Από τι πέθανε ο νομπελίστας Π. Νερούδα;

Σχεδόν 40 χρόνια μετά το θάνατο του νομπελίστα ποιητή Πάμπλο Νερούδα μια διεθνής ομάδα ειδικών ξεκίνησε στην Ίσλα Νέγκρα την εκταφή των οστών του Χιλιανού ποιητή. Οι Χιλιανοί ευελπιστούν ότι η έρευνα θα δώσει τέλος στη διαμάχη για τα αίτια θανάτου του Πάμπλο Νερούδα, ο οποίος πέθανε 12 μέρες μετά το πραξικόπημα του Αουγκούστο Πινοσέτ. Εκτός από ποιητής ο Νερούδα ήταν και στενός συνεργάτης του σοσιαλιστή προέδρου της Χιλής Σαλβαντόρ Αλιέντε και διετέλεσε πρέσβης της Χιλής στη Γαλλία στις αρχές της δεκαετίες του 1970.

Σύμφωνα με το νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν ο Νερούδα, ο ποιητής πέθανε από καρκίνο του προστάτη. Το ίδιο υποστηρίζει και η οικογένειά του. Όμως ο οδηγός που μετέφερε τότε τον ποιητή στο νοσοκομείο είναι σίγουρος ότι ο χιλιανός ποιητής και αντίπαλος της χούντας δολοφονήθηκε με παυσίπονη ένεση.

Μετά από σχετική δικαστική απόφαση η εκταφή ξεκίνησε χθες από διεθνή ομάδα ιατροδικαστών, βιοχημικών και τοξικολόγων. «Αναζητούμε ενδείξεις που θα μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα αν το αίτιο ήταν μια ασθένεια ή κάτι διαφορετικό», δήλωσε στην DW η Μαρισόλ Ιντριάγκο Λέιβα, επικεφαλής της ιατροδικαστικής αρχής, προσθέτοντας ότι «οι έρευνες μετά από τόσα χρόνια είναι δύσκολες, αλλά όχι ακατόρθωτες».

Αναζητώντας την αλήθεια

Οι εκταφές δεν είναι κάτι άγνωστο για τους Χιλιανούς. Περίπου 30.000 άνθρωποι «εξαφανίστηκαν» υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πινοσέτ από το 1974 μέχρι το 1990. Παρά τα χρόνια που πέρασαν ακόμα δεν έχουν αναγνωριστεί όλα τα θύματα. Η επίπονη αναζήτηση των συγγενών συνεχίζεται.

Το ίδρυμα Πάμπλο Νερούδα στο Σαντιάγο είναι πεπεισμένο ότι ο μεγάλος ποιητής πέθανε από καρκίνο του προστάτη. Σε περίπτωση που η ιατροδικαστική έρευνα καταλήξει σε διαφορικό συμπέρασμα τότε ο εκπρόσωπος του ιδρύματος Κάρλος Μαλντονάντο προβλέπει έναν πολιτικό σεισμό λέγοντας ότι «θα ήταν ένα σκληρό χτύπημα για τη χώρα. Από όλες τις θηριωδίες του καθεστώτος Πινοσέτ αυτή θα είναι μια από τις χειρότερες».

Η εκταφή των οστών του Νερούδα ξεκίνησε μέσα σε προεκλογική περίοδο. Το Νοέμβριο οι Χιλιανοί εκλέγουν νέο κοινοβούλιο και νέο πρόεδρο. «Αν αποδειχθεί ότι ο Πάμπλο Νερούδα ήταν ένα από τα πρώτα θύματα της χούντας, θα έχει αντίκτυπο στις εκλογές», πιστεύει ο δημοσιογράφος Μάριο Αντόνιο Γκούσμαν.

Στην Ελλάδα ο Πάμπλο Νερούδα έγινε ευρύτερα γνωστός από τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μελοποίησε το εκτενές επικό ποίημα Canto General (Γενικό Άσμα) για την ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Η μετάφραση στα ελληνικά έγινε από την τραγουδίστρια, συγγραφέα και καθηγήτρια ελληνική λαογραφίας στο Σαντιάγο Δανάη Στρατηγοπούλου, περισσότερο γνωστή ως φωνή του Αττίκ «Δανάη».

Astrid Prange De Oliveira / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνη σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη