Ελλάδα: Περιθωριακό φαινόμενο ο οικολογικός ακτιβισμός

Ένα ηλιόλουστο πρωινό του Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Για την ακτιβίστρια σε θέματα περιβάλλοντος Ελίτα Φασούλα αυτός δεν είναι λόγος για να χαίρεται. Οι θερμοκρασίες είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο για την εποχή, ακόμη και για τα ελληνικά δεδομένα. Αντίθετα από τον Ιούλιο δεν έχει βρέξει σχεδόν καθόλου σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Η Ελίτα Φασούλα που κάνει το μεταπτυχιακό της στη φυσική, είναι ένα από τα μόλις οκτώ μέλη του Fridays for Future στη Θεσσαλονίκη. «Η πυρηνική ενέργεια είναι πολύ πιο ασφαλής σήμερα από ό,τι ήταν παλιά και τα προβλήματα ασφάλειας του παρελθόντος έχουν επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό», λέει. Η μεγαλύτερη πρόκληση εξακολουθεί να είναι τα πυρηνικά απόβλητα, για τα οποία δεν υπάρχει λύση. «Παρόλα αυτά, η πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική, επειδή εκπέμπει λιγότερους ρύπους», συμπληρώνει.

Ο ακτιβισμός για το κλίμα πάντως είναι περιθωριακό φαινόμενο στην Ελλάδα. Ενώ χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν πρόσφατα για καλύτερους μισθούς και περισσότερη κοινωνική ασφάλιση, οι διαμαρτυρίες εναντίον των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής παραμένουν μέχρι στιγμής περιορισμένες. Λείπουν κοινωνικά κινήματα που να εφιστούν στοχευμένα την προσοχή στα περιβαλλοντικά προβλήματα αλλά και ο κόσμος εξακολουθεί να παλεύει με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, όπως τονίζει η Ελίτα Φασούλα: «Η σημερινή κυβέρνηση απομακρύνεται από τις ουσιαστικές δημοκρατικές αξίες. Γι' αυτό οι άνθρωποι επικεντρώνονται σε άλλα πράγματα και δεν κατανοούν τη σημασία του περιβάλλοντος», τονίζει.

Αμφιλεγόμενη περιβαλλοντική πολιτική

Η κυβέρνηση αρέσκεται να αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτική σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Το φθινόπωρο του 2021, ο Χρήστος Στυλιανίδης, διορίστικε ως πρώτος υπουργός για την Κλιματική Κρίση και την Πολιτική Προστασία στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση επιδιώκει ανάμεσα σε άλλα ένα φιλόδοξο σχέδιο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών σε όλη τη χώρα. Ωστόσο πολλοί είναι αυτοί που βλέπουν με σκεπτικισμό το εγχείρημα. Στην Τήνο, και όχι μόνο, οι κάτοικοι εμπόδισαν την κατασκευή αιολικού πάρκου τον Δεκέμβριο του 2019. Υποστηρίζουν πως από πίσω κρύβονται κερδοσκοπικά παιχνίδια.  Ένας περιβαλλοντικός νόμος που ψηφίστηκε το 2020 είναι επίσης αμφιλεγόμενος. Υπάρχουν φόβοι ότι οι ανησυχίες των ειδικών και των οργανώσεων προστασίας του περιβάλλοντος δεν έχουν ληφθεί υπόψη από την κυβέρνηση.

Ο Μιχάλης Γουδής, επικεφαλής του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στη Θεσσαλονίκη, παρακολουθεί την ελληνική περιβαλλοντική πολιτική εδώ και χρόνια, και όπως λέει μια πράσινη μετάβαση δεν είναι δυνατή χωρίς να λαμβάνονται υπόψη και οι κοινωνικοί παράγοντες. «Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει στην Ελλάδα, ούτε με τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα ούτε με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε ορισμένα νησιά», λέει μιλώντας στην DW.

Ταυτόχρονα τονίζει πως θα  πρέπει να καταπολεμηθεί και η ενεργειακή φτώχεια, ειδικά ενόψει ενός χειμώνα που ήδη δημιουργεί μεγάλη αβεβαιότητα λόγω του εκρηκτικού ενεργειακού κόστους.

Το όνειρο του φυσικού αερίου

Όμως η Αθήνα αυτή τη στιγμή επιδιώκει άλλα σχέδια. Στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης προγραμματίζει έναν τερματικό σταθμό LNG που θα τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2023 για την παράδοση φυσικού αερίου στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Επιπλέον, εικάζεται ότι υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Αιγαίο, θέμα που προκαλεί επανειλημμένα εντάσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Η ακτιβίστρια για το κλίμα Ελίτα Φασούλα δεν μπορεί να πάρει στα σοβαρά τα λόγια της ελληνικής κυβέρνησης. Θεωρεί πως αυτά τα σχέδια είναι ζημιογόνα για το περιβάλλον και ελπίζει να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. «Δεν έχουμε χρόνο πλέον για μικρές αλλαγές. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα», λέει.

Φλόριαν Σμιτς

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου