Τα ηνία σε ακροδεξιές πολιτικούς: Συνταγή επιτυχίας;

«Είμαι γυναίκα, είμαι μάνα, είμαι χριστιανή!», ήταν το κεντρικό μήνυμα της νικήτριας των ιταλικών εκλογών Τζόρτζια Μελόνι, που επανέλαβε αναρίθμητες φορές κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα. Από τη μια πλευρά ψηφίστηκε από πολλούς Καθολικούς λόγω της σαφούς θέσης της υπέρ της παραδοσιακής χριστιανικής οικογένειας. Από την άλλη τάχθηκε δημόσια κατά των αμβλώσεων και κατά της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Στην εκλογική επιτυχία της Τζόρτζια Μελόνι συνέβαλαν και οι ψήφοι πολλών ελεύθερων επαγγελματιών, οι οποίοι θεωρούν ότι προέρχεται από μη προνομιούχα κοινωνική τάξη και κατανοεί επομένως τις ανησυχίες των μικρομεσαίων καταστηματαρχών και επιχειρηματιών.

Μήπως ακροδεξιά και λαϊκιστικά κόμματα επιλέγουν συνειδητά στην κορυφή τους μια γυναίκα, η οποία μπορεί να προωθήσει πιο "ήπια" στην κοινωνία ακραίες πολιτικές θέσεις; Η κοινωνιολόγος Κατρίν Φάνγκεν από το Πανεπιστήμιο Όσλο εκτιμά ότι υπάρχει πυρήνας αληθείας σε αυτό το στερεότυπο. «Δεν είναι καινούργιο ότι πολλά λαϊκιστικά κόμματα έχουν εδώ και καιρό γυναίκες σε κορυφαία αξιώματα. Ίσως όμως έχουν γίνει στρατηγικές επιλογές υπέρ γυναικών αξιωματούχων με σκοπό να κερδηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες ψηφοφόροι», τονίζει η επιστήμονας στο νορβηγικό περιοδικό «Framtide».

Η Μαρίν Λεπέν σε ρόλο προτύπου

Η κοινωνιολόγος Ντόριτ Γκέβα από το Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης στη Βιέννη διαπιστώνει ότι η υιοθέτηση του προτύπου της γαλλίδας Μαρίν Λεπέν αποτελεί πλέον μέρος μιας νέας στρατηγικής δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων. «Είναι μια τάση που ξεκίνησε η Λεπέν πριν από περίπου δέκα χρόνια, κληρονομώντας ουσιαστικά την προεδρία του τότε «Πατριωτικού Μετώπου» από τον πατέρα της. Από την πλευρά της η Τζόρτζια Μελόνι διαμόρφωσε αποκλειστικά με τις δικές της δυνάμεις το κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» οδηγώντας το από ένα μικρό περιθωριακό κόμμα στην εξουσία με ποσοστό πάνω από 20%. Έχει συνειδηποιήσει την επίδραση, αλλά και την δύναμη που διαθέτει», υπογραμμίζει η Ντόριτ Γκέβα.

Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων το φύλο της Μαρίν Λεπέν είχε κεντρικό ρόλο στο πολιτικό μήνυμα της γαλλίδας πολιτικού. Με τον τρόπο αυτό αμβλύνονται συνθήματα για επιβολή του νόμου και της τάξης, τα οποία ίσως να αποθαρρύνουν φιλελεύθερους ψηφοφόρους. «Πρόκειται για στρατηγική με σκοπό τη διεύρυνση της εκλογικής βάσης», τονίζει η αυστριακή κοινωνιολόγος.

Στην περίπτωση της Μελόνι το φύλο δεν παίζει ρόλο

Σε αρκετές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, τα σκήπτρα της εξουσίας συνεχίζουν να κρατούν κυρίως άνδρες. Ο Πάβελ Τσέρκα από τη δεξαμενή σκέψης Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων αποδίδει το γεγονός αυτό στις διαφορετικές ρίζες των ακραίων κομμάτων σε ανατολική και δυτική Ευρώπη. Ενώ στη Δύση τα κόμματα αυτά χαρακτηρίζονται από θέσεις κατά των ελίτ ή των προσφύγων και από τη γενικότερη ευρωσκεπτικιστική τους στάση, στην ανατολική Ευρώπη τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα προέκυψαν κυρίως από δεξιά κόμματα, τα οποία σιγά-σιγά μετακινήθηκαν πολιτικά στην άκρα δεξιά.

Η εκλογική επιτυχία της Τζόρτζια Μελόνι οφείλεται λιγότερο στο φύλο της και περισσότερο στο ότι κατάφερε να τοποθετηθεί πολιτικά ως εναλλακτική πρόταση στα κόμματα της συγκυβέρνησης Ντράγκι και μάλιστα τη στιγμή που η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι δεν μοιάζει να είναι πια τόσο ελκυστική όσο παλαιότερα. Θα πρέπει τώρα να περιμένουμε τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας πρωθυπουργού στην κοινωνική της πολιτική. «Το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας φαίνεται ότι προσελκύει εξίσου άνδρες και γυναίκες, με το φύλο να μην παίζει ρόλο, παρά την αναφορά σε παραδοσιακές αξίες και στις φασιστικές ρίζες». Σύμφωνα με τον Πάβελ Τσέρκα, η Τζόρτζια Μελόνι έμαθε πολλά από την Μαρίν Λεπέν, αλλά το πολιτικό της μέλλον εξαρτάται από τις ιδιαίτερες ιταλικές πολιτικές συνθήκες.

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος