Μπέρμποκ σε Λαβρόφ: Ο διάλογος μόνη εναλλακτική

Η καθυστέρηση μιάμισης ώρα για να ξεκινήσει η κοινή συνέντευξη τύπου των δύο υπουργών αποτελεί ένδειξη του πόσο βαριά ήταν η ατζέντα των συνομιλιών ανάμεσα στον μακροβιότερο υπουργό Εξωτερικών στην Ευρώπη και τη νέα και νεαρή ομόλογό του Ανναλένα Μπέρμποκ, η οποία, όταν εκείνος αναλάμβανε το πηδάλιο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής το 2004, εκείνη πήγαινε ακόμη σχολείο. Αλλά και η ατμόσφαιρα στη διάρκεια της συνέντευξης ήταν παγωμένη. Ο Λαβρόφ δεν ξέφυγε μεν από τους κανόνες ευγένειας, αλλά δεν ανέφερε ούτε το όνομά της και έκανε εμφανείς προσπάθειες να μην την κοιτάξει. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την πολιτικό των Πρασίνων να αναφέρει από την πρώτη στιγμή και μετά τις εισαγωγικές δηλώσεις Λαβρόφ ότι υπάρχουν μεγάλες και εν μέρει θεμελιακές διαφορές απόψεων μεταξύ των δύο χωρών, αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική από τον διάλογο.

 Στόχος η αναβίωση του σχήματος της Νορμανδίας

Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τη Μόσχα να εγκαταλείψει τις απειλές κατά της Ουκρανίας και να συμμορφωθεί με τις θεμελιακές αξίες της Ευρώπης. "Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να υπερασπιστούμε τούς κοινούς ευρωπαϊκούς μας κανόνες ακόμη κι αν το οικονομικό τίμημα είναι υψηλό" τόνισε σημειώνοντας ότι "είναι δύσκολο  να μην εκλάβουμε τη συγκέντρωση ρωσικών δυνάμεων στα σύνορα της Ουκρανίας ως απειλή". Σε άλλο σημείο των δηλώσεών της και εν όψει πιθανής ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, όπως φοβάται η Δύση, κάλεσε σε επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. "Πρέπει να βρούμε δρόμους να αναβιώσουμε το σχήμα της Νορμανδίας (ΣΣ σε αυτό συμμετέχουν εκτός από τη Γερμανία, η Γαλλία, η Ουκρανία και η Ρωσία). 

Λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική κατάσταση επί τόπου και την εφαρμογή της Συμφωνίας του Μινσκ υπάρχουν διαφορετικές απόψεις ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία, ωστόσο και οι δύο πλευρές έχουν αναγνωρίσει την ειρηνευτική συμφωνία και συμφώνησαν να λάβουν μέτρα το συντομότερο δυνατόν, ώστε να καταστεί δυνατή μια νέα συνάντηση υψηλού επιπέδου στο πλαίσιο του σχήματος της Νορμανδίας. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι η συμφωνία του Μινσκ ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία συνήφθη το 2015 έπειτα από διαμεσολάβηση τη Γερμανίας και της Γαλλίας. Ακολούθησε το 2019 συνάντηση κορυφής με τις χώρες του σχήματος της Νορμανδίας, αλλά δεν προέκυψαν πρόοδοι που αξίζει κανείς να αναφέρει.  

Από την άλλη η Μπέρμποκ προσπάθησε να ρίξει κάποιες γέφυρες, να χρησιμοποιήσει συμφιλιωτικούς τόνους. "Είμαστε πρόθυμοι για έναν σοβαρό διάλογο με τη Ρωσία για να αυξήσουμε την ασφάλεια παντού στην Ευρώπη. Θέλουμε ασφάλεια για τον πολίτη στη Ρίγα, στο Βερολίνο, στην Ουκρανία" είπε η Μπέρμποκ χαρακτηριστικά. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι με το ταξίδι της στη Μόσχα θέλησε να κάνει σαφές πόσο σημαντικές είναι οι σχέσεις με τη Ρωσία για τη νέα γερμανική κυβέρνηση ή "ακόμη και για μένα την ίδια. Μετά τη φρίκη της ναζιστικής δικτατορίας η Γερμανία είναι για πάντα ευγνώμων στο ρωσικό λαό". Μάλιστα κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στη Μόσχα.

 Ο Λαβρόφ επιμένει στις γραπτές εγγυήσεις ασφαλείας

Από την πλευρά του Σεργκέι Λαβρόφ ανάμεσα στα όσα σημαντικά ανέφερε συμπεριλαμβάνεται και η αποστροφή ότι είναι λάθος η πολιτικοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, για τον οποίο εκκρεμεί ακόμη η αδειοδότηση, αλλά πρόκειται μελλοντικά, εφόσον ξεπεραστούν τα διαδικαστικά εμπόδια, να μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ρωσία πιέζει να ξεκινήσει η λειτουργία του, αλλά αυτό δεν φαίνεται ότι θα καταστεί δυνατόν εντός του 2022, ενώ οι ΗΠΑ απειλούν ότι θα τον περιλάβουν ανάμεσα στις κυρώσεις σε περίπτωση που η Μόσχα εισβάλει στην Ουκρανία. Ο καγκελάριος Σολτς επιχειρεί συνεχώς να αποδραματοποιήσει τη σημασία του λέγοντας ότι είναι ένα ιδιωτικό οικονομικό εγχείρημα. Στη Μόσχα η Μπέρμποκ ξεκαθάρισε ότι η αδειοδότηση σταμάτησε, επειδή θα πρέπει να βασιστεί σε ευρωπαϊκό και όχι σε γερμανικό δίκαιο προσθέτοντας ότι εάν χρησιμοποιηθεί η ενέργεια ως μοχλός πίεσης, τότε ο αγωγός θα συμπεριληφθεί ανάμεσα στις κυρώσεις. Έμφαση έδωσε ο Λαβρόφ στις εγγυήσεις ασφαλείας - και μάλιστα εγγράφως - που ζητά από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ για να συνεχιστούν οι συνομιλίες για την Ουκρανία.

Και την ώρα που οι δύο υπουργοί Εξωτερικών συνομιλούσαν στη Μόσχα, ο διπλωματικός πυρετός σε άλλες πρωτεύουσες έφτανε στα ύψη.Σύμφωνα με το State Departement στην Ουάσιγκτον ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επισκέπτεται αύριο Τετάρτη, 19.01, το Κίεβο πριν πάει την επομένη στο Βερολίνο. Σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Λαβρόφ διατύπωσε και πάλι τη θέση της χώρας του, επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν την κυριαρχία της Ουκρανίας, ότι οι συζητήσεις για την ασφάλεια στην Ευρώπη συμπεριλαμβάνουν τους Ευρωπαίους εταίρους και την Ουκρανία και ζήτησε λύση σε διπλωματικό επίπεδο. Στο Βερολίνο, στην κοινή συνέντευξη τύπου με τον καγκελάριο Σολτς, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ είπε ότι προσκάλεσε τη Ρωσία κι άλλους συμμάχους για μια "σειρά συζητήσεων με στόχο να θιγούν οι ανησυχίες του ΝΑΤΟ, αλλά και να ακουστούν οι ανησυχίες και της Ρωσίας".Ως πρωταρχικό στόχο έθεσε την επίτευξη προόδου στο πολιτικό μέτωπο για να αποφευχθεί, όπως είπε, στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία. Την ίδια ώρα ρωσικά στρατεύματα έφταναν το πρωί στη Λευκορωσία για μη προγραμματισμένες ασκήσεις. Σχετικό βίντεο έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Άμυνας στο Μινσκ, που δείχνει να ξεφορτώνονται στρατιωτικά οχήματα και τανκς από τραίνα καλυμμένα στο χιόνι.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/SZ/Spiegel/Welt/afp/Tagesschau