40 χρόνια από την σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν

Ξεφυλλίζοντας το ιστορικό ημερολόγιο παρατηρούμε ότι φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την εισβολή του σοβιετικού στρατού στο Αφγανιστάν υπό τις έντονες διεθνείς αντιδράσεις. Δέκα χρόνια αργότερα και μετά από έναν αιματηρό πόλεμο χωρίς νικητές ακολούθησε η αποχώρηση του Κόκκινου Στρατού. Σε αυτό το διάστημα 5 εκατομμύρια Αφγανοί κατέφυγαν σε άλλες χώρες και περίπου 2 εκατομμύρια έχασαν τη ζωή τους. 

«Τότε η ζωή είχε κανονικότητα»

Παρόλα αυτά το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στη χώρα κάτι σαν νοσταλγία για εκείνη την εποχή και όπως φαίνεται η Μόσχα κερδίζει σε πολιτική διείσδυση στη χώρα. Η νοσταλγία γίνεται ορατή από τον αριθμό των φοιτητών που μαθαίνουν ρωσικά, αλλά και στους δρόμους της Καμπούλ, όπου την τιμητική τους στα περίπτερα έχουν dvd και φιλμ για τη ζωή του Μοχάμεντ Νατζιμπουλάχ, του τελευταίου Αφγανού προέδρου ελέω της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Ο Αμπντούλ Χούσε, κάτοχος του περιπτέρου, είναι υπερήφανος που μιλά ρωσικά. Σπούδασε στη Σοβιετική Ένωση και διατηρεί φίλους εκεί. «Τότε η ζωή είχε κανονικότητα», λέει. «Οι τιμές ήταν σταθερές, διαφθορά δεν υπήρχε, οι υπάλληλοι ήταν αδιάφθοροι, κοινωνικές εισφορές και υποτροφίες δίδονταν με βάση την απόδοση και όχι τις σχέσεις».

Ο Αμπντέλ Χούσε και οι συνομήλικοί τους πήγαιναν στο σοβιετικό πολιτιστικό κέντρο στην Καμπούλ για να δουν ταινίες, συναυλίες, να παρακολουθήσουν αναγνώσεις βιβλίων. Είχαν την εντύπωση ότι ήταν κομμάτι της σύγχρονης ζωής. Ο διπλωμάτης Αντρέι Αβετισιάμ ήταν τοποθετημένος στο Αφγανιστάν, αργότερα έγινε πρέσβης της χώρας. Σήμερα και θυμάται. «'Ήταν μια όμορφη, πράσινη πόλη η Καμπούλ, οι άνθρωποι πήγαιναν βόλτα, έκαναν πικνίκ στο πάρκο. Πανάσχημοι μαυρισμένοι τοίχοι δεν υπήρχαν».

Η Μόσχα κερδίζει σε επιρροή

Ο κόσμος στη Καμπούλ δεν έπαιρνε είδηση τον πόλεμο στη χώρα, η καθημερινότητα κυλούσε φαινομενικά ομαλά». Το ενδιαφέρον που επένδυσαν οι Σοβιετικοί στην αφγανική πρωτεύουσα είναι ορατό ακόμη και σήμερα. Το μεγάλο αρτοποιείο, το πολυτεχνείο και οι ψηλές πολυκατοικίες με διαμερίσματα με τρεχούμενο νερό υπάρχουν ακόμη και είναι πολυπόθητα. Την ώρα όμως που οι Σοβιετικοί φρόντιζαν για τον καλλωπισμό της Καμπούλ, στις άλλες πόλεις και περιφέρειες συνέχιζαν τον πόλεμο εναντίον των Μουτζαχεντίν χωρίς να προστατεύουν τους αμάχους.

Όταν το 2001 η Δύση εισέβαλε στο Αφγανιστάν η Σοβιετική Ένωση ανήκε πλέον προ πολλού στην ιστορία. Η στρατιωτική περιπέτεια στο Χιντουκούς συνέβαλε στην κατάρρευσή της. Προφανώς είχε πάρει το μάθημά της.

Εδώ και καιρό πάντως η Μόσχα ξεκίνησε τις δικές της ειρηνευτικές πρωτοβουλίες και υποστηρίζει διαφορετικές δυνάμεις στη χώρα. Ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δεν θεώρησε κακό να φωτογραφηθεί τελευταία με ηγέτες των Ταλιμπάν. Για να μην προσβάλει τη Μόσχα στηρίζει την κυβέρνηση της Καμπούλ με χρήματα, όπλα και στρατιωτικό υλικό, όπως και τις δυνάμεις της εθνοφρουράς που αντιμάχονται τους φονταμενταλιστές. Όπως φαίνεται, το ενδιαφέρον της ρωσικής κυβέρνησης στο Αφγανιστάν υπογραμμίζει την επιστροφή της Ρωσίας ως μιας δύναμης σε διεθνές επίπεδο που πρέπει να την παίρνει κανείς στα σοβαρά.

Ζαμπίνα Ματέι

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου