Έπαινοι, συγγνώμη και μια υπόμνηση από τον Μερτς

Νοέμβριος 2013, Βερολίνο. Ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς συναντά τη «σιδηρά» καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ από τους Χριστιανοδημοκράτες με θέμα τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων και την πορεία του «ελληνικού προγράμματος». Τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης έφεραν τις ελληνογερμανικές σχέσεις στο ναδίρ. Έχουν μεσολαβήσει έκτοτε πολλά: παρολίγον Grexit, άνοδος και πτώση του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, δημοψήφισμα, σκληρή προσαρμογή και έξοδος από τα μνημόνια, δύο κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας. Πολλά έχουν αλλάξει έκτοτε και στη Γερμανία. Από την περίοδο Μέρκελ, η Γερμανία πέρασε σε μια εποχή συγκυβέρνησης Σοσιαλημοκρατών-Πρασίνων, Φιλελευθέρων με προσφυγικό, πανδημία, δύο πολέμους στη γειτονιά της Ευρώπης και μια πολυεπίπεδη Zeitenwende (αλλαγή εποχής).

Νοέμβριος 2023, Βερολίνο. «Η Ελλάδα μοιάζει να είναι μια άλλη χώρα». Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ των Χριστιανοδημοκρατών τόσο ο πρωθυπουργός  Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρώην πρόεδρος της γερμανικής βουλής Νόρμπερτ Λάμερτ και ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς. Η Ελλάδα «είναι από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη πλέον», μια χώρα «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για επενδύσεις» όπως είπε ο Λάμερτ, στην οποία αξίζουν συγχαρητήρια κατά τον Μερτς. Η επανεκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη «αποτελεί μεγάλη επιτυχία, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για τους Χριστιανοδημοκράτες και για την Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά με το βλέμμα στραμμένο στις ευρωεκλογές της άνοιξης. Ειλικρινή συγχαρητήρια, τα οποία πριν από δέκα χρόνια σπάνιζαν ακόμη και μεταξύ αδελφών κομμάτων.

«Συγγνώμη» για τα περί Grexit

Ενδιαφέρον όμως από ιστορική άποψη είχε χθες βράδυ και η εκ των υστέρων «συγγνώμη» του Φρίντριχ Μερτς, όταν παραδέχθηκε ότι δεν θα απέκλειε στο παρελθόν μια προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, σύμφωνα με πρόταση του τότε υπ. Οικονομικών  Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αν και ο ίδιος δεν είχε τότε ενεργό ρόλο στην πολιτική. «Θα ήταν όμως λάθος», παραδέχθηκε. Ως προς την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, θυμάται ότι «έκανε τα πράγματα εξαιρετικά περίπλοκα» προκειμένου να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά σταθερότητας.

Το 2015, από το οποίο δεν απέχουμε πολύ, «η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος μιας τεράστιας καταστροφής» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας λόγο για μια «χαμένη δεκαετία», η οποία θα πρέπει να αναπληρωθεί. Για τη δική του διακυβέρνηση από το 2019, ανέφερε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα ως προς τον αρχικό στόχο που ήταν η επιστροφή στην κανονικότητα. «Επόμενος στόχος μας είναι πώς θα επιτευχθεί περισσότερη σύγκλιση με την Ευρώπη».

Αιχμές για τις συνθήκες διαβίωσης μεταναστών 

Από τη συζήτηση στο Βερολίνο δεν θα μπορούσε να λείψει το μεταναστευτικό.  Άλλωστε και στη Γερμανία το θέμα βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε τη δική του προσέγγιση για το μεταναστευτικό, μιλώντας για «καταστροφική κατάσταση» που παρέλαβε όταν ανήλθε στην εξουσία με το κόμμα του», για «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού στον Έβρο από την Τουρκία αλλά και για «διαχείριση» πλέον των μεταναστευτικών ροών, ζητώντας «νόμιμες οδούς», «συμφωνίες με τρίτες χώρες» και «μια πολιτική επιστροφών». Και πρωτίστως ευρωπαϊκά χρήματα.

Σημεία στα οποία δεν διαφώνησε καθόλου ο Φρίντριχ Μερτς, σημειώνοντας μάλιστα ότι χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕκαθώς και ενίσχυση της Frontex. Ωστόσο ως προς τις ελληνικές πρακτικές αρκέστηκε να σχολιάσει ότι η «Ελλάδα πράττει κάτι που είναι καλό για την ίδια», αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε «παράνομες επαναπροωθήσεις» ή «pushback» προσφύγων και μεταναστών στα ανοιχτά του Αιγαίου, για τα οποία γράφονται πολλά τα τελευταία χρόνια στον διεθνή και γερμανικό Τύπο. Υπογράμμισε όμως ότι οι υψηλοί αριθμοί αφίξεων, «δεν επιτρέπουν στη Γερμανία» να προχωρήσει σε «επιστροφές» μεταναστών στην Ελλάδα, εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης («humanitarian standards») που επικρατούν στα προσφυγικά κέντρα. Μια φιλική αλλά σαφής υπόμνηση για τους γερμανικούς ενδοιασμούς – και της αξιωματικής αντιπολίτευσης- ως προς ζητήματα που σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.

«Σημαντικό για το ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία να συνομιλούν»

Από το Βερολίνο όμως ακούστηκαν το βράδυ της Δευτέρας και σημαντικές διατυπώσεις προς την Άγκυρα και όχι μόνο: «Διαφωνώ απολύτως με τα σχόλια του Προέδρου Ερντογάν για τη Χαμάς», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ταυτόχρονα όμως, ότι όλο αυτό «δεν αποτελεί λόγο για να μην τον υποδεχτούμε στην Ελλάδα», ενόψει της επικείμενής συνάντησής τους για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις 7 Δεκεμβρίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη καλών διμερών σχέσεων με την Τουρκία. 

«Στο τέλος της ημέρας όλοι έχουμε συμφέρον ώστε αυτή η διαμάχη να μην οδηγηθεί σε κλιμάκωση» ανέφερε, με τον Φρίντριχ Μερτς να είναι απολύτως σύμφωνος και συμπληρώνοντας από την πλευρά του ότι ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό «είναι λογική μια συνάντηση Σολτς-Ερντογάν» στο τέλος της εβδομάδας στο Βερολίνο. Όπως είπε, ούτε η Τουρκία «έχει συμφέρον για μια κλιμάκωση στην περιοχή», δεδομένου ότι «υποφέρει» από εσωτερικά οικονομικά προβλήματα. Από εκεί και πέρα σε κάθε περίπτωση χαρακτήρισε την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου ως «περίπλοκη γειτονιά» με δύο νατοϊκούς εταίρους, την Ελλάδα και την Τουρκία «που πρέπει να συνομιλούν και να επικοινωνούν».