Τo EURO και το... Γιβραλτάρ είναι ισπανικά

Ο Αλβάρο Μοράτα, αρχηγός της εθνικής ποδοσφαίρου της Ισπανίας, δεν παρέλειψε να συνδυάσει τον πανηγυρισμό για την κατάκτηση του EURO με ειρωνεία προς τη Γερμανία. «Πού είναι ο Μουζιάλα;» τραγουδούσε ανεβασμένος στη σκηνή του θριάμβου στο κέντρο της Μαδρίτης, μπροστά σε ένα πλήθος που παραληρούσε, αναφερόμενος στον νεαρό σταρ της Εθνικής Γερμανίας, που μαζί με τους συμπαίκτες του αποκλείστηκαν από τους «Φούριας Ρόχας» ήδη από τα προημιτελικά.

Λίγο αργότερα τα μέλη της αποστολής μαζί με τους δεκάδες χιλιάδες ενθουσιασμένους οπαδούς, παρασυρμένοι από εθνική υπερηφάνεια, τραγουδούσαν στέλνοντας το μήνυμα ότι «το Γιβραλτάρ είναι ισπανικό», με αποδέκτη το Λονδίνο, που διεκδικεί κυριαρχία πάνω στη μικρή μεν, αλλά γεωπολιτικά σημαντική βραχώδη χερσόνησο.

Όπως συχνά συμβαίνει με μεγάλες αθλητικές επιτυχίες,  η επικράτηση των Ισπανών στον τελικό απέναντι στους Άγγλους τροφοδότησε ένα κύμα εθνικής ανάτασης, που για εκείνους που έχουν τέτοιες τάσεις θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως αναζωογόνηση του εθνικισμού.

Μια διχασμένη χώρα

Ξένοι ανταποκριτές που ζουν στην Ισπανία είχαν την τελευταία εβδομάδα όλοι λίγο έως πολύ το ίδιο ερώτημα. Ποια θα είναι η επίπτωση αυτής της επιτυχίας συνολικά στις διαθέσεις της κοινωνίας και κυρίως στις εξελίξεις στην πολιτική; Η Ισπανία είναι εδώ και μήνες μια βαθιά διχασμένη χώρα. Η συντηρητική παράταξη κατηγορεί τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ για τη συνεργασία του με τους Καταλανούς αυτονομιστές, που τόσο για το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα όσο και για το ακροδεξιό Vox αποτελούν μια πράξη εθνικής προδοσίας. Διακηρυγμένος στόχος του Αλμπέρτο Νούνεθ Φεϊχό, αρχηγού της Κεντροδεξιάς, να οδηγήσει σε παραίτηση την κυβέρνηση και νέες εκλογές το συντομότερο δυνατόν. Βασικό του εργαλείο η διατήρηση της πόλωσης και η σκληρή αντιπολίτευση, με επικέντρωση στα «εθνικά ζητήματα».

«Η Ισπανία δεν έχει κυβέρνηση, και από τη στιγμή που δεν έχει κυβέρνηση, δεν μπορεί και να κυβερνηθεί».Αυτή η φράση μοιάζει να έχει... κολλήσει στο στόμα του Φεϊχό. Ο ηγέτης του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος της Ισπανίας αδυνατεί να αποδεχτεί ότι το κόμμα του μπορεί να πήρε την πρώτη θέση με διαφορά στήθους από τους Σοσιαλδημοκράτες στις τελευταίες εθνικές εκλογές, αλλά δεν κατάφερε να συγκεντρώσει κυβερνητική πλειοψηφία.

Η μάχη του προϋπολογισμού

Ο Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός ελπίζει τώρα ότι τον ερχόμενο Οκτώβριο, με αφορμή τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2025, θα μπορέσει να επιτύχει την πτώση της κυβέρνησης του Πέδρο Σάντσεθ και να κερδίσει πρόωρες εκλογές στα τέλη του χρόνου. Κάτι δηλαδή σαν πρόωρο χριστουγεννιάτικο δώρο.

Από τη μεριά του ο Σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ότι δεν προτίθεται να παραιτηθεί πριν από την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της θητείας του το 2027 και θεωρεί βέβαιο ότι η ασταθής κυβέρνησή του, που στηρίζεται στις ψήψους αυτονομιστικών κομμάτων, θα καταφέρει να περάσει με κάποιον τρόπο από τη Βουλή τον προϋπολογισμό.

Ο Οκτώβριος είναι σημαντικός, επειδή είναι πολύ πιθανό να ξαναγίνουν οι τοπικές εκλογές στην Καταλονία, αφού οι κάλπες του περασμένου Μαΐου δεν έβγαλαν καθαρό νικητή και ο σχηματισμός τοπικής κυβέρνησης φαντάζει αδύνατος. Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι τον Αύγουστο, τότε οι Καταλανοί θα κληθούν και πάλι στις κάλπες στις 13 Οκτωβρίου.

Η ανήσυχη Καταλονία

Όμως οι προεκλογικές αντιπαραθέσεις σε τοπικό επίπεδο μπορεί να έχουν επιπτώσεις και στη συμπεριφορά των αυτονομιστικών κομμάτων στο εθνικό Κοινοβούλιο, αφού ο «καταλανικός πατριωτισμός» φουντώνει παραδοσιακά, όταν βλέπει μπροστά του κάλπες.

Αυτή τη στιγμή η πλειοψηφία στη Βουλή της Μαδρίτης εξαρτάται από τα δύο καταλανικά κόμματα, το JxCat (Μαζί για την Καταλονία) και το ERC (Ρεπουμπλικανική Αριστερά), τα οποία πάντως δεν έχουν καταφέρει να βρουν σημεία συμφωνίας για να σχηματίσουν κυβέρνηση μαζί με το τρίτο αριστερό, αλλά όχι αποσχιστικό Catalunya en Comú (Καταλονία Μαζί).

Ο Πέδρο Σάντσεθ, για να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους, πέραν της αμνηστίας στους πρωτεργάτες του δημοψηφίσματος του 2017 για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, πρόσφερε και μια διαγραφή χρεών της Βαρκελώνης προς τη Μαδρίτη, ύψους περίπου 15 δισεκατομμυρίων ευρώ, κάτι που μόνο αμελητέο δεν είναι για την επόμενη καταλανική κυβέρνηση.

Οι αυτονομιστές έχουν καταρχάς δεσμευτεί ότι θα στηρίξουν την πρόταση της κυβέρνησης του συνασπισμού των Σοσιαλιστών με το αριστερό Sumar (Σύνολο), αλλά η δεξιά αντιπολίτευση εκτιμά ότι μπορεί αυτό να αλλάξει. Έτσι κι αλλιώς ο Φεϊχό από την πρώτη κιόλας στιγμή κατήγγειλε ως περίπου προδοτική τη συμφωνία με τα κόμματα της Καταλονίας με αφορμή την πολύκροτη χορήγηση αμνηστίας και δεν παύει να ζητά την παραίτηση της κυβέρνησης, την οποία χαρακτηρίζει «έρμαιο» των απαιτήσεων των αυτονομιστών και ουσιαστικά επικίνδυνη για τη χώρα.

Προβληματισμένοι εταίροι

Ο Πέδρο Σάντσεθ, ο τελευταίος Σοσιαλδημοκράτης αρχηγός κυβέρνησης μαζί με τον Όλαφ Σολτς, αναμένεται να έχει και αυτός ένα μάλλον ανήσυχο καλοκαίρι. Το κόμμα του πάντως ήταν από τα λίγα κυβερνητικά στην Ευρώπη που δεν υπέστη σοβαρές απώλειες στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Δεν συνέβη το ίδιο με το αριστερό Sumar, που είδε τις δυνάμεις του να μειώνονται σημαντικά και την αρχηγό του, Γιολάντα Ντίαζ, να ανακοινώνει την παραίτησή της από την ηγεσία.

Οι εξελίξεις μέσα στο Sumar μπορεί να έχουν επίσης καταλυτική επίδραση στη συνοχή της κυβέρνησης, αφού υπάρχουν πολλοί στις τάξεις του που φοβούνται ότι η συνεργασία με τους Σοσιαλδημοκράτες θα μπορούσε να οδηγήσει το κόμμα σε μαρασμό, όπως συνέβη τα τελευταία χρόνια με τους Podemos, που ουσιαστικά έχουν πέσει στην πολιτική αφάνεια από σημαντική πολιτική δύναμη που ήταν την προηγούμενη δεκαετία.