Γκ. Σαλαμέ: Το λιβυκό αφορά την ασφάλεια και στο Αιγαίο

Δεν ήταν ούτε η καγκελάριος Μέρκελ, ούτε κάποιος άλλος ανώτατος αξιωματούχος ο αρχιτέκτονας της Διάσκεψης του Βερολίνου, παρά ένας πολιτικός από το Λίβανο που επί μήνες δούλεψε αθόρυβα πολλές φορές πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας για να φέρει εις πέρας το ακατόρθωτο: να μαζέψει γύρω από ένα τραπέζι αντίπαλες χώρες που επηρεάζουν τις εξελίξεις στη Λιβύη. Πρόκειται για τον Γκασάν Σαλαμέ, ειδικό εντεταλμένο των ΗΕ για τη Λιβύη, που ανήκει στην ελληνοκαθολική κοινότητα της Βυρηττού, ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι, υπουργός Πολιτισμού επί κυβέρνησης Ραφίκ αλ Χαρίρι και σύμβουλος του πρώην Γενικού Γραμματέα των ΗΕ Κόφι Ανάν.

«Νέα στοιχεία στη λιβυκή διένεξη»

Σε μακροσκελή συνέντευξη στη εφημερίδα Die Welt ο Σαλαμέ εξηγεί την μακρά πορεία και επίπονη διαδικασία μέχρι το Βερολίνο και τον διαφορετικό δρόμο που επέλεξε να πορευτεί για να φτάσει σε μια συναίνεση στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή πρώτα της διεθνούς κοινότητας και αργότερα να καλέσει τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στο ίδιο τραπέζι. «Σε μερικούς ανθρώπους έλειπαν οι εικόνες του Σαράτζ και του Χάφταρ να δίνουν τα χέρια, αλλά δεν ήταν αυτός ο στόχος μου» τονίζει. «Ο στόχος μου ήταν να φέρω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τις άλλες εμπλεκόμενες χώρες. Και το καταφέραμε παρά τις δυσκολίες. Για παράδειγμα, κάθισαν για πρώτη φορά μετά από 6 χρόνια στον ίδιο χώρο Αιγύπτιοι και Τούρκοι, παρά το ότι στηρίζουν διαφορετικές πλευρές. Αλλά και με τους Αμερικανούς και τους Ρώσους δεν ήταν εύκολο. Για μας ήταν επίσης μεγάλη πρόκληση να φέρουμε στην ίδια γραμμή Γάλλους και Ιταλούς. Υπό αυτήν την οπτική γωνία η Διάσκεψη του Βερολίνου ήταν μια επιτυχία.  Άσχετα εάν με άλλα σταθμά, μπορεί κανείς να το δει διαφορετικά».

Σε αυτό το σημείο ο Λιβανέζος αξιωματούχος αναφέρει και την ελληνοτουρκική διένεξη ανάμεσα στους λόγους που τον κάνουν να πιστεύει ότι αυτήν τη φορά η συμφωνία εκεχειρία θα γίνει σεβαστή. «Υπάρχουν στοιχεία που είναι νέα», σημειώνει. «Καταρχήν, η διένεξη έχει εντατικοποιηθεί και διεθνοποιηθεί κι αυτό κρύβει συγκριμένους κινδύνους, ότι ο πόλεμος θα αγγίξει ολόκληρη την περιοχή. Βλέπουμε γεωγραφική εξάπλωση της διένεξης σε περιοχές που δεν έχουν σχέση με το λιβυκό πρόβλημα, μέχρι το Αιγαίο και την εδαφική διένεξη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Νομίζω ότι η διεθνής κοινότητα συνειδητοποιεί πλέον ότι εάν αφήσει κανείς την πληγή ανοιχτή, δεν βλάπτεται μόνο τη Λιβύη».

Ο ρόλος της Μέρκελ

Ο Γκασάν Σαλαμέ αποκαλύπτει και τον ρόλο της καγκελαρίου Μέρκελ, όταν μετά την ομιλία του πέρυσι στις 29 Ιουλίου στα ΗΕ του τηλεφώνησε ζητώντας του να συναντηθούν. Η συνάντηση έγινε τον Αύγουστο του 2019 και η Μέρκελ τον ρώτησε τι θα μπορούσε να κάνει για να βοηθήσει χωρίς να κάνει τότε νύξη για διάσκεψη, κι αν θα υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα από την ενεργοποίηση της Γερμανίας. «Της είπα για το πλεονέκτημα όταν η Γερμανία το 2011 κράτησε ουδέτερη στάση στην στρατιωτική εμπλοκή του ΝΑΤΟ στην εξέγερση κατά του Μουαμάρ Καντάφι. Εκείνο που δεν της είπα αλλά ήταν στη σκέψη μου ήταν ότι η κυρία Μέρκελ αποχώρησε από την προεδρία του κόμματός της, δεν πρόκειται να ξανακάνει προεκλογικό αγώνα ή να αναμειχθεί σε οποιαδήποτε αντιπαλότητα και ίσως μπορεί η λύση στην λιβυκή κρίση να γίνει τμήμα της πολιτικής της κληρονομιάς» αναφέρει ο Σαλαμέ.

«Μετά από δύο εβδομάδες μου είπε ότι έκανε τα απαραίτητα τηλεφωνήματα και τώρα είναι σε θέση να προσκαλέσει σε συνάντηση κορυφής για τη Λιβύη». Σε ότι αφορά σε πιθανή αποστολή κυανοκράνων για την επιτήρηση βιώσιμης συμφωνίας εκεχειρίας ο Γκασάν Σαλαμέ υποστηρίζει ότι θα πρέπει να γίνει από μια τρίτη πλευρά που θα ελέγχεται από ένα ουδέτερο μηχανισμό. «Στη Λιβύη δεν υπάρχει καμιά αποδοχή για ξένες στρατιωτικές δυνάμεις …γι αυτό το λόγο δεν χρειαζόμαστε κυανόκρανους αλλά μικρό αριθμό διεθνών παρατηρητών».

Ειρήνη Αναστασοπούλου