Ουκρανία, 6 μήνες ρωσικός πόλεμος

Τα σημάδια του χρόνου που περνά αποτυπώνονται καθαρότερα στο Μικολάιφ. Από τις ρωγμές των σάκων με άμμο που στοιβάζονται στα σημεία ελέγχου, φύτρωσε χορτάρι. Και τα πλακάτ που καλούν τον κόσμο να βοηθήσει τον στρατό ξεθώριασαν από το χιόνι, τσαλάκωσαν από τις ανοιξιάτικες καταιγίδες και βρώμισαν από την καλοκαιρινή ζέστη. Όμως τα τραύματα στις ψυχές των προσφύγων μένουν αναλλοίωτα, τίποτα δεν μπορεί να τα επουλώσει. Και το ερώτημα που αντιμετωπίζουν παραμένει: Να επιστρέψουν ή να παραμείνουν στην χώρα υποδοχής;

Διλήμματα και πραγματικότητα

Έξι μήνες μετά την εισβολή είναι αλήθεια ότι ορισμένοι πρόσφυγες επέστρεψαν στη εμπόλεμη χώρα τους, παρά τους κινδύνους. Σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για το κατά πόσες, κατά κύριο, λόγο γυναίκες πρόσφυγες ακολουθήσαν τον δρόμο της επιστροφής. Η ομοσπονδιακή αστυνομία εκτιμά ότι καθημερινά 700 Ουκρανοί πρόσφυγες μπαίνουν στη Γερμανία. Ορισμένες μητέρες σκέπτονται μήπως επιστρέψουν εγκαίρως για την έναρξη της σχολικής χρόνιάς την 1η Σεπτεμβρίου. Θα είναι άραγε το σχολείο όπως το άφησαν; Θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι αίθουσες διδασκαλίες ή μήπως συνεχίζουν να μένουν εσωτερικοί πρόσφυγες;

Εκείνο που είναι γνωστό είναι ότι από την αρχή του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου 965.000 άνθρωποι ήρθαν στη Γερμανία λόγω του πολέμου. Γιατί τόσοι έχουν καταγραφεί στους καταλόγους της υπηρεσίας αλλοδαπών. Εξ αυτών το 97% είναι από την Ουκρανία. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες περίπου 3,8 . πρόσφυγες πολέμου έχουν επιστρέψει, τουλάχιστον εν μέρει, στην Ουκρανία, οι περισσότεροι ταξιδεύουν μέσω Πολωνίας.

Εκείνοι που έχουν απομείνει στη Γερμανία, βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Στη Γερμανία βρίσκονται ενώπιον νέων προκλήσεων, νέα γλώσσα, αναζήτηση τόπου διαμονής και εργασία. Στην χώρα τους έχουν απομείνει συγγενείς και φίλοι. Και μια βασανιστική ερώτηση: Υπάρχει ακόμη το διαμέρισμα που κατοικούσαν; Ή η θέση εργασίας τους; Σε γενικές γραμμές, όσοι προέρχονται περιοχές που υπέστησαν σοβαρές ζημιές ή κατακτήθηκαν από τον ρωσικό στρατό, σκέφτονται λιγότερο το ενδεχόμενο επιστροφής σύντομα. Ή τουλάχιστον σύντομες επισκέψεις στην οικογένειά τους, στο Κίεβο ή στο δυτικό τμήμα της χώρας.

Πότε θα τελειώσει ο πόλεμος;

Μία Ουκρανή που φιλοξενείται μαζί με μια άλλη συμπατριώτισσά της σε γερμανική οικογένεια στο Βερολίνο πολύ θα ήθελε επίσης να ταξιδέψει στο Κίεβο για μια εβδομάδα για να επισκεφτεί τον πατέρα της, ο οποίος νοσηλεύεται από καρδιακή νόσο στο νοσοκομείο. Στο κέντρο εργασίας, ωστόσο, της είπαν ότι αυτό δεν θα ήταν δυνατό τους πρώτους τρεις μήνες μετά την εγγραφή - παρόλο που το μάθημα γερμανικών δεν είχε ακόμη ξεκινήσει.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, 144.164 άτομα σε όλη τη χώρα συμμετείχαν σε μαθήματα ένταξης την περασμένη εβδομάδα. Το 57% από αυτούς προέρχεται από την Ουκρανία. Αλλά ενώ οι δύο Ουκρανές έχουν Γερμανούς στο πλευρό τους για να τους βοηθήσουν στις συναλλαγές τους με τις αρχές, άλλοι πρόσφυγες πρέπει να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τη γραφειοκρατία. Η ζήτηση για τα λεγόμενα μαθήματα αρχικού προσανατολισμού, όπου διδάσκονται πρώτες γνώσεις γερμανικών και δίνεται μια εικόνα της ζωής στη Γερμανία, έχει αυξηθεί κατακόρυφα λόγω της άφιξης των Ουκρανών προσφύγων, όπως ανέφερε εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών. Αντί για τα συνηθισμένα 300 μαθήματα, προσφέρονται κατά μέσο όρο 800 για την ώρα παρόντος.

Πόσο καιρό ακόμη θα διαρκέσει ο πόλεμος; Πότε θα μπορέσουν οι πρόσφυγες να επιστρέψουν στις εστίες τους; Απάντηση δεν υπάρχει. Ενώ και οι δύο πλευρές υποφέρουν πάρα πολύ από τον πόλεμο και ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται σταθερά, καμιά από τις δύο πλευρές δεν είναι έτοιμη για να υποχωρήσει. Οι Ουκρανοί δίνουν αγώνα για την ανεξαρτησία τους ως έθνος και ο Πούτιν θέλει να τελειώσει με αυτό το «ιστορικό λάθος.

«Υπό αυτές τις συνθήκες, κανείς δεν μπορεί να κερδίσει», λέει ο πολιτικός αναλυτής Κωνσταντίν Καλατσέφ με έδρα τη Μόσχα. Ο πόλεμος θα μπορούσε να «κρατήσει για χρόνια». Ωστόσο, ο χρόνος τρέχει ενάντια στην Ουκρανία, η οικονομία της οποίας θα μπορούσε να καταρρεύσει μακροπρόθεσμα. Η υποστήριξη προς την Ουκρανία από τους δυτικούς συμμάχους της θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει να επιμηκυνθεί χρονικά ο πόλεμος, λέει η Mαρί Ντιμουλέν, από την ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης ECFR. «Η κάθε πλευρά πιστεύει ότι μπορεί ακόμα να επιβάλει στρατιωτικά πλεονεκτήματα», ανέφερε η Ντιμουλέν.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/ dpa/ afp