250 χρόνια από τη γέννηση του Ναπολέοντα

Είναι ένα αγόρι κοντό και συνεσταλμένο, ένας Κορσικανός στη Γαλλία, μερικοί λένε πως έχει δυσκολίες στη συναναστροφή. Το ύψος του και «τα ανεπαρκή γαλλικά με την προφορά της Κορσικής τον κάνουν στόχο κοροϊδίας». Οι συμμαθητές του τον λένε «μυξιάρικο», στα μαθήματα δεν είναι σπουδαίος, τίποτα δεν προμηνύει τη μετέπειτα πολιτική και στρατιωτική ιδιοφυΐα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Ίσως μια λεπτομέρεια μόνο: «Σε μια μάχη με μπάλες χιονιού είναι ο διοικητής υποτίθεται της μιας από τις δυο αντίπαλες στρατιές και κατατροπώνει τον εχθρό με τόσο επιδέξιους ελιγμούς, ώστε ακόμα και οι κάτοικοι του χωριού χειροκροτούν», αναφέρεται στην καινούργια βιογραφία του Ναπολέοντα, που μόλις εξέδωσε ο δημοσιογράφος Γκύντερ Μύχλερ με αφορμή τα 250 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου ήρωα (15 Αυγούστου 1769).

Αντίσταση στη λήθη

Σε 600 σχεδόν σελίδες ο Μύχλερ, που έχει σπουδάσει ιστορία, εξιστορεί τη βιογραφία του Ναπολέοντα, την άνοδό του κατά την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης, που τον βοήθησε σπάζοντας τα φράγματα ανάμεσα στις τάξεις, αλλά και την πτώση του μετά την εκστρατεία κατά της Ρωσίας και το εξευτελιστικό τέλος στο νησί Αγία Ελένη. «Ο Ναπολέων απέτυχε και οι αποτυχημένοι παραδίδονται στη λήθη, εκτός κι αν έχουν κάτι να μας πουν», γράφει ο Μύχλερ.

Δεκαπέντε χρόνια άρκεσαν στον Ναπολέοντα για να αφήσει έκπληκτο τον κόσμο και να τον αλλάξει. Τα ίχνη των εκστρατειών του είναι μέχρι σήμερα ορατά στις χώρες που κατέκτησε, όπως για παράδειγμα οι εμπνευσμένοι από τις ιδέες της επανάστασης «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη» νομικοί του κώδικες, τους οποίους επέβαλε και στους κατακτημένους. Η Βαυαρία είναι μέχρι σήμερα υπερήφανη για το φιλελεύθερο σύνταγμά της που σύμφωνα με τους ειδικούς απηχεί ναπολεόντεια ερεθίσματα. Αλλά και οι κάτοικοι της Ρηνανίας δεν δέχθηκαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό στις αρχές του 19ου αιώνα τους Πρώσους που αντικατέστησαν τους Γάλλους στα εδάφη τους.

Χάρισμα και γοητεία

«Το χάρισμά του ήταν καταλυτικό, του απέδιδαν ακόμα και μαγικές ικανότητες», σημειώνει ο Μύχλερ. Γιατί ο κόσμος δεν πολυκαταλάβαινε καν τι συνέβαινε εκείνα τα θαυμαστά χρόνια του Ναπολέοντα. Ο Γκαίτε τον κολάκευε. Ο πολύς Αλεξάντερ φον Χούμπολντ επιστρέφοντας από την αποστολή του στη Νότια Αμερική το 1804 προτίμησε το φιλελεύθερο Παρίσι αντί του Βερολίνου, προκειμένου να παρουσιάσει τα πορίσματα των ερευνών του. Πολλοί Γερμανοί διανοούμενοι επευφημούσαν την επανάσταση και τον επαναστάτη! Έστω κι αν αργότερα απομακρύνθηκαν με τρόμο από τον Ναπολέοντα για να στραφούν στον γερμανικό εθνικισμό.

Με το έργο του αυτό ο Μύχλερ βοηθά τον αναγνώστη να κατανοήσει το φαινόμενο Ναπολέων, παραθέτοντας ατέλειωτες λεπτομέρειες χωρίς να γίνεται βαρετός, εξηγώντας τα κίνητρα του ιστορικού του ήρωα και εντάσσοντας τη δράση του μέσα στο πανευρωπαϊκό πλαίσιό της. Έστω κι αν η ζωή και το έργο του Ναπολέοντα είναι εν πολλοίς γνωστά, ο Μύχλερ τα παρουσιάζει πάλι με έναν τρόπο συναρπαστικό. Ένα γερμανικό βιβλίο για ένα μεγάλο Γάλλο.

Ρούπερτ Μάιρ (dpa)

Επιμέλεια: Σπύρος Μοσκόβου