Γκένσερ, ο «ακροβάτης» της διπλωματίας

«Έχουμε έρθει σήμερα εδώ για να σας ενημερώσουμε ότι το ταξίδι της επιστροφής σας έχει εγκριθεί». Αυτές οι λέξεις του Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ στις 30 Σεπτεμβρίου 1989 από το μπαλκόνι της γερμανικής πρεσβείας στην Πράγα προς τους πολίτες της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που είχαν καταφύγει εκεί για να ξεφύγουν από το κομμουνιστικό καθεστώς, έμειναν στην ιστορία. Αμέσως προκάλεσαν ενθουσιασμό στο συγκεντρωμένο πλήθος. Η μέρα αυτή έμελε να είναι η αρχή του τέλους της Ανατολικής Γερμανίας. Ο Γκένσερ είχε μάλιστα εξομολογηθεί σε μια συνέντευξη, πολλά χρόνια μετά, ότι αυτή ήταν η πιο συγκινητική στιγμή στην πολιτική του καριέρα. «Ήταν μια ασύλληπτη κραυγή χαράς».

Ένας κατεξοχήν διπλωμάτης

Kατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας ο Γκένσερ δοκιμάστηκε σε πολλά διαφορετικά αξιώματα, ωστόσο η θέση που τον καθιέρωσε ήταν αυτή του υπουργού Εξωτερικών. Ήδη από την έναρξη της θητείας του το 1974 έδωσε θετικά δείγματα γραφής, ενώ σύντομα αναδείχθηκε σε υπέρμαχο της ισορροπίας μεταξύ ανατολικού και δυτικού μπλοκ. Με τις πρωτοβουλίες του για τον πυρηνικό αφοπλισμό στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη ανέπτυξε κατά τη δεκαετία του 1980 το δικό του δόγμα της «πολιτικής ύφεσης». Με την αδιάλειπτη προσπάθεια και επιμονή του για διεθνή διάλογο καθώς και με τη διαπραγματευτική του δεινότητα συνέβαλε στο να μπει τέλος στο Ψυχρό Πόλεμο. «Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε για την Ευρώπη ένα πλαίσιο ειρήνης, μέσα στο οποίο και ο γερμανικός λαός με αυτοδιάθεση θα μπορέσει να επανακτήσει την ενότητά του» είχε πει το 1975 σε μια ομιλία του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Πολιτικό μότο του Γκένσερ ήταν «να προσεγγίζεις τους άλλους»: να ακούς σε μια συζήτηση, να παίρνεις μέρος και να μιλάς. Με αυτήν τη στρατηγική αντέδρασε στη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979, την οποία μεν καταδίκασε, ωστόσο με διπλωματική μαεστρία δέχτηκε να παραμείνει στο διάλογο με τη Μόσχα. Δίχως αμφιβολία η μεγαλύτερη πολιτική στιγμή του Γκένσερ ήταν όταν άρχισε να παρατηρείται μεταστροφή στην πολιτική της Μόσχας. Η Σοβιετική Ένωση άρχισε να ακολουθεί ένα μαζικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και την κοινωνική πολιτική της, γεγονός που επηρέασε άμεσα όλες τις χώρες που ανήκαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Ο Γκένσερ είχε επίσης την τύχη να ζήσει από κοντά τη στιγμή της Γερμανικής Επανένωσης, για την οποία ο ίδιος είχε μοχθήσει τόσο πολύ. Ήταν ένα όνειρό του που είδε να εκπληρώνεται.

Μια ζωή μέσα στην πολιτική δράση

Ο Γκένσερ γεννήθηκε το 1927 κοντά στο Χάλε της ανατολικής Γερμανίας. Το 1952 έφυγε από την ανατολική Γερμανία για να φτάσει αρχικά στη Βρέμη, όπου σπούδασε νομικά. Aπό νεαρή ηλικία έγινε μέλος στο κόμμα των Φιλευθέρων (FDP), γεγονός που τον καθιστούσε ανεπιθύμητο στην ανατολική Γερμανία. Κατά την περίοδο 1969 με 1974 διετέλεσε υπ. Εσωτερικών στην κυβέρνηση συνεργασίας Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελευθέρων υπό τον Βίλι Μπραντ.Την ίδια περίοδο έγινε «μάρτυρας» της επίθεσης Παλαιστινίων τρομοκρατών κατά της εθνικής αποστολής του Ισραήλ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου.«Ήταν η χειρότερη στιγμή μου ως μέλους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης» είχε πει ο ίδιος. Από το 1974 έως το 1992 ο Χανς-Nτίτριχ Γκένσερ διετέλεσε υπ. Εξωτερικών, ενώ υπήρξε και αντικαγκελάριος επί καγκελαρίας του Χέλμουτ Σμιτ (SPD). To 1982 γυρνά την πλάτη στους Σοσιαλδημοκράτες και συνεργάζεται με τη συντηρητική Χριστιανική Ένωση (CDU / CSU).

Ο Γκένσερ αποχώρησε από την ενεργό πολιτική το 1992. Ήταν το αγαπημένο πρόσωπο του γερμανικού τύπου, ιδίως των σκιτσογράφων. Χαρακτηριστική ήταν μια γελοιογραφία του περιοδικού «Titanic» που παρομοίαζε τον Γένσερ με τον «σούπερμαν» που σώζει τον κόσμο. Ο Χανς Ντίτριχ Γκένσερ έφυγε σήμερα σε ηλικία 89 ετών στο σπίτι του, στη Βόννη, όπως ανακοίνωσε το πολιτικό του γραφείο.

Μπεατρίξ Μπόιτνερ , Ζανέτ Ζάιφερτ / Δήμητρα Κυρανούδη