Βραβείο Νόμπελ Χημείας: σε τρεις βιοχημικούς για τη λειτουργία των ριβοσωμάτων

Το 1999 στις ΗΠΑ έγινε με τη μέθοδο της κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ η απεικόνιση της δομής ενός ριβοσώματος, του οργανιδίου δηλαδή του κυττάρου, στο οποίο λαμβάνει χώρα η βιοσύνθεση των πρωτεϊνών και η μεταγραφή του γενετικού κώδικα.

Οι τρεις βραβευθέντες ερευνητές με το Νόμπελ Χημείας μελέτησαν επί σειρά ετών επί τη βάσει τέτοιων απεικονίσεων τη λειτουργία των ριβοσωμάτων.

Γι’ αυτό ακριβώς τους βράβευσε η Βασιλική Ακαδημία της Στοκχόλμης, όπως εξήγησε ο βιοχημικός Γκούναρ φαν Χέινε από την επιτροπή των Νόμπελ: «Με την ανακάλυψη της λειτουργίας των ριβοσωμάτων κατόρθωσαν να ερμηνεύσουν πως τα ριβοσώματα επιλέγουν τα αμινοξέα για να δημιουργήσουν πρωτεΐνη. Επίσης κατέδειξαν τον τρόπο, με τον οποίο τα αντιβιοτικά εμποδίζουν τα βακτηριακά ριβοσώματα. Όλα αυτά βοήθησαν την έρευνα παρασκευής νέων φαρμάκων στον αιώνιο αγώνα μας κατά των βακτηριακών λοιμώξεων.»

Ήταν όντως αυτός ο στόχος των ερευνών των τριών επιστημόνων;

Η Ισραηλινή Άντα Γιόναθ απάντησε: «Όταν άρχισα τις μελέτες μου, αποσαφηνίστηκε πολύ γρήγορα ότι αυτό που ερευνώ είναι ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα της ανθρώπινης ζωής. Εκείνο που δεν ήταν εξ αρχής ξεκάθαρο ήταν εάν θα κατόρθωνα τελικά να δώσω απάντηση. Όταν το κατάφερα όμως κατάλαβα αμέσως ότι πέτυχα κάτι ιδιαίτερα σημαντικό.»

Οι τρεις ερευνητές χρησιμοποίησαν την ήδη γνωστή μέθοδο της κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ για την απεικόνιση των ριβοσωμάτων και μελέτησαν σε εκατοντάδες χιλιάδες άτομα τη συμπεριφορά τους. Δημιούργησαν έτσι μοντέλα δράσης των ριβοσωμάτων επί των βακτηριδίων. Μοντέλα που καθόρισαν την ανάπτυξη αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.

Albrecht Breitschuh / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου