Ο Άνγκους Ντίτον, το χρήμα και η ευτυχία

Το χρήμα φέρνει ευτυχία, αλλά μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο ετήσιου εισοδήματος. Αυτό είναι ένα από τα πορίσματα που χρωστάμε στον Βρετανό οικονομολόγο Άνγκους Ντίτον, τον φετινό νικητή του Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών.

Από την άλλη πλευρά, η φτώχεια μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια αλλά και δυστυχία στους ανθρώπους, όπως διαπίστωσε ο Ντίτον στο πλαίσιο κοινών ερευνών με συναδέλφους του το 2010.

Οι συσχετισμοί οικονομικής κατάστασης και κατανάλωσης με την υγεία και το αίσθημα ευτυχίας εξακολουθούν να απασχολούν τις έρευνες και τις αναλύσεις του Άνγκους Ντίτον ακόμη και σήμερα. Η έρευνά του εστιάζει στο ερώτημα πώς μπορεί η φτώχεια να οριστεί, να καταγραφεί και να μετρηθεί με επιστημονικό τρόπο, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την Ινδία.

Οι έρευνές του είχαν επίδραση και στην πολιτική

Τον Άνγκους Ντίτον απασχόλησαν κυρίως τρία ζητήματα: Πώς διαμοιράζουν οι καταναλωτές τις δαπάνες τους στα διάφορα προϊόντα; Πόσο από το εισόδημα μιας κοινωνίας δαπανάται και πόσο αποταμιεύεται; Πώς μετράμε και αναλύουμε καλύτερα την ευμάρεια και τη φτώχεια; Σύμφωνα με την Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, το έργο του Άνγκους Ντίτον επηρέασε τις αποφάσεις πολιτικών. Άλλωστε σημαντικό στοιχείο για τον σχεδιασμό μιας επιτυχημένης οικονομικής πολιτικής είναι να κατανοήσει κανείς τις αποφάσεις του μεμονωμένου καταναλωτή.

Το βραβείο Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών είναι η ύψιστη τιμητική διάκριση για έναν οικονομολόγο. Πεδία έρευνας του 69χρονου Ντίτον είναι μεταξύ άλλων η οικονομία της ανάπτυξης, της πρόνοιας και της υγείας. Ο γεννημένος στη Σκωτία οικονομολόγος διδάσκει στο διακεκριμένο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Πρίνστον στη Νέα Υόρκη.

Ο Άνγκους Ντίτον τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ «για τις αναλύσεις του για την κατανάλωση, τη φτώχεια και την κοινωνική πρόνοια», διευκρίνισε ο Γκόραν Χάνσον, γενικός γραμματέας της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών. «Το φετινό βραβείο αφορά την χονδρική και τη λιανική κατανάλωση», συμπλήρωσε ο κ. Χάνσον.

Μία και μοναδική φορά βραβεύθηκε γυναίκα

Η τιμητική διάκριση για τον Βρετανό οικονομολόγο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο οκτώ εκατομμυρίων σουηδικών κορόνων. (περίπου 850.000 ευρώ). Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, το βραβείο Νομπέλ για τις Οικονομικές Επιστήμες δεν απορρέει από τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη Άλφρεντ Νομπέλ. Την απονομή του καθιέρωσε η Βασιλική Τράπεζα της Σουηδίας το 1968. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν ονομάζεται επισήμως βραβείο Νομπέλ, αλλά «βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας για τις οικονομικές επιστήμες στη μνήμη του Άλφρεντ Νομπέλ».

Η απονομή του βραβείου γίνεται παρ' όλα αυτά όπως και τα υπόλοιπα βραβεία Νομπέλ στις 10 Δεκεμβρίου, την ημέρα θανάτου του Άλφρεντ Νομπέλ, στη Στοκχόλμη. Το Νομπέλ Ειρήνης είναι το μοναδικό που απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας.

Μέχρι σήμερα τη μερίδα του λέοντος στα Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών έχουν λάβει οικονομολόγοι από τις ΗΠΑ. Το περσινό βραβείο έλαβε ο Γάλλος οικονομολόγος Ζαν Τιρόλ για τις αναλύσεις του γύρω από τη δύναμη των αγορών.

Το Νομπέλ Οικονομίας δόθηκε μόλις μία φορά σε γυναίκα επιστήμονα: H Αμερικανίδα οικονομολόγος Έλινορ Όστρομ είχε διακριθεί το 2009 «για την ανάλυση της οικονομικής διακυβέρνησης και ειδικότερα των κοινών πόρων».

Άρης Καλτιριμτζής (dpa)