«Οι Έλληνες, οι Σέρβοι και ο Θεός»

Τριάντα χρόνια μετά τους πολέμους, αλλά και τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) ανατρέχει στην ιδιαίτερη σχέση της Ελλάδας με τη Σερβία, αλλά και με εγκληματίες πολέμου όπως ο Ράντοβαν Κάρατζιτς. Αφορμή είναι μία μελέτη της ιστορικού Ρούζα Φωτιάδη για τις ελληνοσερβικές σχέσεις, που εξέδωσε πρόσφατα ο γερμανικός εκδοτικός οίκος Wallstein στο Göttingen. Ο ανταποκριτής της εφημερίδας θυμίζει ότι «ήδη στις αρχές του πολέμου της Βοσνίας, το 1992, ο Κάρατζιτς αντιμετωπιζόταν ως εγκληματίας πολέμου σε όλον τον κόσμο, όχι όμως στη Σερβία και την Ελλάδα, όπου τον θεωρούσαν ήρωα. Το 1993 ο πολέμαρχος επισκέφθηκε την Αθήνα ως προσκεκλημένος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και άλλων θεσμών. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (πατέρας του σημερινού έλληνα πρωθυπουργού) και ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Ανδρέας Παπανδρέου τον υποδέχτηκαν με ύψιστες τιμές. Ο προσκεκλημένος, υπό τις επευφημίες λαού και ΜΜΕ, τους ευχαρίστησε διαχυτικά λέγοντας: ‘Όλοι λένε να καταθέσουμε τα όπλα, γιατί είμαστε μόνοι. Τους λέμε ότι δεν είμαστε μόνοι, έχουμε μαζί μας τους Έλληνες και τον Θεό'. Πράγματι, η Ελλάδα, μαζί με τη Ρωσία, ήταν οι μόνες που όχι μόνο δεν καταδίκασαν, αλλά στήριξαν την πολιτική των διωγμών που ακολούθησε η Μεγάλη Σερβία στη δεκαετία του '90. Οικονομικά, με την παράκαμψη κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στο Βελιγράδι. Στρατιωτικά, καθώς η Αθήνα διευκόλυνε τις προμήθειες όπλων και έκανε πως αγνοεί τη συμμετοχή Ελλήνων εθελοντών στα μέτωπα της Βοσνίας».

Ο γερμανός δημοσιογράφος παρακολουθεί την ιστορική αναδρομή, την οποία όμως θεωρεί ελλιπή: «Η συγγραφέας διαφωτίζει την επιτυχημένη συμμαχία των δύο χωρών απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, καθώς και στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912/13, αλλά και τις έριδες για τον διαμοιρασμό εδαφών μετά από στρατιωτικές νίκες στην ιστορική περιοχή της Μακεδονίας. Μόνο για λίγο ξεχάστηκε η διαμάχη με τη νέα συμπόρευση στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η κυβέρνηση της Σερβίας και δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και πρόσφυγες είχαν βρει καταφύγιο στην Κέρκυρα. Δυστυχώς η συγγραφέας δεν αναφέρει κάτι που έπρεπε να αναφερθεί για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα: ότι το 1941, η υπό σερβικό έλεγχο Γιουγκοσλαβία, προκειμένου να συμμετάσχει στον άξονα Γερμανίας-Ιταλίας-Ιαπωνίας, είχε ζητήσει από τον Χίτλερ γραπτή διαβεβαίωση ότι θα προσαρτήσει τη Θεσσαλονίκη. Το βιβλίο επανέρχεται στο 1945, όταν ο Τίτο, που σημειωτέον δεν ήταν Σέρβος, ανανέωσε τις εδαφικές διεκδικήσεις σε περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας με αιτιολογία την καταπίεση που υφίστανται ‘χιλιάδες Μακεδόνες'. Τα σχέδια της Γιουγκοσλαβίας για μία κομμουνιστική ‘Μεγάλη Μακεδονία' απλώς επιβεβαίωσαν την καχυποψία των Ελλήνων απέναντι στους Σλάβους γείτονες».

Κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων

Στη σημερινή Ελλάδα κυριαρχεί η οικονομική ατζέντα. «Η Ελλάδα προωθεί συγχωνεύσεις και εξαγορές επιχειρήσεων» είναι ο τίτλος της οικονομικής επιθεώρησης Handelsblatt, που υποστηρίζει ότι «στην ΕΕ καμία οικονομία δεν είναι τόσο κατακερματισμένη, όσο η ελληνική. Τώρα η κυβέρνηση της Αθήνας θέλει να προσφέρει κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων». Πρόκειται για «φοροαπαλλαγές, ευνοϊκά δάνεια και κρατικές επιδοτήσεις». Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνει η Handelsblatt, «οι μικρές επιχειρήσεις αποτελούν μία από τις δομικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Το 48,5% των ελληνικών επιχειρήσεων απασχολεί λιγότερους από δέκα συνεργάτες. Στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό επιχειρήσεων είναι 30%. Το 56% της απασχόλησης αντιστοιχεί σε πολύ μικρές επιχειρήσεις που διαθέτουν έως πέντε συνεργάτες. Μόνο μία στις πέντε ελληνικές επιχειρήσεις έχει περισσότερους από 250 εργαζόμενους. Αντιστοίχως ισχνή είναι η ρευστότητα, η παραγωγικότητα και η διάθεση καινοτομίας στις περισσότερες επιχειρήσεις». 

Η γερμανική εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του οικονομικού συμβούλου της κυβέρνησης, Αλέξη Πατέλη, ο οποίος τονίζει ότι «με κρατική στήριξη οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, να επιδείξουν πνεύμα καινοτομίας, να εξάγουν και να επενδύσουν περισσότερο. Αυτό μπορεί να γίνει με την κλασική μέθοδο της συγχώνευσης, αλλά και με πλατφόρμες για τη δημιουργία επιχειρηματικών clusters». Η Handelsblatt παρατηρεί ότι σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι και όλα αυτά αποτελούν «μέρος του εθνικού προγράμματος ανασυγκρότησης Greece 2.0 στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ταμείου Next Generation EU. Με αυτό το σχέδιο η ΕΕ θέλει να αμβλύνει τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και να θωρακίσει τα κράτη-μέλη απέναντι στην κρίση. Από το Ταμείο Ανάκαμψης η Ελλάδα αναμένει επιδοτήσεις 17,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθώς και χαμηλότοκα δάνεια 12,7 δισεκατομμυρίων ευρώ στα επόμενα έξι χρόνια».

«Στα χέρια του στρατού η τύχη του Λουκασένκο»

Η κρατική αεροπειρατεία με την υπογραφή του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, αλλά και οι αντιδράσεις της ΕΕ, σχολιάζονται στον γερμανικό τύπο. Η Süddeutsche Zeitung επισημαίνει ότι «εδώ και πολύ καιρό ο Λουκασένκο έχει εναποθέσεις τις τύχες του στα χέρια του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών. Όλοι αυτοί θα φροντίσουν να αποτρέψουν, με όλα τα μέσα, μία αλλαγή φρουράς στην ηγεσία της χώρας. Σε διαφορετική περίπτωση θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τα εγκλήματά τους. Γι αυτό είναι σχετικά αδιάφορες οι αντιδράσεις της ΕΕ για ένα καθεστώς, που αγωνίζεται για την επιβίωσή του. Μάλλον για τις αντιδράσεις της Μόσχας ενδιαφέρεται περισσότερο ο Λουκασένκο».

Κριτική προς τους Ευρωπαίους διατυπώνει η εφημερίδα Tagesspiegel: «Η αγανάκτηση της ΕΕ για την άγρια σύλληψη ενός αντιφρονούντος είναι δικαιολογημένη, έχει ωστόσο και μία δόση υποκρισίας. Έπρεπε να απαχθεί ολόκληρο αεροπλάνο, για να εστιάσει η ΕΕ στην κατάσταση που επικρατεί στη Λευκορωσία και στη βίαιη καταστολή του δημοκρατικού κινήματος; Στη Λευκορωσία υπάρχουν εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι. Ένας από αυτούς, ο Βίτολντ Ασούρακ, στέλεχος της αντιπολίτευσης, πέθανε πριν λίγες μέρες σε στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας- επισήμως από έμφραγμα. Ο 50χρονος δεν είχε ποτέ προβλήματα με την καρδιά του. Οι αρχές αρνήθηκαν να παραδώσουν τη σωρό του για να γίνει κηδεία. Ο θάνατός του πέρασε απαρατήρητος στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες».

Γιάννης Παπαδημητρίου