Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία

Το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου 2022 χιλιάδες Ουκρανοί ξύπνησαν από εκρήξεις σε πολλές πόλεις. Τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν σε διάφορα μέτωπα στην ενδοχώρα αλλά και σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις κατά μήκος των συνόρων με την Ρωσία και την Λευκορωσία. Επιβλήθηκε γενική επιστράτευση στην χώρα ενώ σύντομα αναφέρθηκαν και τα πρώτα θύματα.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κάνει λόγο για μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Θέλει να κατακτήσει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Οι κάτοικοι της Μαριούπολης προκειμένου να γλυτώσουν τον βομβαρδισμό βρίσκουν καταφύγια σε υπόγεια για εβδομάδες. Πολλοί ωστόσο πέθαναν κάτω από τα ερείπια.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, περισσότερο από οκτώ εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν αναζητήσει καταφύγιο στην Ευρώπη μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου 2023, ενώ πάνω από 1,5 εκ. Ουκρανοί πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο στην Πολωνία.

Μετά από μερικές εβδομάδες ο ουκρανικός στρατός κατάφερε να εκδιώξει τους Ρώσους στα βόρεια και βορειοανατολικά της χώρας, ενώ το σχέδιο των κατακτητών να περικυκλώσουν το Κίεβο απέτυχε. Οι θηριωδίες των Ρώσων στρατιωτικών όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Εικόνες σφαγής αμάχων στην Μπούτσαα έκαναν τον γύρο του κόσμου ενώ οι αρχές ανακοίνωσαν 461 νεκρούς.

Καθημερινά γίνονται αναφορές σε νεκρούς αμάχους στο Ντονμπάς. Από την αρχή του πολέμου οι αρχές κάλεσαν τον πληθυσμό να μεταφερθεί σε ασφαλέστερες περιοχές. Ο σιδηροδρομικός σταθμός-κόμβος για την απομάκρυνση αμάχων στο Κραματόρσκ έγινε στόχος επίθεσης των ρωσικών πυραύλων με 61 νεκρούς και πάνω από 120 τραυματίες.

Εκατομμύρια Ουκρανοί κρύβονται σε αντιαεροπορικά καταφύγια. Για όσους μένουν κυρίως κοντά στο μέτωπο, τα υπόγεια καταφύγια έγιναν το νέο τους σπίτι. Οι άνθρωποι που βρίσκονται ωστόσο και στις μεγάλες πόλεις αναζητούν προστασία. Στο Κίεβο και στο Χάρκοβο οι σταθμοί του μετρό χρησιμοποιούνται ως καταφύγια.

Από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, η Ρωσία κατέλαβε ένα μεγάλο μέρος της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας, όπως και περιοχές στο βόρεια. Έκτοτε ο πυρηνικός σταθμός στη Ζαπορίζια βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) έστειλε εμπειρογνώμονες και ζήτησε τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας.

Ο ρωσικός στρατός πολιόρκησε τη Μαριούπολη για εβδομάδες, εμποδίζοντας τον ανεφοδιασμό με πυρομαχικά και τρόφιμα. Το χαλυβουργείο Αζοβστάλ ήταν το τελευταίο προπύργιο, όπου χιλιάδες άνθρωποι μεταξύ των οποίων και άμαχοι, είχαν καταφύγει στις υπόγειες εγκαταστάσεις του. Τον Μάιο οι Ρώσοι ανέλαβαν τον έλεγχο του χαλυβουργείου. Πάνω από 2000 στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν.

Την πρώτη ημέρα του πολέμου οι Ρώσοι κατέλαβαν το Φιδονήσι, γνωστό και ως Λευκή, νησί στη Μαύρη Θάλασσα που ανήκει στην Ουκρανία. Η επικοινωνία μεταξύ του ρωσικού πληρώματος του πλοίου και των Ουκρανών στρατιωτών, έγινε ευρέως γνωστή στο διαδίκτυο. Οι Ουκρανοί όπως αναφέρουν οι ίδιοι, βύθισαν το πλοίο «Mόσχα» τον Απρίλιο, εκτοπίζοντας τον Ιούνιο τους Ρώσους από το νησί.

Ο ακριβής αριθμός των νεκρών είναι αβέβαιος. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ ανέρχεται περίπου στους 7.200 νεκρούς αμάχους και 12.000 τραυματίες, ωστόσο ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος. Ο αριθμός των πεσόντων ουκρανών στρατιωτών είναι επίσης άγνωστος. Τον Δεκέμβριο του 2022 ο σύμβουλος του Ουκρανού Προέδρου, Μιχάιλο Ποντολιάκ, έκανε λόγο για «μέχρι 13.000».

Η αποστολή όπλων από την Δύση στην Ουκρανία ήταν ένα πολύ σημαντικό ζήτημα από τις πρώτες μέρες του πολέμου ωστόσο το Κίεβο αρχικά παρέλαβε ελάχιστα. Τα συστήματα πυροβολικού HIMARS που παρέδωσαν οι ΗΠΑ τον Ιούνιο αποτέλεσαν μια σαφή ενίσχυση.

Αρχές Σεπτεμβρίου ο ουκρανικός στρατός εξαπέλυσε με επιτυχία μια αιφνιδιαστική αντεπίθεση στην περιοχή του Χάρκοβο. Οι Ρώσοι αφότου απωθήθηκαν, άφησαν πίσω τους πυρομαχικά, τον εξοπλισμό τους, καθώς και τεκμήρια για υποτιθέμενα εγκλήματα πολέμου. Οι Ουκρανοί μπόρεσαν τότε να απελευθερώσουν τη Χερσώνα. Χαρούμενοι οι πολίτες καλωσόρισαν τα ουκρανικά στρατεύματα.

Στις αρχές Οκτωβρίου 2022 μια τεράστια έκρηξη σημειώθηκε στη γέφυρα στο Στενό του Κερτς, που συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία. Η γέφυρα που χτίστηκε από το Κρεμλίνο μερικώς καταστράφηκε. Η Ρωσία απέδωσε την ευθύνη στην Ουκρανία για την έκρηξη του φορτηγού γεμάτου με εκρηκτικά, ενώ το Κίεβο δεν ανέλαβε την ευθύνη.

Λίγες ημέρες μετά την έκρηξη της Γέφυρας της Κριμαίας, η Ρωσία πραγματοποίησε την πρώτη μαζική πυραυλική επίθεση σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη τη χώρα. Από το Λβιβ μέχρι το Χάρκοβο διακόπηκε το ρεύμα. Από τότε γίνονται συνεχώς ανάλογες επιθέσεις με αποτέλεσμα να έχουν προκληθεί μεγάλες ζημιές στις υποδομές και στην παροχή ρεύματος, νερού και θερμότητας.

Εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούν τα καθημερινά βιντεομηνύματα του Ουκρανού Προέδρου, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, στα οποία ενημερώνει για την τρέχουσα κατάσταση. Ο ίδιος όχι μόνο ένωσε τους πολίτες της χώρας του αλλά συμπεριέλαβε όλο το δυτικό κόσμο στην υποστήριξη της Ουκρανίας. Υπό την ηγεσία του η Ουκρανία κατάφερε να είναι υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ε.Ε.

Μια ομάδα κρατών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παρέχει δισεκατομμύρια δολάρια σε ανθρωπιστική, οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Η προμήθεια βαρέων αρμάτων μάχης συζητήθηκε έντονα στη Δύση, φοβούμενη την αντίδραση της Ρωσίας. Πριν λίγες ημέρες άνοιξε ο δρόμος για την παράδοση αρμάτων μάχης κυρίως τύπου Leopard 2.

Σφοδρές μάχες μαίνονται γύρω από το Μπαχμούτ στην περιφέρεια του Ντονέτσκ εδώ και μήνες. Καθώς τα ουκρανικά στρατεύματα έχασαν τον έλεγχο της μικρής πόλης Σολεντάρ τον Ιανουάριο του 2023, δυσκολεύονται να αμυνθούν. Η γερμανική μυστική υπηρεσία ανέφερε τον Ιανουάριο καθημερινά τριψήφιες στον αριθμό απώλειες από την ουκρανική πλευρά. Οι ρωσικές απώλειες είναι προφανώς μεγαλύτερες.