70 χρόνια Κομμουνιστικής Κίνας

Στο Πεκίνο προετοιμάζεται πυρετωδώς η μεγαλύτερη στρατιωτική παρέλαση στην ιστορία της Κίνας, ενώ στο Χονγκ Κονγκ μεγάλες διαδηλώσεις. Αφορμή η επέτειος, την Τρίτη 1η Οκτωβρίου, για τα 70 χρόνια από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Από τον επαναστάτη-σύμβολο Μάο Τσετούνγκ στον μεταρρυθμιστή Ντενγκ Σιαοπίνγκ και πλέον στον Σι Ζινπίνγκ, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έχει περάσει από πολλές ιστορικές φάσεις και έχει μετεξελιχθεί από μια φτωχή κομμουνιστική χώρα σε μια από τις νέες υπερδυνάμεις του πλανήτη. Στον 21ό αιώνα η Κίνα του Σι Ζινπίνγκ διαφέρει κι άλλο τόσο παραδόξως μοιάζει με την Κίνα του 1949, όταν ο Μάο συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας παραμένει πανίσχυρο επηρεάζοντας κάθε πτυχή του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος της τεράστιας αυτής χώρας. Και ίσως οι ελευθερίες των πολιτών να είναι σήμερα ακόμη πιο περιορισμένες σε σχέση με το παρελθόν.

Την ίδια ώρα η παρέλαση της Τρίτης, που αναμένεται να είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της χώρας, σχεδιάζεται με τη συμμετοχή 15.000 στρατιωτών και την παρουσίαση των υπερσύγχρονων οπλικών και πυραυλικών συστημάτων της Κίνας. «Πρώτον, με τον τρόπο αυτό η Κίνα στέλνει το μήνυμα ότι το καθεστώς έχει καταφέρει να επιβιώσει πάνω από 70 χρόνια, ενώ η Σοβιετική Ένωση διήρκεσε μόνο 72 χρόνια» αναφέρει ο πρώην καθηγητής πανεπιστημίου Γου Κιάνγκ. «Δεύτερον, πρόκειται για ένα προσωπικό σόου του Σι Ζινπίνγκ, της εξουσίας του, του ελέγχου που ασκεί στον λαό και το καθεστώς. Αυτό ακριβώς θέλει να δείξει ο Σι Ζινπίνγκ στον λαό του και τον υπόλοιπο κόσμο».

Τα ανοιχτά μέτωπα της Κίνας σήμερας

Αλλά η σημερινή Κίνα, παρά τα σόου και την προπαγάνδα, βρίσκεται σήμερα υπό κρίση δεδομένου ότι έχει πολλά μέτωπα ανοιχτά. Η μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης εποχής για την Κίνα, σύμφωνα με τη ματιά του Πεκίνου, είναι ο μεγάλος εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Για την Κίνα πρόκειται για έναν νέο ψυχρό πόλεμο. Η δεύτερη ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη αναπτύσσεται πλέον πιο αργά ενώ τα χρέη της είναι υπέρογκα και η ζωή των απλών πολιτών δύσκολη. Την ίδια ώρα στο Χονγκ Κονγκ επικρατεί αναβρασμός. Στην πρώην αποικία του βρετανικού στέμματος εδώ και μήνες οι πολίτες έχουν βγει στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά της κεντρικής κυβέρνησης του Πεκίνου, ζητώντας ελεύθερες εκλογές και περισσότερη ανεξαρτησία.

Στο μεταξύ ο Σι Ζινπίνγκ όταν μιλά για τους στόχους της διακυβέρνησής του χρησιμοποιεί πιο συχνά από κανέναν άλλον τον ίδιο όρο που χρησιμοποιούσε κάποτε και ο Μάο: «αγώνας». Όπως λένε αναλυτές πρόκειται για έναν αγώνα κατά πάντων. Πέρα από τις ΗΠΑ οι εχθροί που βλέπει η Κίνα είναι υπαρκτοί και αλλού. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε η Κίνα υπερασπίζεται τις εδαφικές αξιώσεις της στη Νότια και Ανατολική Σινική Θάλασσα. Παράλληλα με τον μεγαλεπήβολο «Νέο Δρόμο του Μεταξιού» επιδιώκει να κατακτήσει εμπορικά τον κόσμο. Σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικός ο αγώνας του Σι Ζινγπίνγκ εστιάζει στο κοινωνικό επίπεδο, όπως διατείνεται, και στόχος του είναι μέχρι το 2021, τη χρονιά που το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας γίνεται 100 χρονών, να διπλασιαστεί το κατά κεφαλήν εισόδημα των Κινέζων σε σχέση με το 2010. Επίσης θέλει μέχρι το 1949, όταν θα εορταστούν τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, ο λαός να έχει γίνει «πλουσιότερος και ισχυρότερος». Μήπως αυτό είναι τελικά το νέο κινεζικό όνειρο;

Ένα ιεραρχικό σύστημα με τον πρόεδρο Σι Ζινπίνγκ στο επίκεντρο

Σύμφωνα με τον Γιεργκ Βύτκε, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Επιμελητηρίου στο Πεκίνο και βαθύ γνώστη των κινεζικών ζητημάτων, ο πραγματικός στόχος της κινεζικής ηγεσίας δεν είναι γα γίνουν «όλοι πλουσιότεροι» αλλά πολύ περισσότερο να ενισχυθεί ο έλεγχος από την κορυφή προς τη βάση σε όλα τα επίπεδα. Όπως εκτιμά στόχος είναι το κόμμα να ηγείται των πάντων, και βέβαια όχι ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί αλλά ο πρόεδρος μαζί με τους ισχυρούς της χώρας. Όπως παρατηρεί το Ινστιτούτο Merics για την Κίνα που έχει έδρα στο Βερολίνο ο Σι Ζινπίνγκ έχει ξαναβάλει πάλι το Κόμμα στο προσκήνιο, έχοντας δημιουργήσει ένα σύστημα ιεραρχίας, το οποίο κρατά δεμένο ο ίδιος ως ηγετική φυσιογνωμία. Βέβαια αυτό ενέχει τον κίνδυνο ότι ο ίδιος είναι υπεύθυνος και για κάθε κίνδυνο, για κάθε πρόβλημα και κάθε κρίση.

Το όλο σύστημα πάντως λειτουργεί με βάση την αυστηρή ιδεολογική βάση, τη λογοκρισία και την προπαγάνδα. Κάποτε ήταν στο επίκεντρο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το μικρό «Κόκκινο Βιβλίο» με τις αρχές του Μάο. Πλέον στο επίκεντρο βρίσκεται το αντίστοιχο εγχειρίδιο στρατηγικής διακυβέρνησης του Σι Ζινπίνγκ. Μάλιστα για να γίνει κανείς μάνατζερ στην Κίνα οφείλει να κατέχει τις αρχές της νέας αυτής κινεζικής «βίβλου». Πολλοί Κινέζοι πάντως θεωρούν την πεποίθηση ότι η «αλλαγή θα έρθει μέσω του εμπορίου» απλοϊκή. Στην πράξη, πέρα από την μεγάλη οικονομική επιρροή της χώρας, πραγματικότητα αποτελεί επίσης η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών της.

Αντρέας Λάντβερ, dpa

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη