O ρομαντικός Έριχ Χόνεκερ

Διάβαζε το μπεστ σέλερ «Η απατηλή λάμψη της ματαιδοξίας» του αμερικανού συγγραφέα Τόμας Βουλφ και άκουγε τη μπαρόκ μουσική του Αντόνιο Βιβάλντι. Κι όμως πρόκειται για τον Έριχ Χόνεκερ, τον σκληρό και αδιάλλακτο ηγέτη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, όταν πια έγκλειστος στις φυλακές Μοαμπίτ του Βερολίνου μετά την επανένωση των δυο Γερμανιών, προσπαθούσε να περάσει ευχάριστα το χρόνο του. Το βιβλίο και την κασέτα του τα είχε στείλει μια «αγαπημένη συντρόφισσα» από τη Δύση, η οποία του προσέφερε τη μόνη ίσως ενδιαφέρουσα «πνευματική τροφή» στη φυλακή. «Αγαπητή Εύα», έτσι αποκαλούσε τη «συντρόφισσα» από τη Δύση ο Χόνεκερ στην άγνωστη μέχρι σήμερα αλληλογραφία που διατηρούσε μαζί της, όπως αποκαλύπτει ένα νέο βιβλίο, που έρχεται να φωτίσει μια άλλη πλευρά της ζωής του πρώην κομμουνιστή ηγέτη. 

Πριν από 25 χρόνια, στις 29 Ιουλίου 1992, ο Έριχ Χόνεκερ μετά από ένα διπλωματικό θρίλερ μεταφέρθηκε από τη Μόσχα, όπου είχε καταφύγει μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος της ΛΔΓ, στη Γερμανία. Επόμενος σταθμός οι φυλακές Μοαμπίτ του Βερολίνου. Στην ιστορική δίκη για τους θανάσιμους πυροβολισμούς κατά προσφύγων της ΛΔΓ από έξι κορυφαία στελέχη του ΚΚ της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, οι δικαστές δεν μπόρεσαν να αποτιμήσουν τον ακριβή ρόλο που διαδραμάτισε ο Χόνεκερ. Στις αρχές του 1993 αναβλήθηκε η η δίκη του Χόνεκερ επειδή διεγνώσθη με καρκίνο. Μαζί με τη σύζυγό του Μάργκοτ εξορίστηκε έτσι στο Σαντιάγο της Χιλής, όπου και πέθανε στις 29 Μαΐου 1994 σε ηλικία 81 ετών.

«Liebe Eva...»

Ποια ήταν όμως η Εύα; Και ποιος ο ρόλος της όσο ο Χόνεκερ ήταν έγκλειστος στη βερολινέζικη φυλακή; Η Εύα Ρούπερτ ήταν μια δασκάλα από τη Δυτική Γερμανία. Η ίδια επεδίωξε να συναντήσει τον Χόνεκερ στη φυλακή με αφορμή τα 80ά του γενέθλια, ήθελε να γνωρίσει τον Ανατολικογερμανό ηγέτη, για τον οποίο είχε ακούσει τόσα πολλά. Η γνωριμία αυτή έμελλε να οδηγήσει σε μια τακτική επικοινωνία μέσω αλληλογραφίας. Η Ρούπερτ, σήμερα 84 ετών, αποφάσισε να παραχωρήσει πρόσφατα τις επιστολές που αντάλλαξε με τον Χόνεκερ προς δημοσίευση στον εκδοτικό οίκο Ost Verlag. Kάπως έτσι προέκυψε το βιβλίο με τίτλο «Liebe Eva», όπως αναφέρει στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων ο εκδότης Φρανκ Σούμαν. Στο βιβλίο αυτό μιλά και η ίδια η Eύα Ρούπερτ για τη σχέση της με τον Έριχ Χόνεκερ. Τη χαρακτηρίζει σαν μια σχέση «αμοιβαίας συμπάθειας».

Όπως αναφέρει η ίδια, όταν τον γνώρισε στη φυλακή ήταν εμφανώς καταβεβλημένος, ντυμένος με φόρμες. «Για μένα ο Χόνεκερ ήταν η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας», λέει χαρακτηριστικά. Αν διαβάσει κανείς τις επιστολές διακρίνει πάντως κάτι παραπάνω από μια «αμοιβαία συμπάθεια». Το ύφος των επιστολών καθώς περνούσε ο καιρός γινόταν όλο και πιο προσωπικό, με έναν διακριτικό ρομαντισμό. «Άσε με να σε αγκαλιάσω. Έριχ», γράφει ο Χόνεκερ σε μια επιστολή του προς την Εύα. Σε μια άλλη την αποκαλεί «μικρή μου, αγαπημένη συντρόφισσα». Όπως αναφέρει ο Φρανκ Σούμαν, η Εύα και ο Έριχ μιλούσαν σαν έφηβοι, ωστόσο και δύο είχαν πίσω τους μια ολόκληρη ζωή, είχαν διαγράψει τις πορείες τους.

Επιστολές με ιστορική αξία

Όπως επισημαίνει ο Γερμανός εκδότης, αυτές οι επιστολές έχουν δίχως αμφιβολία μεγάλη ιστορική αξία. Αποτελούν μια νέα, ιστορική καταγραφή των 169 ημερών που πέρασε ο Χόνεκερ στις φυλακές του Βερολίνου. Σε κανένα άλλο ιστορικό ντοκουμέντο μέχρι σήμερα δεν έχει αποτυπωθεί η εσωτερική πλευρά του Χόνεκερ, ο συναισθηματικός του κόσμος. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που εκδίδονται κείμενα του Χόνεκερ από τη φυλακή. Σε ένα άλλον βιβλίο του 2012 συμπεριλαμβάνονται χειρόγραφες σημειώσεις του πρώην ηγέτη της ΛΔΓ όπου μεταξύ άλλων έγραφε: «Η ΛΔΓ δεν υπήρξε ποτέ η δικτατορία που πολλοί ήθελαν να παρουσιάσουν». Στο βιβλίο εκείνο με τίτλο «Τελευταίες σημειώσεις» ο Χόνεκερ έγραφε επίσης ότι η σοβιετική περεστρόικα ήταν μια συμφορά και ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ προδότης.

Oι επιστολές προς την Εύα Ρούπερτ δεν έχουν να κάνουν με τον πολιτικό, τον ιδεολόγο κομμουνιστή, τον άτεγκτο ηγέτη Χόνεκερ. Έχουν να κάνουν με τον άνθρωπο Χόνεκερ, που λίγα χρόνια πριν από το τέλος της ζωής του επέλεξε να εκφράσει προσωπικές σκέψεις και να μοιραστεί βαθιά εν τέλει συναισθήματα με μια άγνωστη δασκάλα. Κι όπως έγραφε ο ίδιος στην Εύα: «Τα γράμματά σου πλουτίζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου (…) Aγαπητή compañera, κρατώ μέσα μου κάθε σειρά από τα γράμματά σου».

Dpa, Γιούτα Σουτς / Δήμητρα Κυρανούδη