ΕΕ-Βρετανία: Τίνος είναι τα ψάρια της Μάγχης;

Είναι χαράματα στο λιμάνι της Boulogne-sur-mer, στη γαλλική πλευρά της Μάγχης. Επικρατεί σκοτάδι, φυσά και κάνει κρύο. Το αλιευτικό Tiger III δένει στην προκυμαία. Είναι το τρίτο καΐκι της τρίτης γενιάς της οικογένειας Σαγκό, που βιοπορίζεται από το ψάρεμα. Ο πατέρας Ζαν Πιέρ μαζί με το γιο του Σεμπαστιάν κάνουν τη συνηθισμένη διαδικασία για να βγάλουν τα ψάρια από την κοιλιά του σκάφους. Στη συνέχεια τα φορτώνουν σε τελάρα για να μεταφερθούν στα κοντινά τεράστια ψυγεία. Μίση ώρα αργότερα οι έμποροι φορτώνουν με τη σειρά τους τα φρέσκα ψάρια στα φορτηγά τους. “Είμαι ο ιδιοκτήτης και περιμένω να αναλάβει κάποτε ο γιός μου. Γι' αυτόν τα έστησα. Εργαζόμαστε ήδη 47 χρόνια και στο τέλος όλα θα του ανήκουν. Αλλά εάν συνεχιστεί, όπως πάει η κατάσταση με το Brexit, θα είναι για μας πολύ δύσκολο” λέει ο Ζαν Πιερ Σαγκό.

Τέλος για οικογενειακές επιχειρήσεις ψαράδων;

Στο στενό της Μάγχης ο Σαγκό ψαρεύει 10 μήνες τον χρόνο και πιάνει κυρίως μπαρμπούνια και πλατύψαρα. Σύμφωνα με την υπάρχουσα κοινοτική νομοθεσία μπορεί να ψαρεύει σε ολόκληρο το στενό. Αλλά εάν μετά το οριστικό Brexit το καΐκι του περιοριστεί μόνο από τις γαλλικές ακτές μέχρι το μέσον της Μάγχης τα πράγματα δυσκολεύουν, γιατί τα αποθέματα ψαριών δεν επαρκούν. “Ήδη υπάρχουν πολλά ψαράδικα στη Μάγχη, Γάλλοι, αλλά κυρίως Ολλανδοί και Βέλγοι” λέει ο Ζαν Πιερ. Παρόλα αυτά η οικογένεια Σαγκό δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή χωρίς ψάρεμα. Αγόρασαν το νέο καΐκι μόλις πριν τρία χρόνια και δεν το έχουν εξοφλήσει. Στην τρυφερή ηλικία των πέντε χρόνων ο γιος του Ζαν Πιερ, ο Σεμπαστιάν, πήγε για πρώτη φορά για ψάρεμα, θυμάται ο πατέρας του. Σε εφηβική ηλικία ξεκίνησε και επαγγελματικά. “Ο παππούς μου ονόμασε το πρώτο ψαράδικο Τίγκερ Ι, αυτό είναι το τρίτο μας καίκι”. Το Brexit τον ανησυχεί, αλλά όπως και ο πατέρας του ελπίζει ότι οι διαπραγματεύσεις για την εμπορική συμφωνία Βρετανίας με την ΕΕ θα φέρουν κάποια λύση. Δεν περνά λίγη ώρα και η αδελφή του Σεμπαστιάν φέρνει σακούλες με τρόφιμα και στεγνά ρούχα. Πρωινό δεν υπάρχει, σε μισή ώρα το ψαροκάικο θα πρέπει να ανοίξει πλώρη και πάλι για τη Μάγχη.

Ο Ολιβιέ Λεπρέτρ είναι πρόεδρος της Ένωσης Αλιέων της βόρειας Γαλλίας και δεν έχει αυταπάτες. “Η πόλη μας χρειάζεται οπωσδήποτε μια συμφωνία, είμαστε το μεγαλύτερο λιμάνι της Γαλλίας με εμπόρευμα 450.000 τόνων, εξ αυτών οι 300.000 τόνοι σε ψάρια. Αυτό υπαγορεύει ότι στην πρώτη θέση έρχονται οι Γάλλοι ψαράδες, που χρειάζονται πρόσβαση σε ολόκληρη τη Μάγχη και μετά οι έμποροι και τα εργοστάσια επεξεργασίας της χώρας. Εάν έρθει σκληρό Brexit χωρίς συμφωνία σε ότι αφορά τα δικαιώματα αλιείας, θα είναι η καταστροφή” προειδοποιεί ο Λεπρέτρ.   

"Τα μικρά καΐκια μέχρι 25 μέτρα αλιεύουν ψάρια σε βρετανικά χωρικά ύδατα σε ποσοστό από 60 μέχρι 80%. Οι μεγάλες τράτες σχεδόν αποκλειστικά” διευκρινίζει ο εκπρόσωπος της Ένωσης. Καθώς μιλά, το καΐκι Cap Nord ξεφορτώνει το φορτίο του, μπακαλιάροι που ψαρεύτηκαν στις βόρειες ακτές της Σκοτίας. Κάτω από το κατάστρωμα έχει στηθεί ένα μικρό εργοστάσιο, όπου κόβεται το ψάρι σε φέτες, καταψύχεται, πακεταρίζεται και τοποθετείται σε κιβώτια. Χάρη σε μια κινούμενη λωρίδα τα κιβώτια μεταφέρονται στην αποβάθρα και αμέσως σε μεγάλα ψυγεία. “Το καράβι είναι 25 χρονών και θα έπρεπε από καιρό να είχε αποσυρθεί” λέει ένας από τους εργαζόμενους, “αλλά πριν το Brexit οι ιδιοκτήτες του δεν θέλουν να επενδύσουν”.

Και οι δύο πλευρές χρειάζονται ένα ντιλ

Για τράτες όπως αυτή, η 31η Δεκεμβρίου θα μπορούσε να είναι το τέλος, σε περίπτωση που μετά από τη λήξη του μεταβατικού διαστήματος τέλος Δεκεμβρίου, μπλοκαριστεί ο θαλάσσιος χώρος για αλιεία σε απόσταση 200 χιλιομέτρων από τις βρετανικές ακτές. “Χωρίς εμπορική συμφωνία χρεοκοπούμε” λέει ο Ολιβιέ Λεπρέτρ. Ο Λεπρέτρ δεν ξεχνά και τους Βρετανούς συναδέλφους του. “Γι' αυτούς είναι σημαντικό να συνεχίσουν να φέρνουν τα ψάρια τους στη Boulogne -sur-mer, επειδή από την ευρωπαϊκή πλευρά υπάρχουν καταναλωτές που τους αρέσουν τα πλατύψαρα, όπως οι γλώσσες. Το 70% των ψαριών που πιάνουν οι Βρετανοί, το πωλούν στην ΕΕ. Οι Βρετανοί δεν τρώνε αυτού τους είδους ψάρια. Στην πραγματικότητα υπάρχουν συνθήκες αντισταθμιστικού εμπορίου”. Για τον δήμαρχο της Boulogne - sur- mer Φρεντερίκ Κιουβιγέ διακυβεύεται το μέλλον της πόλης. 5000 θέσεις εργασίας εξαρτώνται άμεσα από το ψάρεμα, άλλες τόσες κινδυνεύουν σε ολόκληρη την περιοχή. 40 ημέρες πριν το τέλος της μεταβατικής περιόδου κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει. “Τα μηνύματα είναι ανησυχητικά, αλλά θα πρέπει να ελπίζει κανείς σε συμφωνία, κάνουμε έκκληση στη λογική” λέει.

Ο Κιουβιγέ ήταν παλαιότερα υπουργός Αλιείας και γνωρίζει πολύ καλά το πολιτικό παιγνίδι, “Δεν είναι δυνατόν να κηρύξει κανείς απροσπέλαστο έναν θαλάσσιο χώρο 30 χιλιομέτρων. Συμβιβασμούς χρειάζονται και οι δύο πλευρές, και οι δύο πλευρές θα προτιμούσαν μιαν “ευλύγιστη” συμφωνία”.Αυτοί έχουν τα ψάρια, εμείς έχουμε την αγορά με πάνω από 400 εκατομμύρια καταναλωτές. Οι φίλοι Βρετανοί έχουν το ίδιο συμφέρον για μια καλή λύση, όπως οι Γάλλοι και άλλες παραθαλάσσιες χώρες”. Ο Κιουβιγέ προειδοποιεί οι διαφορές να μην οδηγήσουν σε πολιτική κλιμάκωση. Δεν μπορεί να πιστέψει ότι η κοινή ιστορία θα μπορούσε να τιναχθεί στον αέρα μέσα σε μερικές εβδομάδες. Εναλλακτικό σχέδιο εκτός από κρατική βοήθεια δεν υπάρχει για την πόλη, την οικονομία, την γαστρονομία, τον πολιτισμό και την ιστορία της, όλα εξαρτώνται από την αλιεία. 

Για τον Μπόρις Τζόνσον η αλιεία ήταν το βασικό επιχείρημα της καμπάνιας του για το Brexit. Συνεχώς υπόσχονταν στους Βρετανούς αλιείς την επιστροφή της πλήρους κυριαρχίας των θαλασσίων υδάτων αποσιωπώντας ότι σε ό,τι αφορά στα ψάρια μόνο με την έγκριση της ΕE μπορούν να πωληθούν στην Ευρώπη. Η κατάσταση δεν διαφέρει πολύ από την πλευρά της Γαλλίας. Ο πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ορκίζονταν ότι δεν πρόκειται να εγκρίνει κάποιο ντιλ, το οποίο να “θυσιάζει” τους Γάλλους ψαράδες. Το 2022 η Γαλλία εκλέγει νέο πρόεδρο και ο Μακρόν δεν έχει την πολυτέλεια να ξεσηκώσει τη Βρετάνη και τον οικονομικά αδύναμο βορρά εναντίον του. Όλες οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι και από τις δύο πλευρές, έχουν γίνει αντικείμενο απόρριψης. Και μέχρι στιγμής κανείς δεν διαθέτει πρόταση για το πώς θα τετραγωνιστεί ο κύκλος στο ακανθώδες πρόβλημα της αλιείας.

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου