20 χρόνια από τους βομβαρδισμούς της Σερβίας

Στις 24 Μαρτίου του 1999 ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί της Σερβίας από τις νατοϊκές δυνάμεις. Προηγουμένως, όλες οι προσπάθειες για μία ειρηνική επίλυση της διένεξης στο Κοσσυφοπέδιο είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο. Στόχος της συντονισμένης επίθεσης της νατοϊκής συμμαχίας ήταν ο τερματισμός των σερβικών στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου.

Από την ιταλική στρατιωτική βάση Πιατσέντσα απογειώθηκαν και γερμανικά μαχητικά. Το ίδιο βράδυ ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ σε τηλεοπτικό του διάγγελμα τόνιζε ότι οι σερβικές δυνάμεις ενέτειναν την «τρομοκρατική τακτική» τους κατά των Κοσοβάρων, ότι το Βελιγράδι έχει παραβιάσει κάθε συμφωνία και ότι «η χρήση βίας είναι η τελευταία επιλογή που μας απομένει». Ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, ο οποίος ηγούνταν ενός συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων υπογράμμισε στο διάγγελμα ότι με τη συμμετοχή γερμανικών μαχητικών στις νατοϊκές επιχειρήσεις είναι η πρώτη φορά από το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου που γερμανοί στρατιώτες εμπλέκονται σε εχθροπραξίες.

Η Γερμανία συμμετείχε με μαχητικά της σε επιχείρηση του ΝΑΤΟ, η οποία ωστόσο δεν είχε εντολή από τον ΟΗΕ. Η Δύση αιτιολόγησε τότε τους βομβαρδισμούς της Σερβίας με το αδιέξοδο των διπλωματικών προσπαθειών. Ισχυριζόταν ότι στόχος ήταν να πειστεί ο τότε πρόεδρος της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να σταματήσει τις επιθέσεις και τους εκτοπισμούς στο Κοσσυφοπέδιο, στο οποίο το 1998 είχε ξεκινήσει η ένοπλη εξέγερση του αποκαλούμενου Αλβανικού Απελευθερωτικού Στρατού (UCK).

Οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί προκάλεσαν πολλά θύματα

Μερικά χρόνια μετά τις θηριωδίες των σερβικών δυνάμεων στον πόλεμο της Βοσνίας (1992-1995) η Δύση θέλησε να βάλει ένα τέλος στους εκτοπισμούς με εθνοτικά κριτήρια. Στην περίπτωση της Σερβίας η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχε εν τέλει μεγαλύτερο βάρος από τον σεβασμό της κυριαρχίας ενός κράτους.

Με στοχευμένους βομβαρδισμούς στρατιωτικών στόχων, σταθμών ραντάρ, αλλά και τηλεοπτικών σταθμών, διυλιστηρίων, μονάδων παραγωγής ενέργειας και υποδομής η νατοϊκή συμμαχία αποσκοπούσε σε μια υποχώρηση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Όμως οι επιχειρήσεις «ακριβείας» των μαχητικών είχαν συχνά ολέθριες επιπτώσεις, μιας και προκλήθηκαν πολλά θύματα μεταξύ άοπλων Σέρβων, αλλά και Κοσοβάρων.

Ο πόλεμος τελείωσε με την συνθηκολόγηση της Σερβίας μετά από 78 ημέρες. Την διοίκηση του Κοσσυφοπεδίου ανέλαβε ο ΟΗΕ. Η σερβική επαρχία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 2008 και την αναγνώρισαν περισσότερα από 100 κράτη. Όχι όμως και η Ρωσία, η Κίνα και πέντε χώρες-μέλη της ΕΕ, ανάμεσα στις οποίες η Ελλάδα και η Ισπανία. Ο Μιλόσεβιτς ανετράπη το 2000, εκδόθηκε και δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου στο Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για τα Εγκλήματα Πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και πέθανε το 2006 πριν ολοκληρωθεί η δίκη.

Μπόρις Μπάμπιτς, Γκρέγκορ Μάιερ, Κάρστεν Χόφμαν (dpa)

Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος