Οι… πάντα κρίσιμες εθνικές εκλογές της Ιρλανδίας

Ήταν ακριβώς δύο μήνες πριν, όταν πήγα να δω το θεατρικό έργο «Η Ήρα και το παγώνι» στο West End του Λονδίνου. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ιρλανδικής τέχνης, το οποίο γράφτηκε από τον Σον Ο'Κέισι και αφορά τη ζωή ενός ζευγαριού στις εργατικές κατοικίες του Δουβλίνου κατά την περίοδο του Ιρλανδικού Εμφυλίου Πολέμου (1922-1923).

Ο καθολικός σταυρός ήταν κυρίαρχος στην σκηνή και σε έβαζε αμέσως στο κλίμα αυτού που θεωρείς ότι πρεσβεύει μια ιρλανδική οικογένεια μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, μία συγκεκριμένη έκφραση είναι αυτή που έμεινε χαραγμένη στην μνήμη μου: «δεν τα κατάλαβα και όλα», είπε μια νεαρή βρετανίδα στην φίλη της, ενώ πλέναμε τα χέρια μας σε διπλανούς νιπτήρες.

Η «δήλωση» αυτή είχε διπλή ανάγνωση. Είτε δεν ήταν πλήρως αντιληπτή η εξαιρετική ιρλανδική προφορά των ηθοποιών είτε το ζήτημα που το έργο έθιγε με τόση λεπτομέρεια, είναι τόσο περίπλοκο που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό σε ένα δίωρο θεατρικό έργο. Ότι και να ίσχυε, είναι μια άποψη που συνεχίζουμε να έχουμε όλοι όσοι δεν έχουμε εξετάσει με λεπτομέρεια αυτή την χώρα.

Πρώτη επίσημη γλώσσα είναι τα αγγλικά, παρόλα αυτά η σχέση των Ιρλανδών με τους Βρετανούς είναι μια σχέση «μίσους», εξαιτίας των εκατοντάδων φιλονικιών μεταξύ τους. Όσο περνούν τα χρόνια, όσο κι αν πλέον φθίνει η επιχειρηματολογία του «μίσους», η θρησκεία παραμένει ένα δύσκολο πεδίο: καθολικοί ενάντια προτεσταντών και τούμπαλιν.

Τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών

Με μια βαριά και περίπλοκη ιστορία πίσω τους διεξήχθησαν οι εθνικές εκλογές της Παρασκευής στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Η καταμέτρηση ξεκίνησε μόλις το Σάββατο στις 9 το πρωί όμως, μέχρι τα τελικά αποτελέσματα, θα χρειαστούν αρκετές ώρες μέχρι και ημέρες εξαιτίας του δύσκολου και πολύπλοκου εκλογικού συστήματος.

Πρόκειται για μια «σύλληψη» που προέρχεται από το 1850 και όμως είναι αυτό που έχουν αποφασίσει να κρατήσουν οι Ιρλανδοί. Πρόκειται για τη λεγόμενη αναλογική εκπροσώπευση (Proportional Representation) με ενιαία μεταβιβάσιμη ψήφο (Single Transferable Vote). Μέχρι στιγμής, τα τρία μεγαλύτερα κόμματα Fianna Fáil, Fine Gael και Sinn Féin βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, σε μια μάχη «σώμα με σώμα».

Υπενθυμίζεται ότι στις προηγούμενες εκλογές του 2020 η Δημοκρατία της Ιρλανδίας είχε κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ του Fianna Fáil, Fine Gael και του Green Party. Βασική προϋπόθεση για να σχηματιστεί μια κυβέρνηση στο Dáil Éireann, δηλαδή την Κάτω Βουλή ή με άλλα λόγια το κοινοβουλευτικό σώμα που αποτελείται από τους βουλευτές της χώρας (Teachtai Dala TDs) είναι να συγκεντρώσει 88 έδρες από τις συνολικά 174. Τόσες έδρες διαθέτει πια το ιρλανδικό κοινοβούλιο, μετά τις αλλαγές που έγιναν στις εκλογικές περιφέρειες (43 στο σύνολο).

Το προφίλ των κομμάτων

Αρχικά, το Fianna Fáil είναι ένα κεντροδεξιό κόμμα με αρχηγό του τον Μίχελ Μάρτιν, ο οποίος είναι αναπληρωτής πρωθυπουργός (Tánaiste) αλλά διατηρεί επίσης τόσο τη θέση του υπουργού Εξωτερικών όσο και του υπουργού Άμυνας της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το κόμμα δημιουργήθηκε το 1926 από μέλη που αποσχίστηκαν από το Sinn Féin. Μια από τις μεγαλύτερες προεκλογικές του υποσχέσεις ήταν οι επενδύσεις στη δημόσια υγεία.

Το Fine Gael κινείται επίσης και αυτό στον συντηρητικό χώρο, με αρχηγό τον πρωθυπουργό της Ιρλανδίας (Taoiseach), Σίμον Χάρις, ενώ χαρακτηρίζεται φιλοευρωπαϊκό. Βασικό σημείο του προγράμματός του αποτελεί η αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης  και η υπόσχεση για 300.000 επιπλέον σπίτια μέχρι το 2030 με παράλληλες φοροελαφρύνσεις στα χαμηλά εισοδήματα.

Τέλος, το Sinn Féin που είχε κερδίσει τις περισσότερες ψήφους στις προηγούμενες εθνικές εκλογές και επικράτησε εντός της ιρλανδικής βουλής με 37 έδρες, είναι εθνικιστικό κόμμα και πολιτικός συνεχιστής του IRA, του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού. Ως αρχηγό του έχει την Μέρι Λου Μακντόναλντ, η οποία προσπαθεί να διαχωρίσει το κόμμα από το αιματηρό παρελθόν του IRA και να το καθιερώσει ως σοσιαλδημοκρατικό. Παρόλα αυτά, προεκλογικά υπόσχεται την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την πλήρη ενοποίηση του νησιού της Ιρλανδίας (δηλαδή την Δημοκρατία της Ιρλανδίας με την Βόρεια Ιρλανδία).

Και οι τρεις ηγέτες διασφάλισαν τις έδρες τους και σε αυτές τις εκλογές, αν και τα δύο από τα κυρίαρχα κόμματα έχουν απορρίψει πιθανή συνεργασία με το εθνικιστικό κόμμα. Σύμφωνα με τις αναλύσεις πάντως, το Sinn Fein ίσως σκεφτεί ακόμα και την κυβέρνηση μειοψηφίας με άλλα μικρότερα αριστερά κόμματα και ανεξάρτητους βουλευτές.

Οι κοινωνικές ιδιομορφίες της χώρας

Η Ιρλανδία ήταν μια από τις χώρες που σχημάτιζαν - κατά τη διάρκεια της κρίσης - τα κράτη PIGS (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα και Ισπανία), που βρίσκονταν τότε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας.

Παρόλα αυτά, η Ιρλανδία κατάφερε να ξεχωρίσει, όχι επειδή συμμετείχε σε αυτή την οικονομική δυσχέρεια αλλά για το πόσο γρήγορα κατάφερε να ξεγλιστρήσει από αυτή. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η Ιρλανδία έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΕΕ -πλην του Λουξεμβούργου. Αυτό οφείλεται και στις επενδύσεις κολοσσών που γίνονται την τελευταία δεκαετία. 

Η Ιρλανδία θεωρείται – κυρίως - για τις αμερικανικές εταιρείες «γέφυρα» προς την ΕΕ, σε ένα έδαφος που ταυτόχρονα μιλάει την γλώσσα των αμερικανικών κολοσσών και έχει ένα από τα ευνοϊκότερα φορολογικά συστήματα. Για παράδειγμα, Google, Adobe, Amazon, Apple, HP, IBM, Microsoft είναι μόνο κάποιοι από τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς που έχουν επιλέξει την Ιρλανδία ως την ευρωπαϊκή βάση τους. Σύμφωνα με το Αμερικανο - ιρλανδικό επιμελητήριο 970 αμερικανικές εταιρείες απασχολούν 378.000 εργαζομένους, ενώ συνεισφέρουν στην ιρλανδική οικονομία 41 δις ευρώ τον χρόνο.

Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι ο ιρλανδικός λαός «απολαμβάνει» τα οφέλη αυτής της ανάπτυξης. Το κόστος ζωής είναι μια από τις βασικότερες ανησυχίες των ψηφοφόρων, καθώς οι Ιρλανδοί αντιμετωπίζουν τιμές 46,4% μεγαλύτερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτό βέβαια έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην καθημερινότητα, με μία παρατεταμένη στεγαστική κρίση και ενοίκια, που ειδικά οι νεότεροι δεν μπορούν να αντέξουν.

Ένα επιπλέον θέμα που βρίσκεται στην κορυφή της λίστας είναι το ίδιο που απασχολεί και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης: η μετανάστευση. Τα στοιχεία έδειξαν ρεκόρ αφίξεων για φέτος, με την πόλωση μεταξύ των πολιτών να αυξάνεται. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσκοπήσεις, αναφέρει ο Guardian, τα 2/3 των Ιρλανδών επιθυμούν σκληρότερους ελέγχους στα σύνορα. Μένει να δούμε ποια θα είναι τα τελικά αποτελέσματα των εθνικών εκλογών και ποιος θα είναι ο «μαγικός» συνδυασμός που θα καταφέρει να διατηρήσει την οικονομική άνθηση της χώρας, χωρίς όμως να αφήνει πίσω από αυτήν τους πολίτες της.