Ο «τυφώνας Τραμπ» κίνδυνος για την μεξικανική οικονομία

Οι εκτιμήσεις για τις πιθανές συνέπειες της εκλογής του Ντόναλτ Τραμπ δίνουν και παίρνουν στη χώρα της λατινικής Αμερικής. Άλλοι εκφράζουν φόβους για υποχώρηση των επενδύσεων στη χώρα, άλλοι για μείωση των διμερών εμπορικών συναλλαγών, ενώ οι πλέον απαισιόδοξοι δεν αποκλείουν καθίζηση του μεξικανικού ΑΕΠ. Μετά τις απειλές του περί μαζικής απέλασης παράτυπων μεξικανών μεταναστών αλλά και της οικοδόμησης τείχους στα σύνορα, ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρείται από πολλούς Μεξικανούς κόκκινο πανί.

Την ίδια ώρα κυριαρχεί μεγάλη ανησυχία και αβεβαιότητα για τους πολιτικούς στόχους του νεοεκλεγέντος προέδρου. Η ανησυχία αυτή επέφερε βαρύ πλήγμα στο εθνικό νόμισμα της χώρας. Ήδη στο προοίμιο των αμερικανικών εκλογών η πιθανότητα επικράτησης του Τραμπ είχε οδηγήσει σε αναταράξεις τις χρηματογορές της Πόλης του Μεξικού. Έπειτα από κάθε θετική για τον ρεπουμπλικάνο υποψήφιο δημοσκόπηση, η ισοτιμία του πέσο έπαιρνε την κατιούσα. Κατά διαστήματα υποχώρησε μάλιστα και κάτω από το ψυχολογικό φράγμα των 20 πέσο προς ένα δολάριο. Όταν την Τετάρτη έγινε γνωστό το εκλογικό αποτέλεσμα, το μεξικανικό νόμισμα έκανε «βουτιά» 13% για να ανακάμψει στη συνέχεια και να κλείσει με «μόλις» μείον 7%. Ειδικοί δεν αποκλείουν η αρνητική αυτή τάση να συνεχιστεί και το ερχόμενο διάστημα και η ισοτιμία του να διαμορφωθεί μεταξύ 22 και 26 πέσο ανά δολάριο.

Οι μεταβολές αυτές στη συναλλαγματική ισοτιμία που καθιστούν το αμερικανικό νόμισμα πιο ακριβό πλήττουν πρωτίστως όλους εκείνους τους Μεξικανούς που έχουν δάνεια σε δολάρια, που εισάγουν προϊόντα και που ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Τα χαρακτηριστικά αυτά «φωτογραφίζουν» τη μεσαία τάξη των πόλεων. Παράλληλα το αδύναμο πέσο ενισχύει τον κίνδυνο πληθωρισμού και αυτό πλήττει φυσικά και τις υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες. Για να διασφαλίσει τη σταθερότητα των τιμών και την οικονομική σταθερότητα εν γένει, η Κεντρική Τράπεζα του Μεξικού προχώρησε το Σεπτέμβριο -για τρίτη φορά σε διάστημα ενός έτους- στην αύξηση των επιτοκίων από το 4,25% στο 4,75%. Πλέον δεν θα πρέπει να αποκλείονται και νέες αυξήσεις επιτοκίων.

Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

Τεράστια ανησυχία είχε προκαλέσει κυρίως η δήλωση Τραμπ ότι ως πρόεδρος θα περιόριζε το επιτρεπτό ύψος εμβασμάτων από μεξικανούς μετανάστες στην πατρίδα τους. Τα εμβάσματα αυτά αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων του Μεξικού, μεγαλύτερη ακόμη και από τα έσοδα από το πετρέλαιο.

Πριν τις εκλογές η μεξικανική κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι έχει προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο νίκης του Τραμπ και πως προετοιμάζει σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Η σχετική φημολογία περιλαμβάνει τα νομισματικά αποθέματα, ένα ευέλικτο δάνειο από το ΔΝΤ αλλά και έναν προϋπολογισμό λιτότητας για το 2017. Λεπτομέρειες δεν έγιναν ποτέ γνωστές. Ούτε το πρωί της Τετάρτης όταν ο υπουργός Οικονομικών Μεάντε και ο κεντρικός τραπεζίτης Κάρστενς διεμήνυαν ότι το Μεξικό θα αντιμετωπίσει την προεδρία Τραμπ από «ισχυρή θέση». Μόλις το Σεπτέμβριο ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας εκτιμούσε δημοσίως ότι ενδεχόμενη νίκη του Τραμπ θα έπληττε το Μεξικό σαν ένας «τυφώνας κατηγορίας πέντε».

Το πρωί της Τετάρτης ωστόσο οι τόνοι δεν ήταν πλέον τόσο δραματικοί. Ο υπ. Οικονομικών έσπευσε να στείλει ένα καθησυχαστικό μήνυμα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, επισημαίνοντας ότι το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ δεν θα έχει καμία άμεση επίπτωση στο εμπόριο, τις οικονομικές συναλλαγές της χώρας αλλά και στην ελευθερία της διακίνησης προϊόντων και προσώπων μεταξύ των δυο χωρών. Ο Κάρστενς από την πλευρά του διαβεβαίωσε ότι η Κεντρική Τράπεζα θα κάνει χρήση της νομισματικής εργαλειοθήκης προκειμένου να διασφαλίσει έναν ελέγξιμο και χαμηλό πληθωρισμό.

Τι θα γίνει με τη NAFTA;

Μέχρι στιγμής βέβαια δεν είναι σαφές ποιες προεκλογικές του υποσχέσεις θα υλοποιήσει όντως ο Τραμπ. «Η έξοδος των ΗΠΑ ή μια επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου NAFTA θα είχε επιπτώσεις στις μεξικανικές εξαγωγές και κατ΄ επέκταση στην απασχόληση και την ανάπτυξη. Η μείωση των εμπορικών συναλλαγών θα οδηγούσε σε υποχώρηση των ξένων επενδύσεων και ακολούθως σε μείωση του ΑΕΠ κατά 3% εντός μιας χρονιάς», εκτίμησε η αναλύτρια της Base-Bank Γκαμπριέλα Σίλερ μιλώντας στην ισπανική El Pais. Σύμφωνα με την ίδια, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση των δημοσίων επενδύσεων προκειμένου να αντισταθμίσει τις πιθανές απώλειες από το μειωμένο εμπόριο.

Από το 1994, οπότε και υπεγράφη η NAFTA, οι οικονομίες ΗΠΑ και Μεξικού είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Οι ΗΠΑ είναι σήμερα ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος και επενδυτής του Μεξικού. Τα τρία τέταρτα των μεξικανικών εξαγωγών καταλήγουν στην αμερικανική αγορά. Την ίδια ώρα πολλές αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν μονάδες παραγωγής στο Μεξικό. Το ίδιο ισχύει και για τις γερμανικές VW, Audi και Daimler.

Σε περίπτωση που ο Τραμπ υλοποιήσει τις υποσχέσεις τους, πολλοί Μεξικανοί θα μπορούσαν να χάσουν τη δουλειά τους. Ενδεχόμενη απότομη υποτίμηση του πέσο θα έπληττε όλους τους πολίτες και η οικονομική κρίση που θα δημιουργούνταν θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ακόμη μεγαλύτερο από σήμερα μεταναστευτικό κύμα, το αντίθετο δηλαδή από αυτά που υπόσχεται εδώ και μήνες ο Τραμπ.

Αντρέας Κνόμπλοχ (Πόλη του Μεξικού) / Κώστας Συμεωνίδης