'Επαιξε διπλό παιχνίδι η Μέρκελ στο προσφυγικό;

Ποιος ακριβώς ήταν ο ρόλος που διαδραμάτισε η ΄Αγκελα Μέρκελ στο προσφυγικό; Στήριξε με ειλικρίνεια την ευρωπαϊκή λύση ή χαιρόταν που η ΠΓΔΜ και η Ουγγαρία ύψωσαν συρματοπλέγματα για να συγκρατήσουν τις ορδές των προσφύγων; Την εξυπηρέτησε τελικά αυτή η στάση; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα προσπαθεί να δώσει απάντηση ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Molden Verlag της Αυστρίας με τον τίτλο «Φυγή - Πως μια χώρα έχασε τον έλεγχο». Συγγραφείς του τρεις δημοσιογράφοι, οι Κρίστιαν Ουλτς, Τόμας Πρίορ και Ράινερ Νόβακ.

Δύο πρόσωπα έχει η Μέρκελ στο προσφυγικό;

«Επικρατούσε σιωπηρή συναίνεση της Γερμανίας στο κλείσιμο των συνόρων κατά μήκος της βαλκανικής οδού, οι γερμανοί πολιτικοί ήθελαν να το κάνουμε εμείς αλλά μετά άλλαξαν τη ρητορική ρους» είναι η άποψη που κατέθεσε στο βιβλίο ο τότε υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Νίκολα Ποπόσκι. Σε 200 σελίδες οι συγγραφείς εξιστορούν τα δραματικά γεγονότα του 2015 και 2016 και από την δική τους οπτική γωνία και επιβεβαιώνουν αυτά κι άλλα. Ότι η Μέρκελ όπως και οι περισσότεροι πολιτικοί, πλην του αρχηγού της CSU Χορστ Ζεχόφερ, δεν ήθελαν να εμφανιστούν ως σκληροπυρηνικοί. Παράλληλα όμως η Γερμανία έστειλε πολλούς πρόσφυγες πίσω στα σύνορα, κάτι που στην Αυστρία αλλά και στη γερμανική κοινή γνώμη καταγράφηκε ελάχιστα. «Η Μέρκελ προς τα έξω εμφανίστηκε ως εκείνη που υποδέχθηκε τους περισσότερους πρόσφυγες στην Ευρώπη αλλά προς τα μέσα εργάστηκε για το κλείσιμο του βαλκανικού δρόμου προς τη Γερμανία» καταλήγουν στο συμπέρασμα οι τρεις συγγραφείς που εργάζονται στη φιλελεύθερη εφημερίδα die Presse.

Στις έρευνές τους μίλησαν με πολλούς πολιτικούς και διαμορφωτές της προσφυγικής πολιτικής στην Ευρώπη. Με ψυχραιμία, χωρίς εξωραϊσμούς και χωρίς διάθεση να σηκώνουν το δάχτυλο καταλογισμού ηθικών ευθυνών, περιγράφουν γεγονότα και παρασκήνιο από την αυστριακή οπτική γωνία. Οι Αυστριακοί περισσότερο και από τους Γερμανούς αισθάνονται ότι έχουν τραυματιστεί από εκείνη την περίοδο. Εκτός από τους Πράσινους όλα τα αυστριακά κόμματα ζητούν πλέον μια πιο αυστηρή προσφυγική πολιτική. 

Η διπλή ηθική της ΕΕ

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς διαδραμάτισε τότε σημαντικό ρόλο, για να στηλιτευτεί όμως στη συνέχεια από τον τότε ομόλογό του Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ αλλά και την καγκελάριο Μέρκελ. Ο χαρακτηρισμός που αποδίδεται στον Κουρτς ότι αυτός έκλεισε τη βαλκανική οδό, είναι η μισή αλήθεια. Σύμφωνα με τους συγγραφείς πρώτα πήρε κάποια μέτρα η Σλοβενία, που χάρη στον Κουρτς εφαρμόστηκαν στη συνέχεια.

Οι αδυναμίες του Κανονισμού του Δουβλίνου, που ορίζει ότι οι πρόσφυγες θα πρέπει να κάνουν αίτηση ασύλου στην χώρα που μπήκαν για πρώτη φορά στην ΕΕ, αποτελεί επίσης σημείο κριτικής στο βιβλίο. Η Ελλάδα που βρέθηκε εκείνη την εποχή στο μάτι του προσφυγικού κυκλώνα ως χώρα με εξωτερικά σύνορα, ποδοπάτησε τον Κανονισμό λόγω άθλιας συμπεριφοράς της στους αιτούντες άσυλο και έτσι το 2011 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν θα πρέπει να επιστρέφουν πρόσφυγες σε αυτήν τη χώρα λόγω απάνθρωπης και απαξιωτικής συμπεριφοράς της προς τους πρόσφυγες. Από την οπτική γωνία των τριών συγγραφέων, η διπλή ηθική της ΕΕ φαίνεται στο παράδειγμα της Ουγγαρίας. Επειδή η χώρα διατηρεί εξωτερικά σύνορα δεν επιτρέπεται να υψώνει συρματοπλέγματα σύμφωνα με τον Κανονισμό Σένγκεν. Το ότι το έχει κάνει ήδη η Ισπανία στους θυλάκους Μελίγια και Θέουτα δεν ενοχλεί προφανώς κανένα. Συνοπτικά, ακόμη και αν η ανάγνωσή του δεν συναρπάζει γερμανούς αναγνώστες, το βιβλίο είναι απο κάθε άποψη χρήσιμο.

Ματίας Ρέντερ,dpa / Ειρήνη Αναστασοπούλου