Αpp για μποϊκοτάζ εταιρειών που υποστηρίζουν το Ισραήλ

Μία πολύ απλή εφαρμογή για κινητά: Οι χρήστες μπορούν να σαρώσουν το barcode ενός προϊόντος ή να πληκτρολογήσουν το όνομά του. Μέσα σε δευτερόλεπτα θα ενημερωθούν σε ποιο βαθμό η εταιρεία «υποστηρίζει το Ισραήλ». Στη συνέχεια εμφανίζεται στην οθόνη η ένδειξη «No Thanks» - ένα κάλεσμα να μην αγοράσει κανείς το εν λόγω προϊόν. Σε βίντεο για την εφαρμογή που κυκλοφορούν στο TikTok και στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) γίνεται αναφορά για παράδειγμα σε εταιρείες όπως η Coca-Cola και η Nescafé.

Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη από τις 13 Νοεμβρίου. Την έχουν κατεβάσει πάνω από 100.000 φορές μέχρι στιγμής και σύμφωνα με τα σχόλια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκδηλώνουν ενδιαφέρον για την εφαρμογή, για παράδειγμα από την Ινδία και το Βέλγιο.

Δεν είναι πλέον διαθέσιμη στο playstore

Πριν όμως εξαπλωθεί η χρήση της στο ευρύ κοινό, η εφαρμογή αφαιρέθηκε από το Google Playstore. Ωστόσο αν παρακάμψει κανείς την πλατφόρμα για το κατέβασμα εφαρμογών μέσω του Google μπoρεί ακόμη να την κατεβάσει. Σύμφωνα με σχετικη έρευνα της Deutsche Welle δεν υπήρχε ειδική έκδοση για iOS, δηλαδή συσκευές της Apple.

Αλλά ποιος βρίσκεται πίσω από το «No Thanks» και ποιος είναι ακριβώς ο στόχος; Και γιατί η εφαρμογή δεν είναι πλέον διαθέσιμη στο Playstore;

Σύμφωνα με πληροφορίες που εμφανίζονται στην ίδια την εφαρμογή, ο Αχμέντ Μπασμπάς είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από την εφαρμογή. Aυτή τη στιγμή ζει στην Ουγγαρία. Σε σχετική ερώτηση από την DW, δήλωσε ότι είναι Παλαιστίνιος από τη Γάζα. Ο Μπασμπάς γράφει στη DW ότι έχασε τον αδελφό του «σε αυτή τη σφαγή» και ότι η αδερφή του πέθανε το 2020 επειδή δεν έλαβε έγκαιρα ιατρική υποστήριξη από το Ισραήλ. Στόχος του μποϊκοτάζ είναι να αποτρέψει αυτό που συνέβη στον ίδιο να συμβεί και σε άλλον Παλαιστίνιο.

Συνέταξε μία λίστα εταιρειών που φέρεται να υποστηρίζουν το Ισραήλ χρησιμοποιώντας τις ιστοσελίδες «Boycotzionsim» και «Ulastempat». Στη λίστα αυτή συμπεριλαμβάνονται παγκοσμίου φήμης εταιρείες όπως η Adidas, τα McDonald's, η Chanel, το Netflix και η Apple. Επίσης συμπεριλαμβάνονται εταιρείες από όλες τις βιομηχανίες - από τρόφιμα μέχρι καλλυντικά. Ορισμένες επειδή ξεκίνησαν από κοινού μια εκστρατεία μετά τις 7 Οκτωβρίου καταδικάζοντας την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλκαι κάθε μορφής μίσους και αντισημιτισμού, άλλες επειδή επενδύουν, για παράδειγμα, σε ισραηλινές νεοφυείς επιχειρήσεις ή χρηματοδοτούν «την κλοπή παλαιστινιακού εδάφους».

Κριτική στην πολιτική του Ισραήλ ή αντισημιτισμός;

Ο λόγος για τον οποίο η δωρεάν εφαρμογή δεν είναι πλέον διαθέσιμη στο Google Playstore είναι η πρόταση «Εδώ μπορείτε να δείτε εάν το προϊόν στα χέρια σας στηρίζει τη δολοφονία παιδιών στην Παλαιστίνη», λέει ο Αχμέντ Μπασμπάς στη DW. Η πρόταση έχει πλέον αντικατασταθεί με τη φράση «Εδώ μπορείτε να δείτε εάν το προϊόν είναι στη λίστα μποϊκοτάζ ή όχι». Η περιγραφή της εφαρμογής αναφέρει όμως ακόμα ότι βοηθά τον εντοπισμό των προϊόντων που υποστηρίζουν τη δολοφονία παιδιών στην Παλαιστίνη.

Σύμφωνα με ειδικούς, αυτή η πρόταση μπορεί να ερμηνευτεί είτε ως κριτική προς το Ισραήλ είτε ως αντισημιτική. Υπάρχει ένα αντισημιτικό ρητό, "η συκοφαντία τους αίματος", από τον Μεσαίωνα ότι οι Εβραίοι δολοφονούσαν παιδιά για να φτιάξουν άζυμο άρτο από το αίμα τους το εβραϊκό Πάσχα, εξηγεί ο Μέρον Μέντελ, διευθυντής του Εκπαιδευτικού Κέντρου Anne Frank, σε συνέντευξή του στη DW.

O Ούφα Γιένσεν, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για τον Αντισημιτισμό, θεωρεί επίσης ότι αυτή η έκφραση θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως αντισημιτική, επειδή παίζει με την εικόνα του Ισραήλ ως παιδοκτόνου.

Η άλλη ερμηνεία είναι ότι πράγματι, παιδιά στη Γάζα σκοτώνονται από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές κατά τη διάρκεια του πολέμου, είπε ο Μέντελ. Δεδομένου ότι δεν δολοφονήθηκαν εσκεμμένα, αλλά πέθαναν κατά τη διάρκεια του πολέμου, η δήλωση ότι ένα προϊόν υποστηρίζει τη δολοφονία παιδιών στην Παλαιστίνη θα μπορούσε όμως να θεωρηθεί ως υπερβολή, «ως ένα συναισθηματικό μέσο», εξηγεί ο διευθυντής του εκπαιδευτικού κέντρο Anne Frank. Ο Ούφα Γιένσεν  προσθέτει ότι και η Χαμάς σκότωσε παιδιά στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. «Σε μια πρόταση όπως αυτή απουσιάζει εντελώς το υπόβαθρο και είναι πολεμική», εξηγεί, σημειώνοντας πως φυσικά και πέθαναν και παιδιά στη Γάζα.

Ποιος είναι ο στόχος του μποϊκοτάζ;

Το σημαντικό ερώτημα, σύμφωνα με τον Μέντελ, είναι ποιος είναι ο ακριβής στόχος του μποϊκοτάζ ορισμένων προϊόντων. Από τις 7 Οκτωβρίου είναι σαφές ότι δεν έχουν όλοι τους ίδιους στόχους: «Υπάρχουν εκείνοι που θέλουν ένα παλαιστινιακό κράτος πλάι στο ισραηλινό κράτος, και υπάρχουν κι εκείνοι που θέλουν την καταστροφή του κράτους του Ισραήλ. Το ερώτημα είναι πώς μπορεί να γίνει διάκριση μεταξύ αυτών των δύο ομάδων».

«Το μέσο ενός οικονομικού μποϊκοτάζ, η ατομική απόφαση δηλαδή να μην αγοράσει κανείς προϊόντα, είναι αρχικά θεμιτό», συνεχίζει ο Μέντελ. Σύμφωνα με τον Γιένσεν, υπάρχει επίσης μια μικρή μειοψηφία αριστερών Εβραίων που επικρίνουν το Ισραήλ και υποστηρίζουν τέτοια μποϊκοτάζ.

Το πρόβλημα που προκύπτει όμως για το Ισραήλ από ένα τέτοιο μποϊκοτάζ δεν είναι οικονομικής φύσης, καθώς συνοδεύεται και από ένα ενδεχομένως πολιτιστικό και επιστημονικό μποϊκοτάζ, εξηγεί ο Μέντελ. «Οι προοδευτικές δυνάμεις στο Ισραήλ, στην επιστήμη, στην τέχνη, στο ειρηνευτικό κίνημα, αλλά και στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, περιθωριοποιούνται και εν τέλει αποκλείονται». Αυτή η κλιμάκωση επιτυγχάνεται σταδιακά μέσω τέτοιων μέτρων. Αντίθετα, ο γενικός στόχος θα πρέπει να είναι η υποστήριξη ειρηνευτικών, προοδευτικών δυνάμεων και από τις δύο πλευρές.

Εν τω μεταξύ, ο στόχος του Αχμέντ Μπασμπάς είναι να κάνει το Αpp ξανά διαθέσιμo στις πλατφόρμες όπου μπορεί κανείς να κατεβάσει εφαρμογες. H "Νο Thanks" διατείθεται δωρεάν όλα τα κέρδη που αποκομίζει καταλήγουν σε παλαιστινιακές οργανώσεις που βοηθούν τους ανθρώπους στη Γάζας, γράφει ο Μπασμπάς στην εφαρμογή του.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης