"Πολιτικός σεισμός" στη Γερμανία - πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο

Παρά τη θριαμβευτική νίκη των Χριστιανοδημοκρατών, οι Σοσιαλδημοκράτες κατάφεραν «να κλέψουν την παράσταση», κάνοντας την μεγάλη έκπληξη. Σε μία κίνηση απελπισίας, όπως υπογραμμίζουν σήμερα γερμανοί σχολιαστές, ο καγκελάριος Σρέντερ ανακοίνωσε ότι θα κινήσει τις διαδικασίες προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Πρόκειται για μία νόμιμη διαδικασία, ωστόσο ηθικά διαφιλονικούμενης.

Τι προβλέπει το γερμανικό σύνταγμα για περιπτώσεις κυβερνητικών κρίσεων

Ο καγκελάριος δεν έχει το δικαίωμα ούτε να προχωρεί στη διάλυση του κοινοβουλίου, αλλά ούτε και να προκηρύσσει πρόωρες εκλογές. Το άρθρο 68 του γερμανικού συντάγματος έχει προβλέψει για περιπτώσεις κυβερνητικών κρίσεων τα εξής: ο καγκελάριος μπορεί να ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο και αν δεν την λάβει, τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να προχωρήσει στη διάλυση του κοινοβουλίου.

Στη προκειμένη περίπτωση υπάρχει λοιπόν ένα ηθικό πρόβλημα: κυβερνητική κρίση δεν υπάρχει, ο καγκελάριος Σρέντερ έχει την πλειοψηφία του γερμανικού κοινοβουλίου. Στην αναμενόμενη διαδικασία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης ο κ. Σρέντερ θα πρέπει να χάσει «τεχνητά», με βουλευτές του κόμματός του να τον καταψηφίζουν. (Στην υπόθεση αυτή υπάρχει προηγούμενο: το 1983 ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ προκάλεσε πρόωρες εκλογές δίνοντας εντολή σε βουλευτές του να τον καταψηφίσουν. Ορισμένοι βουλευτές προσέφυγαν τότε στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, κατηγορώντας τον κ. Κολ για παραβίαση του συντάγματος. Το δικαστήριο όμως απέρριψε την προσφυγή, επικαλούμενο «ειδικές συνθήκες». Ο τότε πρόεδρος της χώρας Κάρστενς είχε υπογράψει με «βαριά καρδιά» το διάταγμα για την διάλυση της βουλής).

Σρέντερ εναντίον Μέρκελ

«Πολιτική αυτοκτονία» χαρακτήρισαν πολλοί, ακόμη και εντός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, την κίνηση αυτή του καγκελάριου Σρέντερ. Στόχος του, εκτιμούν σχολιαστές είναι η πόλωση, η δημιουργία πολωτικού κλίματος στη χώρα με την ελπίδα να κινητοποιήσει το σοσιαλδημοκρατικό εκλογικό σώμα μπροστά στον κίνδυνο να κυριαρχήσουν σε όλα τα επίπεδα οι συντηρητικοί. Αντίπαλος του κ. Σρέντερ όπως όλα δείχνουν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας μία γυναίκα, η πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών Άνγκελα Μέρκελ. Πιθανότερη ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών, όπως ακούγεται, η 18η Σεπτεμβρίου.

Τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Χριστιανοδημοκράτες θα κερδίσουν τις εκλογές με σημαντική μάλιστα διαφορά. Ακόμη όμως και στην εξαιρετική περίπτωση που ο κ. Σρέντερ κερδίσει τις εκλογές αυτές, η κατάσταση γι΄ αυτόν δεν θα γίνει πιο εύκολη. Οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν αυτή τη στιγμή την πλειοψηφία σχεδόν 2/3 στην λεγόμενη Άνω Βουλή, δηλαδή στη Βουλή των κρατιδίων, κάτι που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν ανά πάσα στιγμή κάποιες κυβερνητικές αποφάσεις, ακόμη και αν βρίσκονται στην αντιπολίτευση.

Γιατί έχασαν τις χθεσινές εκλογές οι Σοσιαλδημοκράτες;

«Πρόκειται για κάτι που αναμενόταν», υπογράμμισε στο πρόγραμμά μας ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Μπόχουμ, Ούβε Άντερσεν:

«Βάσει των τελευταίων δημοσκοπήσεων το αποτέλεσμα αυτό ήταν αναμενόμενο. Μπορεί το αποτέλεσμα να επιβεβαιώνει τις προγνώσεις, ωστόσο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί ακόμη και τα δύο μικρά κόμματα είχαν σημαντικές απώλειες».

Ποιοι όμως οι πραγματικοί λόγοι της ταπεινωτικής αυτής ήττας για τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Σρέντερ, ρωτήσαμε τον κ. Άντερσεν;

«Υπήρχαν δύο βασικά επιχειρήματα», μας είπε ο καθηγητής. «Από τη μία το σύνθημα ’39 χρόνια είναι αρκετά, ας δοκιμάσουμε και κάτι άλλο’. Από την άλλη όμως, και αυτό ήταν το πιο σημαντικό, το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας έχει έναν αρνητικό απολογισμό σε σχέση με άλλα κρατίδια σε όλους τους βασικούς τομείς της πολιτικής και κυρίως στον οικονομικό. Οι περισσότεροι επέρριψαν την ευθύνη στην περιφερειακή κυβέρνηση. Σε όλα αυτά προστέθηκε και η μη ευνοϊκή εικόνα της κυβέρνησης Σρέντερ».

Σημαντικές απώλειες και για τους Πράσινους

Με τη χθεσινή ήττα του κυβερνώντος κόμματος πέφτει και η αυλαία για τον τελευταίο κοκκινοπράσινο συνασπισμό σε περιφερειακό επίπεδο. Ο κυβερνητικός εταίρος των Σοσιαλδημοκρατών, οι Πράσινοι του υπουργού Εξωτερικών Φίσερ, σημείωσαν σημαντικές απώλειες: συγκέντρωσαν μόλις το 6,2 % των ψήφων, 0,9 % λιγότερο σε σχέση με τις τελευταίες εκλογές. Όπως μας είπε ο καθηγητής, μπορεί οι Πράσινοι να κατάφεραν να κρατήσουν τους παραδοσιακούς τους ψηφοφόρους, ωστόσο έχασαν ένα σημαντικό μερίδιο εξαιτίας μεταξύ άλλων της λεγόμενης «υπόθεσης της βίζας» του υπουργού Εξωτερικών Φίσερ, αλλά και της περιβαλλοντικής πολιτικής που στάθηκε πολλές φορές εμπόδιο στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

«Δεν θα πρέπει να περιμένουμε θεαματικές αλλαγές στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία»

Τι θα αλλάξει τώρα, ρωτήσαμε τον κ. Άντερσεν; Τι το διαφορετικό μπορεί να προσφέρει το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα στο κρατίδιο - καρδιά της βαριάς γερμανικής βιομηχανίας; Δεν θα πρέπει να περιμένουμε θεαματικές αλλαγές, εκτιμά ο καθηγητής, σίγουρα θα υπάρξει όμως μία σειρά μεταρρυθμίσεων, κυρίως στο χώρο της εκπαίδευσης:

«Ο νέος πρωθυπουργός Ρούτγκερς έχει περιορισμένη ευχέρεια κινήσεων, κυρίως όσον αφορά θέματα που άπτονται της αγοράς εργασίας. Οι σημαντικές αποφάσεις που αφορούν αυτά τα θέματα λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο, από την κυβέρνηση στο Βερολίνο και οι πιο σημαντικές από την ΕΕ και εν μέρει από διεθνείς οργανισμούς. Τα περιθώρια παρέμβασης είναι στενά. Διαφορετικά είναι τα πράγματα για παράδειγμα στα ζητήματα εκπαίδευσης. Εδώ το κρατίδιο έχει περισσότερες δυνατότητες και γι΄ αυτό τα εκπαιδευτικά έπαιξαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία».

Κωνσταντίνος Συμεωνίδης