Επιφυλακτικές οι ΗΠΑ στο σχέδιο διεύρυνσης του Συμβουλίου Ασφαλείας που κατέθεσε "επιτροπή σοφών" του ΟΗΕ.

Η Επιτροπή των Σοφών, όπως αποκαλείται, είχε την αποστολή να αναπροσαρμόσει τις δομές και τις λειτουργίες του ΟΗΕ στους κινδύνους και προκλήσεις της νέας εποχής, διαμορφώνοντας ένα ευρύ πλαίσιο για μια νέα συλλογική ασφάλεια.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονταν οι προτάσεις της επιτροπής για τη διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο οι 16 σοφοί θέλουν να αποτελείται πλέον από 24 μέλη. Έτσι αυξάνεται η αντιπροσωπευτικότητα του οργάνου και καθίσταται δυνατή η προληπτική παρέμβαση του οργανισμού σε εμφύλιες συγκρούσεις και δυνητικές γενοκτονίες. Ωστόσο το ενδεχόμενο διεύρυνσης του ισχυρού οργάνου των Ηνωμένων Εθνών αντιμετωπίσθηκε με επιφυλάξεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο εκπρόσωπος της Ουάσιγκτον στον διεθνή οργανισμό Τζον Ντάνφορθ είπε σχετικά:

"Η θέση αναφορικά με το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι πραγματιστική. Θα εξετάσουμε ποιες είναι οι επιπτώσεις της διεύρυνσης στην πράξη. Θα καταστεί το Συμβούλιο Ασφαλείας πράγματι αποτελεσματικότερο ή το αντίθετο. Αυτό θα πρέπει να το δούμε".

Τα 16 μέλη της επιτροπής πρότεινα δύο μοντέλα διεύρυνσης του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το πρώτο προβλέπει έξι επιπλέον μόνιμα και τρία μη μόνιμα μέλη. Το μοντέλο αυτό υποστηρίζει η Γερμανία, η οποία επιδιώκει να καταστεί μόνιμο μέλος του οργάνου. Το δεύτερο μοντέλο προβλέπει ένα Συμβούλιο Ασφαλείας τριών ταχυτήτων. Στα πέντε μόνιμα μέλη με δικαίωμα βέτο που έχει σήμερα το όργανο θα πρέπει να προστεθούν οκτώ ακόμη, τα οποία θα εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια και θα έχουν δικαίωμα επανεκλογής. Παράλληλα στο όργανο θα συμμετέχουν 11 χώρες με το καθεστώς του μη μονίμου μέλους και οι οποίες θα αλλάζουν κάθε δύο χρόνια, όπως σήμερα. Το δεύτερο αυτό μοντέλο υποστηρίζουν η Ιταλία, το Πακιστάν και το Μεξικό.

Αναφορικά με τα νέα μέλη του Συμβουλίου η πρόταση της επιτροπής είναι πολύ προσεκτική. Περιορίζεται στο να υπογραμμίσει ότι όποια χώρα μπορεί να καταβάλει μεγάλη εισφορά, αυτή θα πρέπει να έχει και λόγο. Η Γερμανία είναι στην τρίτη θέση των χωρών που καταβάλλουν τις μεγαλύτερες εισφορές στο ταμείο του ΟΗΕ. Και εάν πιστέψουμε τον αμερικανό πρεσβευτή στα Ηνωμένα Έθνη είναι ένας συνεπής εταίρος:

"Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν τοποθετηθεί στο θέμα αυτό λέει ο Τζον Ντάνφορθ. Η εμπειρία μου από τη συνεργασία που έχω με τους Γερμανούς και ιδιαίτερα με τον πρεσβευτή της χώρας Γκίντερ Πλόιγκερ είναι πολύ θετική και εποικοδομητική".

Για να καταλάβει ωστόσο θέση στο πέταλο των μονίμων μελών ο γερμανός πρεσβευτής Γκίντερ Πλόιγκερ θα χρειαστεί την υποστήριξη των δύο τρίτων των μελών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Η ψηφοφορία για το πρώτο σχέδιο που κατέθεσε η επιτροπή θα γίνει τον ερχόμενο Μάρτιο και η υποψηφιότητα της Γερμανίας θα κριθεί τον Σεπτέμβριο του 2005. Ο εκπρόσωπος της Γερμανίας εμφανίζεται αισιόδοξος:

"Η ενίσχυση των Ηνωμένων Εθνών είναι προς το συμφέρον όλων. Είμαστε λοιπόν σίγουροι ότι όλες οι χώρες ή τουλάχιστον η πλειονότητα των χωρών θα εγκρίνουν την μεταρρύθμιση".

Μπορεί η διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας να αποτελεί κεντρικό σημείο της μεταρρύθμισης ωστόσο οι 16 σοφοί κατέθεσαν προτάσεις και για τη χρήση βίας στις αποστολές του οργανισμού. Προτείνουν την αποδοχή πέντε βασικών κριτηρίων για στρατιωτικές επιχειρήσεις και με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτουν το βέτο των πέντε μονίμων μελών. Ωστόσο και στο μέλλον, υποστηρίζει ο Κόφι Ανάν η απόφαση για προληπτικά χτυπήματα θα πρέπει να λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Ασφαλείας.