Αυξανόμενη πίεση στα ανεξάρτητα ΜΜΕ στην Ουγγαρία

Πρώτα η μεγαλύτερη διαδικτυακή πύλη ειδήσεων στη χώρα. Στη συνέχεια μια παραδοσιακή εβδομαδιαία εφημερίδα. Τέλος, το τελευταίο ανεξάρτητο πολιτικό ραδιόφωνο. Επιχειρηματίες κοντά στην ουγγρική κυβέρνηση επιχειρούν να φιμώσουν τις τελευταίες ανεξάρτητες φωνές στο χώρο των μίντια στην Ουγγαρία.

Η τελευταία τέτοια περίπτωση αφορά το ειδησεογραφικό κανάλι Klubrádio. Η κρατική αρχή μέσων ενημέρωσης NMHH, η οποία αποτελείται από φίλα προσκείμενα στην κυβέρνηση μέλη, ανακοίνωσε στο τέλος της περασμένης εβδομάδας ότι δεν θα ανανεώσει την άδεια του σταθμού που λήγει τον επόμενο Φεβρουάριο. Αιτία: ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός έχει παραβεί επανειλημμένως τις διατάξεις του νόμου για τα MME.

Η ανακοίνωση προκάλεσε σοκ στους επικριτές της ουγγρικής κυβέρνησης αλλά είναι επίσης πιθανό να εξέπληξε και τους μετριοπαθείς υποστηρικτές του κόμματος του Όρμπαν. Το Klubrádio είναι εδώ και καιρό ο τελευταίος προμαχώνας της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας στην Ουγγαρία, το μόνο ραδιόφωνο που εξακολουθεί να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση. Το ραδιόφωνο ακούγονταν ευρέως και από κυβερνητικούς κύκλους. «Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κλείσουμε», δήλωσε στην DW ο Γκιόργκι Μπολγκάρ, ο σημαντικότερος παρουσιαστής του σταθμού. «Δεν νομίζω ότι θα έχουμε άλλη ευκαιρία», συμπληρώνει.

Διαρκείς πιέσεις στα ΜΜΕ

Οι λόγοι που επικαλέστηκε η αρχή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης για τη λήξη της άδειας είναι ασήμαντοι. Μεταξύ άλλων, το Klubrádio φέρεται να μην ενημέρωσε εγκαίρως σχετικά με το ποσοστό της ουγγρικής και ξένης μουσικής στο πρόγραμμα του.

Η υπόθεση του Klubrádio είναι το αποκορύφωμα μιας συνεχιζόμενης επίθεσης από την κυβέρνηση Όρμπαν εναντίον ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης. Ξεκίνησε την άνοιξη με το Ιndex, την πιο πολυδιαβασμένη διαδικτυακή πύλη ειδήσεων στην Ουγγαρία. Η εταιρεία Indamedia, η οποία διαχειρίζεται τα έσοδα και τις διαφημίσεις της Index, απέκτησε έναν νέο συνιδιοκτήτη μέσω του φιλοκυβερνητικού διευθυντή Μίκλος Βατσίλι. Εκείνος παρουσίασε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της συντακτικής ομάδας. Όταν ο αρχισυντάκτης Σαμπολκς Ντουλ αντιστάθηκε, στα τέλη Ιουλίου απολύθηκε.

Μερικές μέρες αργότερα σχεδόν ολόκληρη η συντακτική ομάδα παραιτήθηκε σε ένδειξη αλληλεγγύης. Έκτοτε όμως το Index, το οποίο είχε να επιδείξει σπουδαία δουλειά, είναι πλέον μια σκιά του εαυτού του. Η πρώην συντακτική ομάδα θέλει στις επόμενες εβδομάδες να ξεκινήσει μια νέα ανεξάρτητη διαδικτυακή πύλη με το όνομα Telex. Εάν το Telex επιτύχει όσα το Index παραμένει ανοιχτό.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Index ενοχλούσε πολύ τον Όρμπαν και το σύστημά του. Πριν από ένα χρόνο, η ισοσελίδα ασχολήθηκε με ένα σκάνδαλο σεξ ενός δημάρχου στη βορειοδυτική Ουγγαρία, το οποίο ανέδειξε τη διεφθαρμένη στάση και τη διπλή ηθική του εθνικοχριστιανικού κόμματος του Όρμπαν, Στη συνέχεια το κόμμα έχασε τις τοπικές εκλογές σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις και κωμοπόλεις στην Ουγγαρία.

Ο αρχισυντάκτης έπρεπε να φύγει

Μετά την υπόθεση Index ακολούθησε η απόλυση ενός άλλου αρχισυντάκτη σε ένα άλλο μέσο. Αυτή τη φορά στην παραδοσιακή φιλελεύθερη εβδομαδιαία εφημερίδα 168 óra. Ο Πέτερ Ρόσα έπρεπε να φύγει από την εφημερίδα επειδή μια υποτιθέμενη ιδιωτική φωτογραφία της οικογένειας Όρμπαν τυπώθηκε σε ένα άρθρο.

Ο δημοσιογράφος απολύθηκε από τον Παλ Μίλκοβιτς, έναν επιχειρηματία κοντά στην κυβέρνηση που απέκτησε μερίδιο στο "168 óra" ως συνιδιοκτήτης τον Ιούλιο αυτού του χρόνου. Πιο συγκεκριμένα από την εταιρεία Brit Media, η οποία ανήκει στη σφαίρα επιρροής της φιλοκυβερνητικής ορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας του ραβίνου Σλομ Κοφς. Η Brit Media αγόρασε πολλά ανεξάρτητα ουγγρικά μέσα ενημέρωσης τα τελευταία χρόνια, τα οποία σταμάτησαν να κάνουν ερευνητική δημοσιογραφία ή να ασκούν κριτική στην κυβέρνηση.

Αυτοί οι επιχειρηματικοί ελιγμοί αποτελούν μέρος της τακτικής «σαλαμοποίησης» των μέσων ενημέρωσης από τον Όρμπαν. Με το Klubrádio, η υπόθεση είναι διαφορετική. Σε αυτή την περίπτωση  η κρατική αρχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης έδρασε ως ο μακρύς βραχίονας της κυβέρνησης.

Το Klubrádio με την πάροδο των χρόνων σταδιακά περιορίστηκε. Ξεκίνησε ένας πραγματικός πόλεμος ενάντια στο ραδιοφωνικό σταθμό. Μετά από χρόνια δικαστικών διαφορών και παρ’ ολίγο πτώχευση, το Klubrádio κέρδισε και μπόρεσε να εκπέμψει και πάλι. Ο αγώνας του ουγγρικού σταθμού έχει βρει διεθνή αναγνώριση. Την Πέμπτη (17.09.2020), ο πρώην αρχισυντάκτης του Index Σάμπολκς Ντουλ, θα παραλάβει το βραβείο ΜΜΕ Potsdam M100. «Είμαι ενθουσιασμένος με αυτό το σημάδι αλληλεγγύης σε μια εποχή που οι ευρωπαϊκές αξίες της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερες δυσκολίες στην Ουγγαρία» δηλώνει.

Κένο Βέρσεκ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου