Έκθεση κόλαφος για το πρόγραμμα «πετρέλαιο αντί τροφίμων»: Παρατυπίες και διαφθορά στα ανώτατα κλιμάκια του ΟΗΕ.
4 Φεβρουαρίου 2005
«Κανένας από τους ενόχους δεν πρόκειται να μείνει ατιμώρητος», ανακοίνωσε χθες ο Κόφι Ανάν, προσθέτοντας ότι θα άρει προς το συμφέρον του δικαίου την ασυλία των αξιωματούχων του ΟΗΕ προκειμένου η εισαγγελία να κάνει τις έρευνές της. Με δήλωση του ο κ. Ανάν γνωστοποιεί την απόφασή του να λάβει πειθαρχικά μέτρα κατά των δύο κυπριακής καταγωγής αξιωματούχων.
Σχολιάζοντας το πόρισμα της ανεξάρτητης επιτροπής, ο Πολ Βόλκερ υπογράμμισε ότι «πρόκειται για μια πολύ δυσάρεστη υπόθεση για τον καθένα στον ΟΗΕ». Ο επικεφαλής της επιτροπής κατέθεσε τις 240 πρώτες σελίδες της έκθεσης σχετικά με το πρόγραμμα «πετρέλαιο αντί τροφίμων» του ΟΗΕ στο Ιράκ από το 1990 ως το 2003, ένα πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας που εξελίχθηκε σε οικονομικό σκάνδαλο. Κύριος υπαίτιος φαίνεται να είναι ο αρμενοκυπριακής καταγωγής πρώην αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπενόν Σεβάν, ο οποίος ήταν επικεφαλής του προγράμματος «πετρέλαιο αντί τροφίμων», καθώς και ο ανώτατος υπάλληλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας Τζόζεφ Στεφανίδης.
Ο Ελβετός καθηγητής Μαρκ Πιθ, επίσης μέλος της επιτροπής διαλεύκανσης, αναφέρει πως φίλος του Σεβάν κέρδισε από τις διαπραγματεύσεις ενάμισυ εκατομμύριο δολάρια.
Η επιτροπή δεν έχει ακόμα στοιχεία που να αποδεικνύουν πως ο ίδιος ο πρώην Γραμματέας του ΟΗΕ κέρδισε άμεσα χρήματα από την υπόθεση. « Έχουμε κάποιες αμφιβολίες. Ο Σεβάν έχει λίγο περισσότερα χρήματα από ότι θα έπρεπε. Θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε», αναφέρει ο κ. Πιθ.
Ύποπτες είναι, παραδείγματος χάριν, απολαβές μεταξύ 1999 και 2003 της τάξεως των 160 χιλιάδων δολαρίων, που ο Σεβάν λέει πως του έστειλε μια θεία του από την Κύπρο. Η θεία όμως δεν ήταν και τόσο εύπορη τα τελευταία χρόνια πριν το θάνατό της, προσθέτει το μέλος της επιτροπής.
Από την άλλη πλευρά οι Ιρακινοί ήταν σίγουροι πως εξαγοράζουν σε αυτές τις παράνομες συναλλαγές πολιτική επιρροή. Ο Πολ Βόλκερ αναφέρει πως αυτό ήταν μεταξύ άλλων ένα από τα πιθανά κίνητρα της τότε ιρακινής κυβέρνησης.
Η στάση του Σεβάν και ο ρόλος του στο σκάνδαλο αμαυρώνει τον ΟΗΕ. Οι δικηγόροι του κατηγορουμένου τον υπερασπίζονται, δηλώνοντας ότι πρόκειται για τον αποδιοπομπαίο τράγο σε ένα χορο δυσεκατομμυρίων. Εμπλέκονται επίσης υψηλότερα ιστάμενα πρόσωπα.
«Είναι απολύτως σαφές ότι ο Μπούτρος Γκάλι δε σεβάστηκε τους κανόνες του ΟΗΕ», λέει ο κύριος Πιθ.
Όπως φαίνεται ο πρώην Γενικός Γραμματέας ξέχασε όλους τους κανονισμούς του ΟΗΕ επιλέγοντας εταιρείες ελέγχου, όπως την Λόιντ και τις άλλες τράπεζες να διαχειρισθούν την διεκπεραίωση του ανθρωπιστικού προγράμματος ύψους 64 δις.
Η επιτροπή διερωτάται, με ποιό σκεπτικό δεν λειτούργησαν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και υπογραμμίζει:
«Τί ανακαλύψαμε τελικά; Πως δήθεν για πολιτικούς λόγους παρακάμφθηκαν οι κανονισμοί που αφορούν τους ελέγχους. Ο τότε Γενικός Γραμματέας Μπούτρος Γκάλι φέρει τεράστια ευθύνη. Δίπλα του όμως και τα κράτη που ανάγκασαν συνεργάτες του ΟΗΕ να φτάσουν σε αυτό το σημείο».
Υπάρχουν στοιχεία που πιστοποιούν ότι η τότε υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ είχε διαφωνήσει με την πρόταση για ειδικό λογαριασμό σε ελβετική τράπεζα και έτσι προέκυψε χωρίς διαγωνισμό η γνωστή γαλλική τράπεζα ΒΝΡ. Στην πρώτη έκθεση του Βόλκερ δε γίνεται λόγος για δωροδοκίες εκτός του ΟΗΕ. Τότε δεν είχε αναφερθεί το όνομα του Κοφί Ανάν, ενώ ασαφής παραμένει ακόμη ο ρόλος του γιού του, Κογί, στο σκάνδαλο. Θα αναφέρεται όμως το όνομά του στην επόμενη έκθεση της επιτροπής.
Ο καθηγητής Πιθ υπόσχεται πως η επιτροπή δεν θα χαριστεί σε κανέναν: «Το μόνο, που μπορώ να πω είναι πως δε θα καλύψουμε κανέναν. Βλέπετε άλλωστε και από την πρώτη έκθεση πόσο σκληρά διαχειριζόμαστε το θέμα».