30 χρόνια εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ

Τι κοινό έχουν ο Γεώργιος Βυθούλκας από την Ελλάδα, ο Ανβάρ Φαζάλ από την Μαλαισία και οι Ουρς και Ρέιτσελ Αβνέρι από το Ισραήλ; Έχουν βραβευθεί για την προσφορά και το έργο τους με το εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ ή όπως ονομάζεται στα αγγλικά “The Right Livelihood Award“.

Συνέδριο στη Βόννη

Από σήμερα και μέχρι την Κυριακή περίπου 80 κάτοχοι του διάσημου βραβείου θα βρεθούν στη Βόννη για τους εορτασμούς της 30ής επετείου από τη θέσπιση του εναλλακτικού βραβείου Νόμπελ. Θα έχουν τη δυνατότητα να συναντηθούν και να ανταλλάξουν απόψεις με μη κυβερνητικές οργανώσεις, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και ακτιβιστές για τα σημαντικότερα προβλήματα που απασχολούν σήμερα την ανθρωπότητα. Στο πλαίσιο των εορτασμών η Deutsche Welle διοργανώνει την Πέμπτη ανοιχτή συζήτηση με οκτώ βραβευμένους για τη σημασία των μέσων ενημέρωσης στην επίτευξη των στόχων τους. Ανάμεσά τους ο Ισπανός Χουάν Γκαρθές, ο Τζέιμς Ματαγιόσι από τις νήσους Μάρσαλ και ο Μαρτίν Αλμάδα από την Παραγουάη.

«Γιατί όχι ένα οικολογικό βραβείο»;

Το εναλλακτικό βραβείο θεσπίστηκε το 1980 από τον Γερμανοσουηδό φιλάνθρωπο Γιάκομπ φον Ούξκουλ, με σκοπό την αναγνώριση της κοινωνικής προσφοράς προσωπικοτήτων, οι οποίες συνήθως αγνοούνται από την επιτροπή Νόμπελ. Συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ύψους 50.000 ευρώ. Στα τέλη της δεκαετίας ΄70 ο Ούξκουλ είχε προτείνει στην επιτροπή των Νόμπελ τη θέσπιση ενός επιπλέον βραβείου: «Γιατί όχι ένα οικολογικό βραβείο, διερωτώνταν ο φιλοτελιστής Γιάκομπ φον Ούξκουλ. Δεν είναι το πιο σημαντικό ζήτημα σήμερα; Μεγάλωσα στην Σουηδία και γνωρίζω από νωρίς ότι η φωνή των κατόχων Νόμπελ ακούγεται σε ολόκληρη τη γη. Και για να με πάρουν στα σοβαρά στην επιτροπή των Νόμπελ διέθεσα το ποσό για το χρηματικό βραβείο αφού πρώτα πούλησα τη συλλογή των γραμματοσήμων μου».

Όμως η επιτροπή των Νόμπελ δεν έδειξε ενδιαφέρον και έτσι ο Γιάκομπ φον Ούξκουλ προχώρησε στη θέσπιση ενός νέου, εναλλακτικού βραβείου. Βραβευμένοι, τα μέλη της επιτροπής και οι υποψήφιοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τα προβλήματα. Όπως έλεγε ο Γερμανοσουηδός φιλάνθρωπος, οι άνθρωποι αυτοί ζουν ανάμεσα στους φτωχούς, στις παραγκουπόλεις ή στην ύπαιθρο.

Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στο ηθικό μήνυμα…

Με το εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ βραβεύονται κυρίως εκείνοι που όχι μόνο διακρίθηκαν για την προσφορά τους, αλλά και το ηθικό μήνυμα που στέλνουν με το έργο τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Γερμανίδα γιατρός Μόνικα Χάουζερ, η οποία βραβεύθηκε το 2008 για την προσφορά της στις γυναίκες που έπεσαν θύματα βιασμού κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία: «Το βραβείο αναδεικνύει την ύπαρξη ενός διαφορετικού δρόμου, μιας εναλλακτικής επιλογής. Τιμά τις πρωτοβουλίες που άλλαξαν αυτό τον κόσμο».

Εναλλακτικό και Νόμπελ….

Μέχρι σήμερα μόνο μια κάτοχος του εναλλακτικού βραβείου έχει τιμηθεί και με Νόμπελ. Πρόκειται για την Βανγκάρι Ματέι από την Κένια που έλαβε το 1984 το εναλλακτικό και 20 χρόνια αργότερα το 2004 το βραβείο Νόμπελ για την προσφορά της στην προστασία του περιβάλλοντος.

Daniel Scheschkewitz/Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου