Η ΕΕ περιορίζει την πολιτική διαφήμιση στο διαδίκτυο

«Μικροστόχευση» αποκαλείται η στοχευμένη διαφήμιση - και πολιτικών κομμάτων - που απευθύνεται σε συγκεκριμένες ομάδες ψηφοφόρων. Η μικροστόχευση αφορά τη συλλογή και ανάλυση προσωπικών δεδομένων, μεταξύ άλλων από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των ομάδων-στόχων, προς τις οποίες απευθύνονται οι διαφημίσεις.

Πρόκειται για μία πρακτική που φέρεται να χρησιμοποίησε και ο Μπαράκ Ομπάμα στην προεκλογική του εκστρατεία το 2008 και η οποία έγινε πάντως γνωστή στο ευρύτερο κοινό μέσω της Cambridge Analytica, μίας υπηρεσίας που εργάστηκε μεταξύ άλλων και για τον Ντόναλντ Τραμπ και η οποία φέρεται να έχει αποκτήσει παρανόμως τα δεδομένα εκατομμυρίων χρηστών του Facebook.

Νέο αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο

Όμως με έναν νέο νόμο που σχεδιάζει η Ε.Ε., η μικροστόχευση πρόκειται να απαγορευτεί. Όπως συμφώνησαν το Συμβούλιο της Ε.Ε. και το Ευρωκοινοβούλιο, τα δεδομένα θα μπορούν να συλλέγονται μόνο εάν το εκάστοτε υποκείμενο των δεδομένων έχει συναινέσει ρητά στην αξιοποίησή τους για πολιτικές διαφημίσεις. Επιπλέον, θα απαγορευτεί εντελώς η συλλογή ορισμένων δεδομένων σχετικά με την εθνικότητα, τις πολιτικές απόψεις ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του χρήστη.

Πάντως, ο Μάρτιν Έμερ, καθηγητής Επιστημών Επικοινωνίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, δεν θεωρεί πως ο νέος νόμος θα σημάνει και το οριστικό τέλος της μικροστόχευσης. Η μικροστόχευση αποτελεί ένα κομβικής σημασίας μέσο για τα πολιτικά κόμματα, μέσω του οποίου μπορούν να προσεγγίζουν ψηφοφόρους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο επικοινωνιολόγος εκτιμά πως οι κανονισμοί αφορούν περισσότερο την αποτροπή συγκεκαλυμμένων μεθόδων επηρεασμού των χρηστών, πίσω από τις οποίες δεν αναγνωρίζουν καν συγκεκριμένη κομματική ιδεολογία.

Σαφής επισήμανση για τις πολιτικές διαφημίσεις

Εφ’ εξής η πολιτική διαφήμιση θα πρέπει να επισημαίνεται ξεκάθαρα, ενώ βάσει των νέων κανόνων θα καθίσταται δυνατή και η πληροφόρηση σχετικά με το ποιος βρίσκεται πίσω από την εκάστοτε διαφήμιση. Ακόμη, σχεδιάζεται η μεσοπρόθεσμη διαμόρφωση ενός δημοσίου αρχείου για τις πολιτικές διαφημίσεις.

Μελλοντικά η επιρροή που ασκούν κράτη εκτός της Ε.Ε. στις εκλογές εντός Ένωσης πρόκειται να μειωθεί. Κατά τους τρεις τελευταίους μήνες πριν τη διεξαγωγή εκλογών ή ενός δημοψηφίσματος θα απαγορεύεται η χρηματοδότηση προεκλογικών διαφημίσεων από τρίτες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η παραπληροφόρηση, όπως και οι παρεμβάσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες.

Προστασία από την ξένη επιρροή

Στη Γερμανία ο νόμος θα μπορούσε να αφορά τους ψηφοφόρους με τουρκική καταγωγή. Επιπλέον, αν και δεν αναφέρεται ρητά η Ρωσία στον κανονισμό, αυτός μάλλον αφορά και τις ρωσικές προσπάθειες επιρροής. Ακόμη και στις ευρωεκλογές του 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιούσε για ανάμειξη της Ρωσίας.

Ο επικοινωνιολόγος Έμερ αμφιβάλλει πως ο νέος νόμος θα αποτρέψει τη συνέχιση των «πολέμων πληροφοριών». Ωστόσο, εκτιμά ότι οι κανονισμοί θα αυξήσουν πράγματι τον έλεγχο που ασκεί η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της. Επιπλέον, χαιρετίζει τη διαμόρφωση ενός αρχείου που θα επιτρέπει την επιστημονική ανάλυση της αποτελεσματικότητας των μέτρων.

Η πλειονότητα των νέων κανονισμών ίσως να μην έχει τεθεί εγκαίρως σε ισχύ πριν από τις επικείμενες ευρωεκλογές. Διότι προβλέπεται μία μεταβατική περίοδος 18 μηνών, η οποία θα ξεκινήσει αφ’ ότου τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνουν τον νόμο επισήμως.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς