Οι Μινωίτες στη Βόρεια Θάλασσα

Ποιος ανακάλυψε τη Βόρεια Θάλασσα; Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης τον 4ο αιώνα προ Χριστού. Δύσκολο πράγμα να ανατρέψει κανείς αυτή την παγιωμένη επιστημονική άποψη. Και όμως αυτό προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια ο Γερμανός εθνολόγος και ιστορικός του πολιτισμού Χανς Πέτερ Ντυρ. Αναζητώντας στην αβαθή θάλασσα Βατ κατά τη δεκαετία του 90 μαζί με φοιτητές του την καταποντισμένη μεσαιωνική πόλη Ρούνγκχολτ έκανε μια αναπάντεχη ανακάλυψη. Μέσα σε ένα στρώμα τύρφης που χρονολογείται περί το 1300 π.Χ. εντόπισε μινωικά ευρήματα, θραύσματα αγγείων, θυμίαμα, κοπάλη, λάπις λάζουλι και μια σφραγίδα με επιγραφή σε γραμμική γραφή Α. Αν τα ευρήματα ερμηνεύονται σωστά, τότε όντως Μινωίτες από την Κρήτη ανακάλυψαν πρώτοι τη Βόρεια Θάλασσα.

Αμφισβήτηση και βεβαιότητα

Δύο βιβλία αφιέρωσε ο Ντυρ στο θέμα αυτό, το πρώτο κυκλοφόρησε το 2008 με τίτλο «Οι δακρυσμένες θεές» και το δεύτερο πέρυσι από τον σημαντικό οίκο Insel με τίτλο «Το ταξίδι των Αργοναυτών». Η κατεστημένη επιστήμη αντιμετώπισε τις έρευνες του Ντυρ μάλλον με θυμηδία, έτεινε να τον βλέπει μάλλον σαν ιδιόρρυθμο τσαρλατάνο. Τα πράγματα σιγά-σιγά αλλάζουν. Τα μινωικά ευρήματα του ερασιτέχνη αρχαιολόγου θεωρούνται πια αδιαμφισβήτητα. Στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βόννης επιβεβαιώθηκε με τη μέθοδο της νετρονικής ενεργοποίησης η χρονολόγησή τους, αλλά και η καταγωγή τους. Παρόμοια θραύσματα απαντούν μόνο στην αρχαία Κομμό, λιμάνι της Φαιστού, στη νότια Κρήτη.

Η επιστήμη κινείται

Μελετητές συγγενών επιστημών αρχίζουν τώρα να βλέπουν με άλλο μάτι τις υποτιθέμενες φαντασιοκοπίες του πείσμονα Χανς Πέτερ Ντυρ και η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου τους έδωσε βήμα αυτή την εβδομάδα. Ο επιφανής ελληνιστής της Ζυρίχης Βάλτερ Μπούρκερτ ζητά νέες ανασκαφές στη θάλασσα του Βατ για να στηριχθούν τα αρχικά ευρήματα του Ντυρ, ο αρχαιολόγος του Ερλάνγκεν Χάρτμουτ Ματέους θεωρεί πιθανότατη μια μινωική αποστολή στην Κορνουάλη και ακόμα πιο πέρα σε αναζήτηση κασσίτερου, καθώς οι εισαγωγές από την Ασία είχαν διακοπεί λόγω του πολέμου Χετταίων και Αιγυπτίων, ο αρχαιολόγος της Χαϊδελβέργης Πωλ Γιουλ θεωρεί τη σφραγίδα γνήσια και υποθέτει ότι η επιγραφή της αναφέρεται στην Ινώ, θεότητα των θαλασσών. Κι έτσι η τυχαία ανακάλυψη μιας ομάδας φοιτητών και του καθηγητή τους στα λασπόνερα της Βατ αρχίζει να αποκρυσταλλώνεται και να ανατρέπει μια επιστημονική παραδοχή αλλά και την αυθόρμητη βεβαιότητα της απλής λογικής, που δύσκολα θα αποδεχόταν την παρουσία ηλιοκαμένων Μινωιτών πριν από 3.300 χρόνια στην ανεμοδαρμένη Βόρεια Θάλασσα.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής