Ο Αθηναίος ποιητής Γιάσρα Χάλεντ στο Βερολίνο

Τετάρτη βράδυ στο Rumbalotte, το μπαρ του ποιητή Μπερτ Πάπενφους στην περιοχή Πρέντσλαουερ Μπεργκ στο ανατολικό μέρος του Βερολίνου. Το μπαρ είναι ένας από τους χώρους όπου διεξάγεται το λογοτεχνικό φεστιβάλ RUMMELSBURG. Στη σκηνή βρίσκεται ο 35χρονος ποιητής Γιάσρα Χάλεντ από την Αθήνα. Στο Βερολίνο έχει έρθει επανειλημμένα. Για πρώτη φορά το 2010, ως καλεσμένος του Λογοτεχνικού Εργαστηρίου μαζί με άλλους Έλληνες ποιητές, όπως τον Τίτο Πατρίκιο. Το 2010 ήταν η χρονιά των κινητοποιήσεων και ταραχών στην Ελλάδα και ο Γιάσρα Χάλεντ, όπως έγραφε ένας γερμανός κριτικός, ήταν η φωνή των μεταναστών και ταραχοποιών ενάντια στην κάστα της εξουσίας στην Ελλάδα. Αλλά όπως διαπίστωνε, «ξέρει να γράφει».

Ποιος θεωρείται ποιητής στην Ελλάδα;

Γεννημένος στο Γκρόσνι της Τσετσενίας από Έλληνα πατέρα, που κατάγεται από οικογένεια πολιτικών προσφύγων και Τσετσένα μητέρα ο Γ. Χάλεντ μεγάλωσε στην Αθήνα. Έζησε όμως και τρία χρόνια με τους γονείς του στο Μόναχο και στη Βόννη. Από αυτήν την περίοδο συγκράτησε τόσα γερμανικά ώστε να είναι σε θέση να μεταφράζει ποιήματα γερμανών λογοτεχνών. Συνήθως αυτά δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό περιοδικό «Τεφλόν», το οποίο εκδίδει μαζί με μια ομάδα ομοϊδεατών του δύο φορές το χρόνο. Ο Γιάσρα Χάλεντ μιλώντας στη Deutche Welle λέει για το περιοδικό ποίησης και προπαντός για το τελευταίο, το δέκατο τεύχος: «Έχει αρκετές μεταφράσεις ποιητών και ποιητριών που μας αρέσουν. Είναι πολιτικοποιημένοι και μιλούν για τα κινήματα της δεκαετίας του '60 και του '70 ή και για προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα. Δημοσιεύουμε και αρκετούς νέους Έλληνες ποιητές, οι οποίοι δεν έχουν την ευκαιρία να εκδώσουν ή να κυκλοφορήσουν τη δουλειά τους σε άλλα περιοδικά λόγω της κατάστασης που υπάρχει στον εκδοτικό χώρο.»

Είναι κοινό μυστικό ότι για να εκδώσει ένας ποιητής σήμερα βιβλίο στην Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει, ανάλογα με τη σημασία του εκδοτικού οίκου, 2500 ευρώ και ορισμένες φορές ακόμη και 10.000 ευρώ. Η άρνηση του Γιάσρα Χάλεντ να εμπλακεί σε αυτή τη λογική της συνδιαλλαγής έχει επιπτώσεις. «Πολλοί δεν με θεωρούν ποιητή. Άμα ρωτήσεις τους mainstream εκδοτικούς και ποιητικούς κύκλους στην Ελλάδα θα σου πουν ότι 'αυτός δεν είναι ποιητής γιατί δεν έχει εκδώσει κανένα βιβλίο'. Επίσης, στις αναγνώσεις και στα events που κάνουν καλούν μόνον ποιητές που έχουν εκδώσει βιβλία», αναφέρει ο νέος ποιητής.

«Η ποίηση δεν είναι παρά μόνο λέξεις με λάθος σειρά»

Εξαρχής η ποίηση του Γ. Χάλεντ ήταν επιθετική και κοφτή. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει επίσης λιγότερο λυρική και πολύ πιο συγκεκριμένη. Η θεματολογία των ποιημάτων του έχει επικεντρωθεί στο ρατσισμό, στους μετανάστες, στην άνοδο του φασιστικού φαινομένου αλλά και στην αντιμετώπισή του. Και όλο περισσότερο ο Γιάσρα Χάλεντ βασίζεται στο ρυθμό και στη ρίμα του Χιπ Χοπ, που κατά την άποψή του αποτελεί μορφή ποιητικής έκφρασης. «Εμείς στο Τεφλόν έχουμε μεταφράσει και κείμενα αμερικάνων συγγραφέων που λένε ότι οι μεγάλοι MC's στην Αμερική όπως ο Tupac, ο Biggie, o Nas ή ο Talib Kweli είναι ισάξιοι των μεγάλων ποιητών της αγγλικής γλώσσας όπως ο Σαίξπηρ, ο Έλιοτ», σημειώνει ο Γ. Χάλεντ.

Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς ότι ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του γαλλικού Χιπ Χοπ, ο σενεγαλέζικης καταγωγής MC Solaar, διακρίθηκε σε ηλικία μόλις 29 ετών το 1998 στην κατηγορία «Γαλλικό Σανσόν» με το Μεγάλο Βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας. Ο γενικός γραμματέας της τον είχε μάλιστα αποκαλέσει «σύγχρονο Αρθούρο Ρεμπώ». Αυτά βέβαια στη Γαλλία.

Στο Βερολίνο ο Γιάσρα Χάλεντ συμμετείχε και σε ένα δεύτερο λογοτεχνικό φεστιβάλ, στο Come In And Sound It Out, που διοργάνωσε ο λογοτεχνικός σύλλογος Lettrétage στην περιοχή Κρόιτσμπεργκ, στο δυτικό μέρος του Βερολίνου. Προϋπόθεση συμμετοχής για τους νέους λογοτέχνες ήταν να παρουσιάσουν με ένα διαφορετικό τρόπο το λογοτεχνικό τους έργο -μακριά από τις κλασικές εκδηλώσεις, όπου ο ποιητής κάθεται σε ένα τραπέζι έχοντας μπροστά του ένα ποτήρι και διαβάζει έργα του.

Ο Γιάσρα Χάλεντ και οι φίλοι του στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές παρουσίασαν μια ποίηση που βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό, σε γλωσσικούς και ηχητικούς πειραματισμούς, στον κατακερματισμό της γλώσσας και σε τυχαία στοιχεία. Με έναν κώδικα που είχαν προετοιμάσει «τραβούσαν» από κοινωνικά δίκτυα στο ίντερνετ (Facebook, Twitter κτλ.) μεμονωμένες λέξεις και φράσεις που σχετίζονταν με το λήμμα «Συρία». Στη συνέχεια λέξεις και φράσεις ενώνονταν με κάποια τυχαιότητα σε ένα ποίημα το οποίο προβαλλόταν στην οθόνη. Ο ποιητής στη σκηνή, με βάση το υλικό που του έδινε ο υπολογιστής, έκανε επιτόπου τους δικούς του αυτοσχεδιασμούς.

Στο φεστιβάλ συμμετείχαν 19 ποιητές από 12 χώρες. Η περφόρμανς του Γιάσρα Χάλεντ και της ομάδας του ήταν τόσο πειστική που απέσπασε το Πρώτο Βραβείο της κριτικής επιτροπής.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη