Τουρκία: Στηρίζουν ακόμη τον Ερντογάν οι σεισμόπληκτοι;

Στους καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν την Τουρκία στις 6 Φεβρουαρίου, η Έζρα Γιλμάζ (σ.σ. πρόκειται για ψευδώνυμο) έχασε την αδελφή της, το διαμέρισμά της και μαζί την παλιά της ζωή. Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί πως η Γιλμάζ, η οποία τώρα μένει μαζί με άλλα 14 άτομα σε ένα διαμέρισμα τριών δωματίων, έχει πολλούς λόγους για να είναι οργισμένη με την κυβέρνηση. Όμως, όπως λέει, η ψήφος της ανήκει στον Ερντογάν.

Οι παλαιότερες κρίσεις ωφέλησαν τον Ερντογάν

Ψηφοφόροι όπως η Γιλμάζ εγείρουν πολλά ερωτήματα στους αναλυτές. Μετά τους σεισμούς η κυβέρνηση Ερντογάν δέχθηκε δριμεία κριτική και πολλοί εκτιμούσαν πως αυτό θα σήμαινε και το τέλος της. Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές ωστόσο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ενδείξεις για κάτι τέτοιο είναι ελάχιστες.

Τον Απρίλιο, η δημοτικότητα του Ερντογάν και του κυβερνώντος AKP επανήλθε στα προ σεισμών επίπεδα, όπως καταδεικνύουν δημοσκοπήσεις του Ινστιτούτου Türkiye Raporu. Το ίδιο ισχύει και για τη συμμαχία της αντιπολίτευσης υπό τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. «Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πόσο έντονα πολωμένη είναι η κοινωνία, καθώς και πόσο ισχυρός είναι ο μηχανισμός προπαγάνδας της κυβέρνησης Ερντογάν», λέει ο Σαλίμ Τσεβίκ του γερμανικού Ινστιτούτου Επιστήμης και Πολιτικής. Τα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της κυβέρνησης. Εξάλλου στις παλαιότερες κρίσεις που ταλαιπώρησαν την Τουρκία ο πρόεδρος Ερντογάν μπορούσε να υπολογίζει στο γεγονός ότι ο κόσμος τείνει να συσπειρώνεται στο πλευρό του.

Ανεπαρκής η κυβερνητική αντίδραση

Πάντως, η επανεκλογή του δεν είναι εξασφαλισμένη - αντιθέτως, για πρώτη φορά ο Ερντογάν δεν είναι το φαβορί. Και, παρ’ ότι υπάρχουν ψηφοφόροι που σκέπτονται όπως η Γιλμάζ, πολλοί κάτοικοι των σεισμόπληκτων περιοχών είναι οργισμένοι με την κυβέρνηση. Στους δρόμους της επαρχίας Χατάι συναντά κανείς σε κάθε γωνιά ανθρώπους που περίμεναν βοήθεια για μέρες ή δεν την έλαβαν ποτέ, επειδή ο στρατός ή οι τουρκικές αρχές δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν την καταστροφή.

Ο Μαχίρ Τσεμπούρογλου, πρόεδρος μιας περιοχής στο Σαμαντάγκ, ψάχνει με το σκούτερ του ψηφοφόρους για να τους μοιράσει τα εκλογικά τους βιβλιάρια. Ζουν ακόμη; Βρίσκονται ακόμη στην περιοχή; Ο Τσεμπούρογλου δεν το γνωρίζει. Μόνο στην περιφέρειά του έχουν σκοτωθεί 350 άνθρωποι. Όπως λέει ο πολιτικός, ο οποίος κατεβαίνει στις εκλογές με το αντιπολιτευόμενο CHP, καμία βοήθεια δεν ήρθε στο Σαμαντάγκ από την κυβέρνηση.

Ο Τσεμπούρογλου, όπως και άλλοι, πιστεύουν πως οι εκλογές θα έπρεπε να αναβληθούν. Στις έντεκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό περισσότερες από 9.000 κάλπες έχουν στηθεί σε κοντέινερ και σχολεία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 50.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους - άλλες εκτιμήσεις μιλούν για 300.000 θύματα. Σχεδόν το 1/4 του πληθυσμού έχει εγκαταλείψει την περιοχή, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, και ελάχιστοι έχουν εντοπιστεί σε άλλα μέρη. Το πώς και αν θα ψηφίσουν είναι αβέβαιο - όπως και το ποιον θα ψηφίσουν.

Ο Ερντογάν μπορεί να επωφεληθεί

Μια ομάδα οικοδόμων από το Γκαζιαντέπ βοηθάει στις εργασίες κατεδάφισης στα ερείπια του Σαμαντάγκ. «Εάν ο Ερντογάν δεν επανεκλεγεί, τίποτα δεν θα αλλάξει εδώ τον επόμενο χρόνο», λέει ένας.

Ο Ερντογάν, ως δεινός ρήτορας, είναι δεξιοτέχνης στο να παρουσιάζει την πραγματικότητα με τον πιο χρήσιμο για εκείνον τρόπο. Έτσι, αποκαλεί τον σεισμό «καταστροφή της χιλιετίας», για την οποία καμία χώρα στον κόσμο δεν θα μπορούσε να είναι προετοιμασμένη. Το τελευταίο διάστημα μιλάει σχεδόν αποκλειστικά για την ανοικοδόμηση. Ταυτοχρόνως, οι συμβάσεις έργων φέρονται να έχουν ανατεθεί σε εταιρείες που πρόσκεινται στην κυβέρνηση. Στην Τουρκία ο νεποτισμός κυριαρχεί και στον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος αποτέλεσε τη βάση για την οικονομική ανάπτυξη που πιστώθηκε στον Ερντογάν κατά τα πρώτα χρόνια της θητείας του.

Ο Σεφά Εκμεκτσί από το Κέντρο Συντονισμού Εκλογών του ΑΚΡ στο Καχραμάνμαρας δηλώνει με βεβαιότητα ότι ο Ερντογάν έχει θέσει την κρίση υπό έλεγχο: «Αφ’ ότου ο πρόεδρός μας έθεσε τον θεμέλιο λίθο για την κατασκευή νέων κτηρίων στο Καχραμάνμαρας, η ανοικοδόμηση προχωράει με γοργούς ρυθμούς και σε πολλές συνοικίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί τετραώροφα κτήρια».

Το γεγονός ότι πολλοί δρόμοι είναι ακόμη κατεστραμμένοι και ότι οι άνθρωποι δεν έχουν να φάνε τρεις μήνες μετά τους σεισμούς, δεν αναφέρεται σε αυτήν την αφήγηση. Ο 19χρονος Μουσταφά Ντεβιρέν, ο οποίος ζει με την οικογένειά του σε μία σκηνή, αναμένοντας ακόμη βοήθεια, βιώνει αυτήν την πραγματικότητα καθημερινά – και είναι βέβαιος πως δεν θα ψηφίσει τον Ερντογάν.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς