Ψάρι ή... πετρέλαιο; Διαλέξτε!

Ο Περ Ρόγκερ Βίτκεν λύνει τα καραβόσκοινα, ο Χανς Μίχαελ Άμτσεν κρατάει στιβαρά το πηδάλιo. Το θαλασσοδαρμένο καίκι «Tommy Junior» εξορμά για μία ακόμη ψαριά στις ακτές του οικισμού Ναπ. Δύο ολόκληρες ώρες θα χρειαστεί για τον καλό ψαρότοπο. Ένας στους τέσσερις κατοίκους στα νησιά Λοφότεν ζει από την αλιεία. Η θάλασσα είναι χρυσωρυχείο, υποστηρίζουν οι ντόπιοι. «Ρέγγα, μπακαλιάρος, στα Λοφότεν έχουμε τα πάντα. Εδώ έρχονται τα ψάρια για να βρουν τροφή και να αφήσουν τα αυγά τους πριν διασκορπιστούν και πάλι στις νορβηγικές ακτές και στη Θάλασσα του Μπάρεντς» λέει ο Βίτκεν.

Φαίνεται απίστευτο ότι αυτή ακριβώς την ειδυλλιακή γωνιά της Σκανδιναβίας επέλεξε η κυβέρνηση της Νορβηγίας για να αρχίσει γεωτρήσεις, αναζητώντας νέα κοιτάσματα πετρελαίου. «Μεγάλωσα σε οικογένεια ψαράδων, δώδεκα χρονών ήμουν όταν μπήκα πρώτη φορά στη βάρκα με τον πατέρα μου. Και πάντα πίστευα ότι έχει μέλλον το επάγγελμα. Αλλά αν φύγουν τα ψάρια τώρα με τις γεωτρήσεις, εμείς τι θα απογίνουμε;» αναρωτιέται ο Βίτκεν.

Υπέρ των γεωτρήσεων τα μεγάλα κόμματα 

Οι πολιτικοί έχουν διαφορετική άποψη. «Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την πετρελαϊκή βιομηχανία στη Νορβηγία, πρέπει να αξιοποιήσουμε νέα κοιτάσματα και πουθενά αλλού δεν έχουμε τόσες πολλές πιθανότητες να τα ανακαλύψουμε όσο στα νησιά Λοφότεν» λέει ο Τζόνυ Φίνσταντ, επιφανές στέλεχος του συντηρητικού κόμματος Høyre, που συμμετέχει στην κυβέρνηση της πρωθυπουργού Έρνα Σόλμπεργκ. Ο Φίνσταντ ισχυρίζεται ότι η απόφαση για τη διεξαγωγή ή όχι των γεωτρήσεων θα πρέπει να ληφθεί με λογική σκέψη και με βάση τη διαδικασία που οι Νορβηγοί αποκαλούν konsekvensutredning. Πρόκειται για μία νηφάλια στάθμιση συμφερόντων και επιχειρημάτων, στην προκειμένη περίπτωση της πετρελαϊκής βιομηχανίας και της περιβαλλοντικής προστασίας.   

Τα τρία μεγάλα κόμματα, δηλαδή το συντηρητικό Høyre, οι σοσιαλδημοκράτες και οι εθνολαϊκιστές, είναι κατ΄αρχήν υπέρ των γεωτρήσεων. Ωστόσο, μία συμπαγής πλειοψηφία προϋποθέτει και τη συγκατάθεση των μικρότερων κομμάτων στο κοινοβούλιο του Όσλο. «Η παραγωγή πετρελαίου στη Νορβηγία μας θα μειωθεί δραστικά, αν δεν καταφέρουμε να εντοπίσουμε και να αξιοποιήσουμε νέα κοιτάσματα» προειδοποιεί ο Φίνσταντ. Έχει κι αυτό το επιχείρημα τη σημασία του σε μία χώρα, η οποία οφείλει τον πλούτο της στο πετρέλαιο. Τα κέρδη αποδίδονται στους πολίτες, καθώς ένα δραστήριο κρατικό επενδυτικό ταμείο τα επανεπενδύει στην παιδεία, στην υγεία και σε σύγχρονες υποδομές. Γεωτρήσεις γίνονται παντού, στις ακτές της Βόρειας Θάλασσας, αλλά και στη Θάλασσα του Μπάρεντς, στον Αρκτικό Ωκεανό. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν μέχρι σήμερα τα νησιά Λοφότεν.

Αντιδράσεις από οικολογικές οργανώσεις

«Το 70% των ψαριών που αλιεύονται στις νορβηγικές ακτές έχουν περάσει από τα νησιά μας. Αν γίνει διαρροή πετρελαίου, μπορεί να χάσουμε τόσα πολλά μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα...» προειδοποιεί ο Βενς Κάμινγκ, εκπρόσωπος πρωτοβουλίας πολιτών στα Λοφότεν, που αντιτίθεται στην εξόρυξη πετρελαίου. Ενστάσεις διατυπώνει και ο Φρόντε Βίκεμπο, ερευνητής στο Ινστιτούτο Θαλασσίων Ερευνών του Μπέργκεν, καθώς, όπως υποστηρίζει, οι γεωτρήσεις προκαλούν στον πυθμένα της θάλασσας ωστικά κύματα που απομακρύνουν τα ψάρια. Προτείνει μάλιστα να απαγορευθεί κάθε είδους γεώτρηση ή σεισμολογική έρευνα σε απόσταση είκοσι ναυτικών μιλίων από τοποθεσίες, στις οποίες αναπαράγονται τα ψάρια.

Τη δική του άποψη καταθέτει ο Κγέιλ Γκιέβερ, εκπρόσωπος του λόμπι της πετρελαιοβιομηχανίας Petroarctic. «Ας μην κάνουμε λοιπόν συμβιβασμούς κι ας μη γίνουν γεωτρήσεις, αν θεωρούμε ότι προκαλούν τόσο σοβαρές επιπλοκές», επισημαίνει. Για να προσθέσει ωστόσο στην αμέσως επόμενη πρόταση: «Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο πάντα αποτελούσαν- και θα συνεχίσουν να αποτελούν- σημαντικό κομμάτι στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας. Σήμερα έχουμε τις υψηλότερες προδιαγραφές ασφαλείας από όλες τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες. Γιατί λοιπόν πρέπει να είμαστε η πρώτη χώρα που κλείνει τον διακόπτη και περιορίζει τις γεωτρήσεις; Αντιθέτως, πιστεύω ότι θα έπρεπε να είμαστε η πρώτη χώρα που αποδεικνύει ότι μπορούν να γίνουν γεωτρήσεις με απόλυτη ασφάλεια...».

Ζίγκριντ Χαρμς (DPA), Γιάννης Παπαδημητρίου