Aντίποινα με απώτερα κίνητρα

Η τουρκική κυβέρνηση δικαιολόγησε τις στρατιωτικές ενέργειες κατά συριακών στόχων ως αναγκαία και νόμιμα αντίποινα για το βομβαρδισμό του χωριού Ακτσάκαλε της νότιας Ανατολίας στην τουρκοσυριακή μεθόριο. Η αμφίσημη απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου απέρριψε μεν την κήρυξη πολέμου στη Συρία, νομιμοποίησε ωστόσο την προσφυγή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις για την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της προστασίας των συνόρων της, σε περίπτωση που η Συρία εξακολουθήσει να προκαλεί.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασε τις επιθέσεις κατά Τούρκων αμάχων, ζητώντας από τον Άσαντ να επιδείξει σεβασμό στην εδαφική κυριαρχία των γειτονικών χωρών. Ο εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι-Μπουν, Μάρτιν Νεσίρκσι κάλεσε τις δύο χώρες να συνεργαστούν για την αποκλιμάκωση της έντασης. «Ο κίνδυνος μιας ευρύτερης σύρραξης στην περιοχή καθώς και η απειλή που θα έθετε για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια εντείνονται», τόνισε ο Μ. Νεσίρκσι.

«Η Τουρκία δεν θέλει πόλεμο, αλλά ασφάλεια στα σύνορά της»

Αυτή είναι η επίσημη γραμμή που τηρεί προς το παρόν η Άγκυρα, αλλά ο Ερντογάν σε καμία περίπτωση δε φαίνεται να έχει την άνευ όρων στήριξη των Τούρκων πολιτών. Την ώρα της κρίσιμης συνεδρίασης, χιλιάδες διαδηλωτές σε όλη την επικράτεια βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά των πολιτικών της κυβέρνησης Ερντογάν, ένα χρόνο πριν τις κρίσιμες εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση και ενώ μαίνονται και στο εσωτερικό της Τουρκίας συγκρούσεις με το PKK και Κούρδους αντάρτες.

Στην Τουρκία επικρατεί έντονη ανησυχία και στους κόλπους της αντιπολίτευσης επειδή, σύμφωνα με ορισμένους παρατηρητές, ο Ρετσέτ Ταγίπ Ερντογάν δεν λέει στους πολίτες αλλά και τη διεθνή κοινότητα όλη την αλήθεια όταν μιλάει για την υπεράσπιση της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Οι εικασίες ότι η τουρκική κυβέρνηση με την συνεχιζόμενη στρατιωτική στοχοποίηση περιοχών της Συρίας στα σύνορα επιδιώκει κάτι παραπάνω από τις δεδηλωμένες προθέσεις της έχουν φουντώσει. Η Άγκυρα -αν και κρατά επιμελώς κλειστά κάποια από τα χαρτιά της- σχετικά με την εξωτερική της πολιτική απέναντι στη Δαμασκό, φαίνεται να προσβλέπει σε αλλαγή των ισορροπιών στη Συρία, στηρίζοντας την συριακή αντιπολίτευση, σύμφωνα με τον αναλυτή της τουρκικής Hürriyet, Ισμέτ Μπερκάν.

Στόχος η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ;

Ένα είναι σίγουρο για την ώρα. Ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν θα ήθελε με τίποτα να εμπλακεί σε μια αβέβαιη σύρραξη με τη Συρία χωρίς τη ρητή στήριξη των ΗΠΑ και των υπόλοιπων συμμάχων από τη Δύση και τον αραβικό κόσμο. Παράλληλα ο κ. Ερντογάν ζήτησε την άμεση δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης ασφαλείας για τους πρόσφυγες στα σύνορα με τη Συρία . Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία ο αριθμός των προσφύγων που έχει καταφύγει στην Τουρκία ανέρχεται στους 100.000. Προς το παρόν όμως η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει επιφυλακτικά αυτές τις προτάσεις. Διεθνείς παρατηρητές στην τουρκική πρωτεύουσα εκτιμούν ότι οποιαδήποτε σχετική απόφαση θα ληφθεί το νωρίτερο μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο.

Ο Ισμέτ Μπερκάν υποστηρίζει πάντως πως πίσω από την επίμονη θέση της τουρκικής κυβέρνησης για τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας, ελλοχεύει η επιθυμία της Τουρκίας να προσφέρει στήριξη στους Σύρους αντάρτες. Σύμφωνα με τον Τούρκο αναλυτή η δημιουργία τέτοιων περιοχών κατά μήκος των τουρκοσυριακών συνόρων θα μπορούσε να επιταχύνει την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει την πεποίθηση ότι η Συρία μπορεί να επανέλθει σε μια κατάσταση ειρήνης και σταθερότητας, μόνο όταν ο Μπασάρ Αλ Άσαντ απομακρυνθεί από την εξουσία στη Δαμασκό.

Η Τουρκία έχει κάθε λόγο να ενδιαφέρεται για την εξομάλυνση της κατάστασης στην περιοχή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, καθώς διεκδικεί εδώ και καιρό ηγετικό πολιτικό και οικονομικό ρόλο στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.

Thomas Seibert / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος