Άνθρωποι και ρομπότ

Άνθρωποι και ρομπότ συνεργάζονται αρμονικά στο καφέ Dawn, στο κέντρο του Τόκιο. Τα ρομπότ αποκαλούνται «Οριχίμε». Η ονομασία παραπέμπει σε μία πριγκίπισσα από την Ιαπωνία, που πρωταγωνιστεί σε μία παραδοσιακή, αλλά και ατυχή ιστορία αγάπης. Την ιδέα για τα ρομπότ είχε ο 34χρονος Κεντάρο Γιοσιφούι. «Αυτό που θέλαμε» εξηγεί ο ανήσυχος εφευρέτης, «ήταν να βρούμε τρόπους για να αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση στην κοινωνία τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Θέλαμε όμως να ανακαλύψουμε και κάτι καινούριο. Κι έτσι σκεφτήκαμε την εξυπηρέτηση πελατών, με τα Οριχίμε να παίρνουν παραγγελίες και να σερβίρουν κιόλας».

Τα εγκαίνια έγιναν για συμβολικούς λόγους στη διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο. Στην πραγματικότητα τα ρομπότ λειτουργούν ως «άβαταρ», γιατί κατευθύνονται από μακριά και συγκεκριμένα από ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, που συνήθως είναι κλεισμένοι στο σπίτι και εργάζονται ως «πιλότοι», κατευθύνοντας τις κινήσεις των μηχανών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η νεαρή Αρίσα Νεμότο. Εδώ και λίγα χρόνια υποφέρει από σύνδρομο εξάντλησης, αισθάνεται πόνους σε όλο το σώμα και δύσκολα μπορεί να μετακινηθεί. Έτσι δεν κατάφερε να εκπληρώσει ο όνειρό της και να εργαστεί σε ένα ιατρικό επάγγελμα. Τώρα είναι «πιλότος» των άβαταρ.

«Επιτέλους μιλάω με κόσμο»

«Πάντα έμενα μόνη μου», λέει η ίδια. «Πριν αρχίσω τη δουλειά στο καφέ, μπορεί να περνούσαν μέρες ολόκληρες για να μιλήσω με έναν άνθρωπο. Κι όταν μιλούσα, για παράδειγμα με τον γιατρό ή με το νοσηλευτικό προσωπικό, έλεγα πάντα τα ίδια και τα ίδια. Αλλά από τότε που άρχισε αυτή τη δουλειά, μιλάω πολύ περισσότερο με κόσμο...» Συνολικά εργάζονται στο καφέ 70 «πιλότοι» που πληρώνονται με την ώρα, ενώ εκατοντάδες άλλοι έχουν στείλει βιογραφικό στον Κεντάρο Γιοσιφούι, για να αναλάβουν και εκείνοι καθήκοντα «πιλότου». Ως προς την αμοιβή πάντως, επικρατεί εχεμύθεια.

Η Αρίσα λέει ότι αυτή η δουλειά τής έχει δώσει καινούρια αυτοπεποίθηση, ακόμη και αν δεν είναι παρούσα, αλλά τουλάχιστον μπορεί να παρατηρεί τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις των πελατών εξ αποστάσεως, μέσω οθόνης. «Αισθάνομαι μεγάλη χαρά, όταν βλέπω ένα χαμόγελο στο πρόσωπο του πελάτη ή όταν μου λένε πόσο χαίρονται που μιλήσαμε μαζί», λέει χαρακτηριστικά. Με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας η «πιλότος» Αρίσα μπορεί να εκφράσει δώδεκα διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις. Τα Οριχίμε μπορούν να κινήσουν τους βραχίονές τους, ενώ μπορούν επίσης να μετακινηθούν προς τα αριστερά και προς τα δεξιά.

Συζητώντας με ένα ρομπότ

Κάποιοι έρχονται στο καφέ μόνο και μόνο για να συνομιλήσουν με τα πρόθυμα ρομπότ. Λένε ότι πιο εύκολα πιάνουν κουβέντα με ένα ρομπότ ή ένα άβαταρ, παρά με έναν πραγματικό άνθρωπο. Αυτό πιστεύει και ο Τζουμπέι Σουγκίτα, ο οποίος ζει μόνος του και ήδη μετράει 83 επισκέψεις στο καφέ των άβαταρ. Όπως λέει ο ίδιος, «συνήθως μιλάμε για θέματα ρουτίνας. Κάποια φορά σκοπεύω όμως να δανειστώ ένα ρομπότ και να ταξιδέψω μαζί του. Έτσι θα μπορούμε να επισκεφθούμε πολλά διαφορετικά μέρη...»

Κάτριν Έρντμαν (NDR)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου