Επίσκεψη στο μυστικό καταφύγιο του Χίτλερ

Το δάσος που βρίσκεται στην πρώην Ανατολική Πρωσία, την ανατολικότερη επαρχία του Γερμανικού Ράιχ, γίνεται ολοένα και πιο πυκνό όταν το επισκεφτεί κανείς. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής ανήκει στην Πολωνία. Κοντά στην πόλη Ράστενμπουργκ, που τώρα ονομάζεται Κετρζίν, ο Αδόλφος Χίτλερ έχτισε το αρχηγείο του στο δάσος Γκέρλιτς, γνωστό ως το «Λημέρι του λύκου».

Μια ερμητικά κλειστή και φυλασσόμενη τοποθεσία με σκοπό να είναι απόρθητη, χτίστηκε μεταξύ του 1940-44 και είχε έκταση περίπου 2,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Διέθετε πενήντα περίπου καταφύγια, εβδομήντα στρατώνες, δύο αεροδρόμια και έναν σιδηροδρομικό σταθμό. Ο Χίτλερ μαζί με τους πιο στενούς του συνεργάτες, τον Μάρτιν Μπόρμαν και τον Χέρμαν Γκέρινγκ, διέθεταν από ένα ιδιωτικό καταφύγιο ενώ υπήρχαν και καταφύγια ειδικά για τους επίσημους επισκέπτες. Οι τοίχοι του οχυρού από μπετόν είχαν πάχος πέντε έως επτά μέτρα ενώ ζούσαν μόνιμα εκεί περίπου δύο χιλιάδες στρατιωτικοί και πολιτικό προσωπικό. Το όνομα του στρατηγείου «Λημέρι του λύκου» προέρχεται παραπέμπει στο μικρό του Χίτλερ «Αδόλφος», που στα αρχαία γερμανικά σήμαινε «ευγενής λύκος», κάτι που άρεσε στον Φύρερ και το χρησιμοποίησε ως κωδικό όνομα, μας ανέφερε ο ξεναγός Λούκας Πολουμπίνσκι.

Η φύση αρωγός στο καμουφλάζ του αρχηγείου

Η τοποθεσία περιβάλλεται από τεράστια φυλλοβόλα δέντρα που καμουφλάριζαν τέλεια το αρχηγείο. Εκεί ο «Φύρερ» πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. «Εάν ένα κτίριο μπορεί να γίνει σύμβολο μιας κατάστασης, τότε αυτό το καταφύγιο το καταφέρνει, καθώς μοιάζει με αρχαίο αιγυπτιακό τάφο» αναφέρει  ο ξεναγός παραπέμποντας στον αγαπημένο αρχιτέκτονα του Χίτλερ, Άλμπερτ Σπέερ. «Σε αυτόν τον τάφο έζησε, εργάστηκε και κοιμόταν ο Χίτλερ. Τα τσιμεντένια τείχη πάχους επτά μέτρων που τον περιβάλλανε τον χώριζαν, μεταφορικά, από τον έξω κόσμο, εγκλωβίζοντάς τον στις φαντασιώσεις του» συνεχίζει ο Πολουμπίνσκι.

Σχεδόν 80 χρόνια μετά, βαδίζοντας ανάμεσα από τα ερείπια νιώθεις την παρουσία του Χίτλερ και του επιτελείου του. Εδώ σχεδίασαν  την γενοκτονία των Εβραίων. Λίγο πριν την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 24 Ιανουαρίου 1945, όταν πλησίασαν οι Σοβιετικές Δυνάμεις στο φρούριο, ο Γερμανικός Στρατός το ανατίναξε. Από το 1959 επισκέπτονται κάθε χρόνο το τμήμα του φρουρίου που διασώθηκε περίπου 300.000 χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο.

Συνεχίζοντας την περιήγηση ο ξεναγός μάς τονίζει να μένουμε στα μονοπάτια που έχουν οριστεί για τους επισκέπτες. Κάποιοι τον παράκουσαν και σκαρφάλωσαν στα ερείπια. «Έχουμε απεγκλωβίσει αρκετούς τραυματίες» μας λέει ο Λούκας Πολουμπίνσκι παρακαλώντας μας να παραμείνουμε στα μονοπάτια. Περπατώντας στους υγρούς διαδρόμους ανατριχιάζω σκεπτόμενη το πάχος των τοίχων που με περιτριγυρίζουν.

Παρ’ ολίγον ανατροπή του Χίτλερ

Μόλις λίγα βήματα μετά την είσοδο, αντικρύζω μια πλάκα που μνημονεύει τον Κλάους φον Στάουφενμπεργκ. Στις 20 Ιουλίου 1944, ο συνταγματάρχης προσπάθησε να σκοτώσει τον Χίτλερ με βόμβα. Η απόπειρα απέτυχε. «Δεν ήταν η πρώτη απόπειρα εναντίον του Φύρερ», μας επισημαίνει ο Πολουμπίνσκι. Ο δικτάτορας είχε δεχτεί τουλάχιστον 42 επιθέσεις εναντίον του. Στο φρούριο του ο κάθε επισκέπτης ελέγχονταν εξονυχιστικά. Απορίας άξιον είναι το πως κατάφερε ο  Στάουφενμπεργκ να τον πλησιάσει μεταφέροντας τη βόμβα. Ο Χίτλερ επέζησε ως εκ θαύματος ενώ ο Στάουφενμπεργκ πεπεισμένος για τον θάνατο του δικτάτορα κατευθύνθηκε προς το Βερολίνο για να ολοκληρώσει την ανατροπή, αλλά συνελήφθη και εκτελέστηκε το ίδιο βράδυ.

Αναρωτιέμαι πόσα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν μια από αυτές τις επιθέσεις ήταν επιτυχημένες. Γιατί, ρώτησα τον ξεναγό μας, οι Σύμμαχοι δεν επιτέθηκαν στο οχυρό για να σταματήσουν τον ναζιστικό τρόμο; «Τα καταφύγια ήταν πολύ ογκώδη», εξηγεί ο Πολουμπίνσκι. «Οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί πιθανότατα γνώριζαν από το καλοκαίρι του 1943 ότι υπήρχε το Λημέρι του λύκου, αλλά δεν γνώριζαν πότε ήταν ο Χίτλερ εκεί. Εξάλλου τα αεροπλάνα δεν είχαν τότε τη δυνατότητα να επιτεθούν στην Ανατολική Πρωσία και μετά να επιστρέψουν στην Αγγλία». Η τοποθεσία του στρατηγείου δεν επιλέχθηκε τυχαία, βρισκόταν πολύ κοντά στα ρωσικά σύνορα. Στις 22 Ιουνίου 1941, ο Χίτλερ διέταξε από το «Λημέρι του λύκου» την επίθεση στη Σοβιετική Ένωση.

Μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά, επίσης καλά καμουφλαρισμένο στο δάσος, βρίσκεται το αρχηγείο της ανώτατης διοίκησης της Βέρμαχτ, γνωστό ως «Δάσος από τείχη». Τα καταφύγια εδώ δεν καταστράφηκαν ποτέ, ενώ σήμερα έχουν τοποθετηθεί φιγούρες του Χίτλερ και άλλων στρατηγών μαζί με την ανακατασκευή ενός υποβρυχίου και την ρεπλίκα του «Κεχριμπαρένιου Δωματίου». Κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα στην Πρωσία και δωρίστηκε από τον βασιλιά της Πρωσίας Φρειδερίκο Γουλιέλμο Ι ως δείγμα φιλίας στον τσάρο Πέτρο Ι. Τοποθετήθηκε στην Αγ. Πετρούπολη και εθεωρείτο το «όγδοο θαύμα του κόσμου». Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Ναζί το αφαίρεσαν και έκτοτε η τύχη του αγνοείται. Ούτε στο «Δάσος από τείχη» βρέθηκε ποτέ, παρά το ότι ο Έριχ Κοχ, γκαουλάιτερ του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος στην Ανατολική Πρωσία είχε υπαινιχθεί πριν πεθάνει ότι εκεί ήταν κρυμμένος ο θησαυρός.

Σουζάνε Κόρντς

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου