«Οι ευρωεκλογές και το φάσμα του λαϊκισμού»

«Οι ευρωεκλογές και το φάσμα του λαϊκισμού» ήταν ο τίτλος εκδήλωσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών την Παρασκευή, στην οποία μίλησε ο γενικός διευθυντής της Deutsche Welle Πέτερ Λίμπουργκ. Συνδιοργανωτές ήταν η Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης, η DW και το τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συμμετείχαν επίσης οι δημοσιογράφοι Παύλος Τσίμας, Γιώργος Καπόπουλος και Άγγελος Τσέκερης. Τη συζήτηση συντόνισε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης Δημήτρης Χαραλάμπης. Ενόψει ευρωεκλογών το ζήτημα του λαϊκισμού φαίνεται επίκαιρο, αλλά και δύσκολο να προσδιοριστεί επακριβώς. Στην ομιλία του ο Πέτερ Λίμπουργκ ανέφερε ότι «ο λαϊκισμός είναι πολυεπίπεδος» και «εκδηλώνεται σε όλους τους πολιτικούς χώρους: υπάρχουν αριστεροί λαϊκιστές, οι οποίοι δαπανούν χρήματα που δεν έχουν και υπάρχουν δεξιοί λαϊκιστές, οι οποίοι θέλουν να καταστρέψουν την Ευρώπη». Σε κάθε περίπτωση, πρόσθεσε, καλό είναι όταν ασχολούμαστε με τον λαϊκισμό να μην θεωρούμε εξ΄ορισμού ότι «λαϊκιστές είναι μόνο οι άλλοι».

Ο Πέτερ Λίμπουργκ εστίασε και σε μία ιδιαίτερη πτυχή: τη διεθνή δικτύωση λαϊκιστικών και ευρω-σκεπτικιστικών δυνάμεων, οι οποίες ενισχύονται και χρηματοδοτούνται από αδιαφανείς πηγές εκτός συνόρων. Ως παράδειγμα ανέφερε το γερμανικό ξενοφοβικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), το οποίο με προσποιητή αφέλεια δηλώνει πως θεωρεί φυσιολογική την αποδοχή ενός εξαψήφιου ποσού ως χορηγία από άγνωστη πηγή στο εξωτερικό. «Κύριο μέσο για την αντιμετώπιση του λαΪκισμού είναι μία σοβαρή δημοσιογραφία, που βασίζεται στα γεγονότα», τόνισε ο γενικός διευθυντής της DW. Εξίσου σημαντική είναι όμως και αντιπαράθεση με τους λαϊκιστές. Και αυτό παρότι οι ίδιοι έχουν μία τάση προς τη θυματοποίηση και συνήθως αυτοπροβάλλονται ως θύματα μίας θρησκείας, του καπιταλισμού ή κάποιου άλλου. «Πρέπει να τους πούμε όχι, δεν είστε θύματα, θέλουμε να συνμιλήσουμε μαζί σας, αλλά να μιλήσουμε με γεγονότα και όχι με συναισθήματα» επισήμανε ο Πέτερ Λίμπουργκ.

«Λαϊκισμός» η αμφισβήτηση των μνημονίων;

Η συζήτηση περί λαϊκισμού έδωσε την ευκαιρία για μία ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων με τους έγκριτους δημοσιογράφους στο πάνελ, αλλά και στο ακροατήριο. Δεν έλειψαν και οι αναφορές στην ελληνική κρίση. «Είναι λαϊκιστής όποιος αμφισβητεί τον τρόπο διαχείρισης της ευρωζώνης σήμερα;» διερωτήθηκε ο Γιώργος Καπόπουλος, επισημαίνοντας ότι «η απουσία εναλλακτικής πρότασης είναι εκείνη που τροφοδοτεί τον λαϊκισμό». Από την πλευρά του, ο Παύλος Τσίμας έθεσε το ζήτημα ως εξής: «Το να κάνεις κριτική στο μνημόνιο και να λες ότι ο χαρακτήρας του μνημονίου είναι τιμωρητικός, η κατανομή των βαρών είναι άνιση, είναι λαϊκισμός; Εγώ νομίζω όχι. Αλλά όταν λες ότι έρχεται το Τέταρτο Ράιχ, όταν παρομοιάζεις τον Σόιμπλε με τον Γκέμπελς, τότε ναι, περνάς την κόκκινη γραμμή του λαϊκισμού».

Ο Άγγελος Τσέκερης, διευθυντής της εφημερίδας «Αυγή», εκτιμά ότι ο λαϊκισμός επικεντρώνεται στην αποκαλούμενη «Νέα Δεξιά» στην Ευρώπη, η οποία βασίζει την άνοδό της στο προσφυγικό, στην αντίθεση προς το Ισλάμ, αλλά και στον ευρωσκεπτικισμό. «Αυτά τα ρεύματα δεν είναι καινούρια», επισημαίνει, αλλά τώρα έχουν αποκτήσει και μία πολιτική έκφραση. Βασική προτεραιότητα ενόψει ευρωεκλογών είναι «να ξαναδούμε το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης», τονίζει ο Άγγελος Τσέκερης.

Στο Προεδρικό Μέγαρο ο Πέτερ Λίμπουργκ

Το πρωί της Παρασκευής, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας, ο γενικός διευθυντής της DW έγινε δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και του επέδωσε ένα CD με ηχητικά ντοκουμέντα από την εποχή της δικτατορίας. Το CD περιέχει σχόλια του Αλέξανδρου Σχοινά και του Κώστα Νικολάου, διευθυντή τότε της ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle. Το σπάνιο αυτό υλικό διέθεσε στην DW η Αμαλία Ρίχτερ-Σχοινά, κόρη του Αλέξανδρου Σχοινά. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ευχαρίστησε συμβολικά τον Πέτερ Λίμπουργκ για τον ρόλο που είχε διαδραματίσει η Deutsche Welle την εποχή της δικτατορίας, ως μία «φωνή ελευθερίας». Επιπλέον, τόνισε τον «εποικοδομητικό ρόλο της» τα τελευταία χρόνια, στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. Σε συνομιλία των δύο ανδρών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι η Ελλάδα ενδιαφέρεται να παραμείνει σταθερό το Κέντρο της Ευρώπης, διότι, όπως επισήμανε «από μία ενδεχόμενη νέα ευρωπαική κριση οι πρώτες χώρες που θα θίγονταν θα ήταν οι χώρες του ευρωπαϊκού Νοτου».

Γιάννης Παπαδημητρίου