H Κίνα κύριος αντίπαλος των ΗΠΑ

H προσοχή της νέας αμερικανικής κυβέρνησης είναι στραμμένη προς την Ασία. Οι ΗΠΑ ανησυχούν με την αυξανόμενη ισχύ της Κίνας όπως προκύπτει και από τις πρώτες επαφές κορυφαίων αμερικανών υπουργών. Αμέσως μετά τη διαδικτυακή σύνοδο κορυφής χωρών του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού ακολουθεί αυτή την εβδομάδα η κοινή επίσκεψη των υπουργών Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και Άμυνας Λόιντ Όστιν στην Ιαπωνία και την Νότια Κορέα. Στη συνέχεια ο μεν Μπλίνκεν μεταβαίνει στην Ινδία, ο δε Όστιν στην Αλάσκα όπου και θα συναντηθεί με κορυφαίους κινέζους αξιωματούχους. Ας σημειωθεί ότι πρόκειται για την πρώτη συνάντηση σε υψηλό επίπεδο μετά την αλλαγή σκυτάλης στην Ουάσιγκτον. Οι επαφές αυτές στέλνουν πολλαπλά μηνύματα σε έναν και μοναδικό αποδέκτη: το Πεκίνο. 

«Ασυνήθιστο» χαρακτηρίζει η Μπόνι Γκλέιζερ, ειδική σε ζητήματα Ασία στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης CSIS, το γεγονός ότι δύο κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης Μπάιντεν μεταβαίνουν από κοινού σε Τόκιο και Νότια Κορέα. Θεωρεί, ωστόσο, το ταξίδι ενδεικτικό για την γεωστρατηγική σημασία που αποδίδει ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στην περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού. Η αμερικανίδα ειδικός εκτιμά ότι με τις επαφές αυτές η Ουάσιγκτον καθιστά σαφές προς πάσα κατεύθυνση ότι επιδιώκει τις συμμαχίες με τις χώρες της περιοχής και πως δεν προτίθεται να αποσυρθεί ως παίκτης από την ευρύτερη περιοχή.

Αρκετά τα σημεία τριβής ΗΠΑ-Κίνας

Σύμφωνα με την σύμβουλο της αμερικανικής κυβέρνησης για ζητήματα ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν η βιντεοδιάσκεψη με τους πρωθυπουργούς Ιαπωνία, Ινδίας, Αυστραλίας και Κίνας τη Παρασκευή ήταν «ιστορική». Ποια όμως είναι η αμερικανική στρατηγική; Οι Αμερικανοί συζητούν πρώτα με τους σημαντικότερους εταίρους τους στην ευρύτερη περιοχή, για να συνομιλήσουν στη συνέχεια με τη, Κίνα με στόχο να εμφανίζονται ως φωνή που εκπροσωπεί μία σειρά χωρών και όχι μόνο ως μια μεμονωμένη φωνή.

Μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου υπάρχουν αρκετά σημεία τριβής: Οι ΗΠΑ επικρίνουν τις αθέμιτες κινεζικές οικονομικές πρακτικές, την στάση της Κίνας έναντι του Χονγκ Κονγκ, τις κινεζικές προκλήσεις απέναντι σε χώρες της περιοχής, όπως για παράδειγμα την Ταϊβάν. Από την πλευρά του το Πεκίνο θεωρεί ότι το Χονγκ Κονγκ και η Ταϊβάν αποτελούν εσωτερικές υποθέσεις και αρνείται κάθε έξωθεν παρέμβαση από τις ΗΠΑ ή άλλες χώρες.

Επαναπροσέγγιση των Ευρωπαίων

Ο σύμβουλος Τζέικ Σάλιβαν αναμένει ότι οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν τις επαφές με την Κίνα «από θέση ισχύος» παραπέμποντας στην αναβίωση των διατλαντικών σχέσεων με εταίρους στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον αμερικανό ειδικό έχουν ήδη λάβει χώρα συνομιλίες με ευρωπαίους εταίρους για τις κοινές ανησυχίες έναντι της Κίνας, αλλά και τη γεφύρωση διαφορών της εμπορικής διένεξης. Έτσι οι ΗΠΑ συμφώνησαν με την ΕΕ και τη Μεγάλη Βρετανία να αναστείλουν προς το παρόν ισχύοντες δασμούς. Σε γενικές γραμμές πάντως ο νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη επιείκεια τους Ευρωπαίους: Στη διένεξη για τη κατασκευή του αγωγού North Stream 2 από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω Βαλτικής, δεν προχώρησε σε επιβολή κυρώσεων κατά της Γερμανίας. Παράλληλα αξιολόγησε θετικά ότι οι Ευρωπαίοι αυξάνουν σταδιακά τις αμυντικές τους δαπάνες με στόχο το 2% του ΑΕΠ. Ποιο όμως είναι το ζητούμενο για τον Τζο Μπάιντεν; Θέλει απλά να χτίσει γέφυρες που κατέστρεψε ο προκάτοχός του Ντόναλντ Τραμπ ή ελπίζει έτσι να κερδίσει τους Ευρωπαίους στην κόντρα με την Κίνα;

Μικρή η πιθανότητα πολέμου Αμερικανών και Κινέζων

Στην αξιολόγηση των σχέσεων με τη Κίνα η κυβέρνηση Τραμπ και η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν απέχουν στην ουσία. Διαφορές ωστόσο υπάρχουν στο τρόπο αντιμετώπισης του Πεκίνου. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση προωθεί, σε αντίθεση με την προηγούμενη, τη συνεννόηση και την εξεύρεση κοινού παρονομαστή με εταίρους σε Ευρώπη και Ασία. Η Μπόνι Γκλέιζερ από τη δεξαμενή σκέψης CSIS διαπιστώνει ότι η κυβέρνηση Μπάιτεν καταβάλει επιδιώκει συμμαχίες για να αντιμετωπιστούν από κοινού συγκεκριμένα προβλήματα με τη Κίνα.

Η Μπόνι Γκλέιζερ θεωρεί πάντως ότι η πιθανότητα ένοπλης σύρραξης ΗΠΑ-Κίνα τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστη: «Δεν μπορώ να φανταστώ γιατί οι ΗΠΑ και η Κίνα να ξεκινήσουν ένα πόλεμο». Εκτός κι αν το Πεκίνο επιτεθεί στην Ταϊβάν, το οποίο επίσης είναι μάλλον απίθανο, προσθέτει η αμερικανίδα ειδικός. Και ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε πρόσφατα ότι δεν επιθυμεί τη σύγκρουση με τη Κίνα, κατέστησε ωστόσο σαφές ότι θα υπάρξει ένα «σκληρός ανταγωνισμός» σε διάφορα επίπεδα. Και όπως υπογραμμίζει με σαφήνεια ο σύμβουλος ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν «στόχος μας είναι βέβαια να επιβληθούμε».

Κριστιάνε Γιάκε, dpa

Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος