στο πιάνο από τον γερμανό συνθέτη και μουσικό Γκέρχαρντ Φόλκερτς. Στο ρεσιτάλ συμμετείχε ως καλεσμένος έκπληξη, ο Πέτρος Πανδής.

Το Canto General σε ποίηση του Πάμπλο Νερούδα παρουσιάστηκε στο κατάμεστο συναυλιακό χώρο Darmstatium, χωρητικότητας 1.600 θεατών. Η Μαρία Φαραντούρη και ο Πέτρος Πανδής, με τη συνοδεία της εξαιρετικής ορχήστρας και της χορωδίας του Ντάρμστατ υπό τον αρχιμουσικό Βόλφγκανγκ Ζέλιγκερ, τραγούδησαν εμπνευσμένα και σε απόλυτη, μεταξύ τους, αρμονία το δύσκολο και πολύπλοκο έργο καταχειροκρατούμενοι από το κοινό που κρεμόταν από τα χείλη τους.

«Για τους Γερμανούς τα τραγούδια του Μίκη είναι Lieder»

Την επόμενη μέρα η Μαρία Φαραντούρη, στο ρεσιτάλ στην αίθουσα Ερνστ-Λούτβιχ του Ντάρμστατ, παρουσίασε γνωστά και λιγότερα γνωστά στο γερμανικό κοινό τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη από το Άξιον Εστί, την Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν και τα Τραγούδια του Αγώνα. Την πρωτοβουλία για τη βραδιά τραγουδιού για φωνή και πιάνο είχε ο γερμανός συνθέτης και πιανίστας Γκέρχαρντ Φόλκερτς, ο οποίος πρόσφατα δημοσίευσε διδακτορική εργασία για το μουσικό έργο και την καλλιτεχνική προσφορά του Μίκη Θεοδωράκη. Στο μικρόφωνο της DW μίλησε για την σημασία που έχει για εκείνον η μουσική του έλληνα συνθέτη: «Για εμένα η μουσική του Θεοδωράκη είναι έκφραση μιας ευρύτερης στράτευσης που ξεπερνά τα μουσικά όρια. Η ενασχόληση με τη μουσική του δεν περιορίζεται μόνο στη μελέτη και παρουσίαση του μουσικού υλικού, αλλά επεκτείνεται και στο περιεχόμενο, το οποίο μεταφέρει η μουσική στους ακροατές. Ξεχωρίζω, εκτός αυτού, την αισιοδοξία και το θετικό πνεύμα που αποπνέει η μουσική του Θεοδωράκη, ένα χαρακτηριστικό που δεν το βρίσκουμε σχεδόν πουθενά στη σύγχρονη έντεχνη μουσική».

Μετά το τέλος της συναυλίας ρωτήσαμε τη Μαρία Φαραντούρη πώς εξηγεί τη μεγάλη αγάπη που δείχνει το γερμανικό κοινό εδώ και περίπου 45 χρόνια στην μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, ακόμα κι όταν δεν καταλαβαίνει ελληνικούς στίχους: «Το κοινό στην κεντρική Ευρώπη, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, αλλά και τις σκανδιναβικές χώρες ενθουσιάζονται γιατί ακόμα και το πιο απλό τραγούδι του Θεοδωράκη είναι σαν κλασική μουσική, είναι σαν Lieder του Σούμπερτ. Για αυτό oι ευρωπαίοι αγαπούν τη μουσική του Μίκη. Δεν είναι ποπ, δεν είναι τραγουδάκια, είναι κλασική μουσική. Είδατε πως το κοινό χειροκρότησε τις μεταγραφές τραγουδιών του Θεοδωράκη για πιάνο; Eίναι πιο κοντά στην δυτικοευρωπαϊκή μουσική παράδοση».

«Η Μαρία Φαραντούρη είναι μια από τις μεγαλύτερες φωνές στον κόσμο»

Προς μεγάλη έκπληξη του κοινού, το «παρών» στη σκηνή έδωσε και ο Πέτρος Πανδής, ο οποίος τραγούδησε με μοναδικό και πολύ συναισθηματικό τρόπο αγαπημένα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Τον έλληνα τραγουδιστή συνδέει με τη Μαρία Φαραντούρη μια μακρά συνεργασία, η οποία ξεκίνησε κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 στις εκατοντάδες συναυλίες που πραγματοποιούσε τότε ανά τον κόσμο ο Μίκης Θεοδωράκης κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα. Ζητήσαμε από τον Πέτρο Πανδή μας πει δυο λόγια για τη Μαρία Φαραντούρη: «Η Μαρία Φαραντούρη είναι μια από τις μεγαλύτερες φωνές στον κόσμο. Ναι, είμαι φίλος της 40 χρόνια και ίσως να νομίζετε ότι το λέω από συναισθηματικούς λόγους. Όχι, καθόλου! Εγώ τα 40 αυτά χρόνια εκτός από φίλος της, αλλά και ένας μεγάλος θαυμαστής της φωνής της. Όταν στη σκηνή είμαι δίπλα της και εκείνη τραγουδά είμαι πολύ συγκινημένος. Είναι μια μεγάλη τραγουδίστρια».

Από την πλευρά της η Μαρία Φαραντούρη χαρακτήρισε τον Πέτρο Πανδή «αδερφό» της: «Είναι εμβληματική φωνή, είναι ιστορική φωνή. Ξεπερνά τα όρια ενός καλού τραγουδιστή. Κατ΄ αρχήν έχει μουσική παιδεία. Στην Κέρκυρα μεγάλωσε μέσα στην μουσική παράδοση, τις χορωδίες, γνωρίζει πολύ καλά την πολυφωνική μουσική με τις διάφορες φωνές».

«Περιπλάνηση οι διασυνδέσεις στο έργο του Θεοδωράκη»

Στο απόηχο των δύο επιτυχημένων βραδιών μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη, που ικανοποίησαν το κοινό, που αποτελούνταν από Γερμανούς και Έλληνες, ζητήσαμε από τον γερμανό μουσικό Γκέρχαρντ Φόλκερτς να μας μιλήσει για τις αγαπημένες του συνθέσεις από το έργο του Θεοδωράκη: «Ως πιανίστας ξεχωρίζω την Σονατίνα (1955), η μελέτη της οποίας με οδήγησε στους Ελληνικούς Χορούς, για τους οποίους δεν γνώριζα τίποτα μέχρι πριν από 14 χρόνια. Με τον Συρτό Χανιώτικο ανακάλυψα έναν εντελώς νέο κόσμο. Ένα άλλο έργο είναι η καταπληκτική Συμφωνία αρ. 3, στην οποία, όπως και στις λυρικές τραγωδίες Ηλέκτρα και Μήδεια, βρίσκουμε την συμβολική μορφή της μάνας, η οποία με οδύνη βρίσκει τα παιδιά της στα μέτωπα του πολέμου και του ελληνικού εμφυλίου. Όμως δεν θα ήθελα να περιοριστώ μόνο σε ιδιαίτερα αγαπητά έργα του Θεοδωράκη. Πρωτίστως με ενδιαφέρουν τα σημεία σύνδεσης μεταξύ των έργων -που προκαλούν συνειρμούς προϋποθέτοντας, φυσικά, γνώσεις- τα οποία οδηγούν τους ακροατές ή μουσικούς σε νέα άγνωστα μονοπάτια. Η περιπλάνηση αυτή είναι εντυπωσιακή και πολύ ενδιαφέρουσα».

Στέφανος Γεωργακόπουλος