"Η Novartis επιστρέφει"

"H Novartis επιστρέφει στους τίτλους των ελληνικών εφημερίδων" επιγράφεται ανταπόκριση στην ηλεκτρονική έκδοση της Neue Zürcher Zeitung (NZZ). Η εφημερίδα της Ζυρίχης κάνει λόγο για μία "αδιαφανή υπόθεση", που λαμβάνει "αιφνιδιαστική τροπή", καθώς ένας από τους τρεις προστατευόμενους μάρτυρες, ο καθηγητής Νίκος Μανιαδάκης, θεωρείται πλέον υπόλογος. Ο αρθρογράφος υπενθυμίζει την προϊστορία της υπόθεσης και εκτιμά ότι "η πληθώρα των λεπτομερειών, αλλά και δραματικές εξελίξεις όπως η αυτοκτονία ενός μάνατζερ της Novartis, υποδεικνύουν πως οι κατηγορίες μάλλον δεν είναι αποκύημα φαντασίας. Στην τελευταία τοποθέτησή της επί του θέματος η επιχείρηση με έδρα τη Βασιλεία εξέφρασε εκ νέου τη διάθεσή της να συνεργαστεί με τις αρχές και να συμβάλει, με εσωτερική έρευνα, στη διαλεύκανση των κατηγοριών. Πάντως από την πλευρά των κατηγόρων δεν έχουν παρουσιαστεί μέχρι στιγμής βάσιμες αποδείξεις".

Το δημοσίευμα κάνει λόγο για "πολιτικοποίηση της υπόθεσης" και υποστηρίζει ότι στην κυβέρνηση "έχει έρθει κουτί ένα σκάνδαλο με πρωταγωνιστές μία πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία και διεφθαρμένους πολιτικούς, που ανήκουν όλοι στο αντίπαλο στρατόπεδο. Πρώτα αντλήθηκε πολιτικό κεφάλαιο από την υπόθεση με μία εξεταστική επιτροπή του Κοινοβουλίου. Μόλις η επιτροπή θεώρησε εαυτή αναρμόδια και η έρευνα επεστράφη στην αρμοδιότητα της δικαιοσύνης, άρχισαν οι εξαγγελίες για επικείμενες συλλήψεις εμπλεκόμενων πολιτικών. Εκείνοι αντικρούουν τις κατηγορίες και κάνουν λόγο για κυνήγι μαγισσών με πολιτικά κίνητρα".

Το λεηλατημένο "Βάζο με Λουλούδια"

Το περιοδικό Der Spiegel αναφέρεται στο ιταλικό αίτημα για επιστροφή ενός πίνακα από την περίφημη πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας, τον οποίο τα ναζιστικά στρατεύματα είχαν κλέψει, μαζί με άλλα έργα τέχνης, στη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Πρόκειται για το "Βάζο με Λουλούδια" του Γιαν Φαν Χούισουμ, που θεωρείται αριστούργημα του ολλανδικού μπαρόκ και είχε μεταφέρει στο Παλάτσο Πίτι της Φλωρεντίας ο Λεοπόλδος ΙΙ, μέγας δούκας της Τοσκάνης, το 1824. Μεταξύ άλλων απίθανων λεπτομερειών, το δημοσίευμα αναφέρει ότι τον Ιούλιο του 1944 ένας δεκανέας ονόματι Στοκ έγραφε στη γυναίκα του, στη Γερμανία, ότι της στέλνει "μία υπέροχη ελαιογραφία", δηλαδή τον πίνακα του Φαν Χούισουμ. "Παραμένει άγνωστο με ποιόν τρόπο ο δεκανέας απέκτησε το πολύτιμο έργο τέχνης" επισημαίνει το περιοδικό. "Δεν αποκλείεται να το είχε ανταλλάξει με τρόφιμα ή τσιγάρα. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι σήμερα η αξία του φτάνει τα δέκα με δώδεκα εκατομμύρια ευρώ".

Το ζήτημα επανήλθε στην επικαιρότητα με σχέδιο νόμου που κατέθεσε το 2015 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης (και σημερινός υπουργός Εξωτερικών) Χάικο Μάας, το οποίο προέβλεπε ότι δεν παραγράφονται αξιώσεις του νόμιμου ιδιοκτήτη για την επιστροφή έργων τέχνης που είχε λεηλατήσει το ναζιστικό καθεστώς. Ωστόσο, επισημαίνει το Spiegel, "η καγκελαρία και το υπουργείο Οικονομικών μπλοκάρισαν το νομοσχέδιο. Στο Βερολίνο φοβούνται ότι, σε περίπτωση που η διάταξη είχε αναδρομική ισχύ, το κράτος θα έπρεπε να αποζημιώσει τους κατόχους των έργων τέχνης. Τον περασμένο Σεπτέμβριο το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι "εξετάζει περαιτέρω το ζήτημα, για να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια άλλη δυνατότητα, ώστε με βάση το αστικό δίκαιο να βελτιωθεί η έννομη θέση των πρώην ιδιοκτητών έργων τέχνης που έχουν κλαπεί από το ναζιστικό καθεστώς". Η υπόθεση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς ο πίνακας του Φαν Χούισουμ ανήκει σήμερα σε απογόνους του δεκανέα Στοκ, οι οποίοι, αφού προχώρησαν σε διερευνητικές επαφές με την Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου, τον οίκο Sotheby's του Λονδίνου και γερμανούς δικηγόρους ειδικευμένους στην αγορά τέχνης, απευθύνθηκαν τελικά μέσω δικηγόρου στο ιταλικό Δημόσιο. Πρότειναν μία συμβιβαστική λύση, η οποία όμως θα προβλέπει και εύρετρα για τον σημερινό- αν και προφανώς όχι νόμιμο- κάτοχο του πίνακα.

"Dexit" θέλει η "Εναλλακτική για τη Γερμανία"

Η εφημερίδα Die Welt εστιάζει στο πρόγραμμα του ακροδεξιού κόμματος "Εναλλακτική για τη Γερμανία" (AfD) ενόψει ευρωεκλογών, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί την επόμενη εβδομάδα στην πόλη Ρίζα της Σαξονίας, στη διάρκεια τακτικού συνεδρίου. Μεταξύ άλλων το πρόγραμμα προβλέπει την αποχώρηση της Γερμανίας από την ΕΕ (το αποκαλούμενο Dexit) ή τη διάλυση της Ένωσης και την ίδρυση μίας νέας ευρωπαϊκής οικονομικής κοινότητας συμφερόντων εντός πενταετίας. Μιλώντας πάντως στη Welt, ο επικεφαλής του ευρω-ψηφοδελτίου της AfD, Γιέργκ Μόιτεν, υποστηρίζει ότι "ως πραγματιστές μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι μέσα σε πέντε χρόνια δεν θα καταφέρουμε να υλοποιήσουμε όλες μας τις επιδιώξεις σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής".

Σε κάθε περίπτωση ο Μόιτεν φαίνεται να συμφωνεί με την επιθυμία της κομματικής βάσης να καταργηθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γιατί, όπως ισχυρίζεται, "το Ευρωκοινοβούλιο δεν σημαίνει περισσότερη δημοκρατία. Είναι ένας θεσμός που επί δεκαετίες προωθεί τον συγκεντρωτισμό στη λήψη αποφάσεων και ακριβώς αυτός ο συγκεντρωτισμός αποτρέπει τη δημοκρατία". Τέλος, απαντώντας σε ερώτημα για πιθανές συμμαχίες του κόμματός του μετά τις ευρω-εκλογές, ο Μόιτεν δηλώνει μεταξύ άλλων τα εξής: "Πάρτε για παράδειγμα την ιταλική Λέγκα. Μας συνδέει μαζί της η μεταναστευτική πολιτική, αλλά σίγουρα έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις όσον αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία και το δημόσιο χρέος. Πρέπει λοιπόν να εξετάσουμε τα εκάστοτε θέματα στον μελλοντικό σχηματισμό μίας κοινοβουλευτικής ομάδας. Είναι σαφές πάντως ότι δεν συνεργαζόμαστε ούτε με αριστερά κόμματα, ούτε με ακροδεξιούς. Γι αυτό αποκλείεται μία συνεργασία με τη Χρυσή Αυγή από την Ελλάδα ή το Τζόμπικ από την Ουγγαρία".

Γιάννης Παπαδημητρίου