ΕΕ: Αμφιβολίες για την σλοβενική προεδρία

Μόλις πριν από τριάντα χρόνια η Σλοβενία έγινε ανεξάρτητο κράτος. Στις 25 Ιουνίου 1991 η Σλοβενία, τμήμα μέχρι τότε της πρώην Γιουγκοσλαβίας, αποφάσισε να τραβήξει τη δική της πορεία. Ο πόλεμος των δέκα ημερών μετά την επέμβαση του γιουγκοσλαβικού στρατού ήταν χαμηλότερης ισχύος σε σχέση με τα όσα ακολούθησαν στην περιοχή. Με τα χρόνια η ανεξάρτητη Σλοβενία εξελίχθηκε σε μια βαλκανική ιστορία επιτυχίας. Η κοινοβουλευτική δημοκρατία και η οικονομία της αγοράς επικράτησαν γρήγορα.

Το 1999 ακολούθησε η ένταξη στο ΝΑΤΟ, το 2004 η ένταξη στην ΕΕ. Το 2007 μπήκε στην ευρωζώνη, ενώ την ίδια χρονιά ακολούθησε η προσχώρηση στη ζώνη Σένγκεν. Το 2008 ανέλαβε την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Από την 1η Ιουλίου η Σλοβενία ​​αναλαμβάνει για δεύτερη φορά την προεδρία της ΕΕ. Θα είναι μια προεδρία ρουτίνας, όπως συμβαίνει πολύ συχνά; Όχι απαραίτητα.

Στενές σχέσεις με την Ουγγαρία του Όρμπαν

Ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα έχει επιδοθεί επανειλημμένα σε επιθέσεις εναντίον ΜΜΕ και έχει βάλει στο στόχαστρο ιδίως διεθνή μέσα. Για την Καταρίνα Μπάρλεϊ, γερμανίδα αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η σλοβενική προεδρία θα είναι μια «πρόκληση», όπως δήλωσε πρόσφατα στην Welt. Η πολιτικός του SPD απηύθηνε μάλιστα έκκληση προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς «να μην επιτρέψουν στον Γιάνσα να χρησιμοποιήσει την ευρωπαϊκή προεδρία, ώστε να δώσει χώρο σε μια αντιδημοκρατική ρητορική και πολιτική».

Ο συντηρητικός Γιάνεζ Γιάνσα βρίσκεται στην πρωθυπουργία από τις αρχές του περασμένου Μαρτίου, με μια κυβέρνηση συνεργασίας και χωρίς εξασφαλισμένη απόλυτη πλειοψηφία. Ο ίδιος ωστόσο έχει καταφέρει να κρατά γερά την εξουσία, ενώ θεωρείται καλά εδραιωμένος πολιτικός στην χώρα του εδώ και τρεις δεκαετίες -το 1991, στον πόλεμο της ανεξαρτησίας, διετέλεσε υπ. Εσωτερικών. Παράλληλα προβληματισμό προκαλεί η στενή φιλία του Γιάνεζ Γιάνσα με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, γνωστό για τις αμφιλεγόμενες πρακτικές του αναφορικά με τον σεβασμό του κράτους δικαίου και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ουγγρικές εταιρείες έχουν έντονα οικονομικά συμφέροντα στη Σλοβενία, επενδύοντας σε τράπεζες, αλυσίδες πρατηρίων καυσίμων αλλά και ξενοδοχεία-σπα.

Κατά της παλαιάς «κομμουνιστικής ελίτ»

Ωστόσο από την πλευρά της η σλοβενική προεδρία κρατάει ήπιους τόνους. «Η σλοβενική προεδρία θα διαδραματίσει υπεύθυνο ρόλο στη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για τη λειτουργία και την ενίσχυση του κράτους δικαίου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υφυπ. Εξωτερικών της Σλοβενίας, Γκάσπερ Ντόβζαν, ήδη τον περασμένο μήνα στην Πορτογαλία, η οποία είχε την προεδρία της ΕΕ το περασμένο εξάμηνο.

Για τον ίδιο, τα διεθνή ΜΜΕ αλλά και η αριστερή αντιπολίτευση ευθύνονται για τη δυσφήμηση της Σλοβενίας στο εξωτερικό. Κατά τον Ντόβζαν, η νυν δεξιά κυβέρνηση προσπαθεί να αποκαταστήσει τις ρωγμές στο κράτος δικαίου, που προκλήθηκαν στο παρελθόν από την αριστερά, ενώ όσοι επικρίνουν την σλοβενική κυβέρνηση εκλαμβάνονται ως ακτιβιστές, μέλη ή φίλα προσκείμενοι της παλαιάς «κομμουνιστικής ελίτ».

Τέτοιου είδους επιχειρήματα όμως τα «γνωρίζει πολύ καλά», η Καταρίνα Μπέρβαρ-Στέρναδ από την ΜΚΟ PIC, που προσφέρει νομική αρωγή. Την ίδια ώρα η σλοβενική κυβέρνηση χρησιμοποιεί το πρόσχημα της πανδημίας για να καταστείλει συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες. Διαδηλωτές που συνελήφθησαν απειλούνται με υπέρογκα πρόστιμα. Παράλληλα ο σλοβένος πρωθυπουργός συνεχίζει να επιτίθεται μέσω τουίτερ σε δημοσιογράφος, ενώ μπλοκάρει την αποστολή δύο Σλοβένων δικαστών στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Ήταν επίσης ο μόνος ευρωπαίος πρωθυπουργός που συνεχάρη τον Ντόναλντ Τραμπ για την υποτιθέμενη «νίκη» του στις αμερικανικές εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Οι πιο αισιόδοξοι πάντως πιστεύουν ότι η σλοβενική προεδρία της ΕΕ θα κυλήσει ομαλά. Αλλά η δικηγόρος Καταρίνα Μπέρβαρ-Στέρναδ τη βλέπει με σκεπτικισμό. «Δεν βλέπουμε καμία αλλαγή προς το καλύτερο», λέει χαρακτηριστικά.

Γκρέγκορ Μάιερ, dpa

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη