H EE θέλει να γίνει πιο διαστημική

«Περισσότερος χώρος για περισσότερη Ευρώπη»: Αυτή η φράση έδινε το σύνθημα για τους συμμετέχοντες στη 10η ετήσια Διάσκεψη για την Πολιτική της ΕΕ στο Διάστημα, που διεξήχθη στις Βρυξέλλες στις 23 και 24 Ιανουαρίου. Η Ευρώπη δεν φαίνεται διατεθειμένη να αφήσει το διάστημα και τις ερευνητικές δραστηριότητες σε αυτό ολοκληρωτικά στα χέρια των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας, αλλά υπογραμμίζει τη βούλησή της να παίξει ενεργό ρόλο σε αυτό το πεδίο.

Τα κράτη της ΕΕ καταλαμβάνουν αθροιστικά πάντως σήμερα ήδη τη δεύτερη θέση στις σχετικές δαπάνες μετά τις ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ) επικεντρώνεται κυρίως σε επιστημονική έρευνα και πρακτικές εφαρμογές και όχι τόσο σε εντυπωσιακές αποστολές στη Σελήνη και στο μέλλον στον Άρη, όπως εξήγγειλε για τη χώρα του τον περασμένο Δεκέμβριο ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Διαστημική έρευνα στην υπηρεσία της ασφάλειας

Η Ευρώπη θέλει ένα «Διάστημα 4.0», σχολίασε ο διευθυντής του ΕΟΔ Γιόχαν-Ντίτριχ Βέρνερ στη διάσκεψη των Βρυξελλών. Εξηγώντας τον όρο, διευκρίνισε ότι επιδιώκεται η συνεργασία των χωρών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο του διαστήματος, τόσο μεταξύ τους όσο και με εμπλεκόμενες εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα. Στόχος αυτών των συνεργασιών είναι όσο η παραγωγή προϊόντων όσο το δυνατόν πιο προσανατολισμένων σε πρακτικές εφαρμογές. Απτά αποτελέσματα της ευρωπαϊκής διαστημικής έρευνας είναι για παράδειγμα το σύστημα δορυφορικής πλοήγησης Galileo και το σύστημα παρατήρησης και χαρτογράφησης της γης με την επωνυμία Copernicus. Τα δύο αυτά συστήματα έχουν κάνει την Ευρώπη ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ και την Κίνα, οι οποίες χρησιμοποιούν δικά τους δορυφορικά συστήματα.

Η ύπατη εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι έδωσε το στίγμα στη διάσκεψη για τη διαστημική πολιτική, επισημαίνοντας ότι «η ευρωπαϊκή πολιτική για το διάστημα πρέπει να εστιάσει στην αυτονομία και ταυτόχρονα στη συνεργασία». Η ευρωπαία επίτροπος υπογράμμισε ότι δεδομένου ότι η ΕΕ επιθυμεί να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην κοινή πολιτική άμυνας και ασφάλειας, απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες και υποστήριξη από το διάστημα. Σύμφωνα με την ίδια, οι ευρωπαϊκοί δορυφόροι είναι πρωτοποριακοί σε ό,τι αφορά την καταγραφή πληροφοριών και τις τεχνολογίες κρυπτογράφησης. «Το Δορυφορικό Κέντρο της ΕΕ αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για παιχνίδια πολυτελείας αλλά και σημαντικά εργαλεία για τη διαμόρφωση πολιτικής», δήλωσε η Φεντερίκα Μογκερίνι. Ως εκ τούτου, η ΕΕ σκοπεύει να ενισχύσει τη διαστημική έρευνα στο πλαίσιο του επόμενου δημοσιονομικού πλαισίου από το 2020.

Προς το παρόν δεν σχεδιάζεται αποστολή στον Άρη 

Η ΕΕ σκοπεύει να προωθήσει παράλληλα και τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές. Σήμερα ο ΕΟΔ δραστηριοποιείται κυρίως ως εταίρος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού ISS. Εκεί διατηρεί τα τελευταία χρόνια ένα ερευνητικό εργαστήριο, το οποίο κάθε τόσο επανδρώνουν αστροναύτες από την Ευρωπη.

Κάποια επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη δεν βρίσκεται πάντως προς το παρόν στα πλάνα της ΕΕ. Με τη σημερινή τεχνολογία κάτι τέτοιο θα ήταν «ριψοκίνδυνο», εκτιμά ο διευθυντής του ΕΟΔ Γιόχαν-Ντίτριχ Βέρνερ. Όπως διευκρίνισε, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσε να διασφαλιστεί η επαρκής ιατρική μέριμνα των αστροναυτών για το διάστημα τουλάχιστον δύο ετών που θα διαρκούσε μια τέτοια αποστολή.

Μπερντ Ρίγκερτ / Άρης Καλτιριμτζής