Κρυμμένοι θησαυροί στο βυθό της Βαλτικής Θάλασσας

Χιλιάδες είναι οι θαλάσσιοι θησαυροί που βρίσκονται στον βυθό της Βαλτικής. Ναυαγισμένα πλοία που έχουν βυθιστεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια έχουν να διηγηθούν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία. Μια ομάδα Δανών ερευνητών ξεκίνησε πρόσφατα μια αποστολή ανακάλυψης αυτών των θησαυρών μαζί με ένα καταδυτικό ρομπότ. Ακόμα και οι πιο έμπειροι αρχαιολόγοι-δύτες όμως έμειναν έκπληκτοι από τα ευρήματα που βρέθηκαν ανατολικά του σουηδικού νησιού Γκότλαντ : ένα πλοίο περίπου 300 ετών, εντελώς ανέγγιχτο, σαν να είχε μόλις βυθιστεί, όπως λένε οι ίδιοι.

Την ίδια άποψη συμμερίζεται και ο Ντέιβιντ Τζον Γκρέγκορυ από το Εθνικό Μουσείο της Δανίας. Χαρακτηριστικά, όπως λέει ο ίδιος: «Η στιγμή που βλέπεις ξαφνικά στα 150 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και μέσα στο βαθύ σκοτάδι μόνο με το φως του υποβρύχιου ρομπότ ένα τεράστιο πλοίο, είναι απερίγραπτη αλλά και τρομακτική». Μόλις λίγα ναυτικά μίλια πιο πέρα βρέθηκαν άλλα δύο πλοία εξίσου καλοδιατηρημένα. «Όταν βρίσκεις ναυάγιο σε ρηχά νερά, διατηρείται συνήθως μόνο το κάτω μέρος του πλοίου. «Μπορεί κανείς να περάσει ώρες κοιτάζοντας τις τόσες λεπτομέρειες των τριών αυτών πλοίων» δηλώνει ο ειδικός της υποβρύχιας αρχαιολογίας Κρίστιαν Λεμέε. 

Ακόμη και μια μικροσκοπική φιγούρα δράκου κάτω από την πλώρη του ενός είναι ξεκάθαρα ορατή. «Είναι μια παγκόσμια ιδιαιτερότητα της Βαλτικής Θάλασσας ότι υπάρχουν τόσα πολλά καλοδιατηρημένα ναυάγια» αναφέρει ο Φρίτς Γιούργκενς, ειδικός στην υποβρύχια αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρίστιαν Άλμπρεχτς του Κιέλου. «Στα χαμηλότερα επίπεδα, η περιεκτικότητα σε οξυγόνο είναι τόσο χαμηλή ώστε ο νηοτρώξ να μην μπορεί να επιβιώσει». Το συγκεκριμένο είδος, το οποίο είναι ένα είδος σκλωληκοειδούς μαλακίου, αρέσκεται να καταστρέφει το παλιό ξύλο.  

Σπανιότερες θα είναι οι ανακαλύψεις τέτοιων ευρημάτων στο μέλλον

Μέχρι στιγμής η Βαλτική Θάλασσα έχει γλιτώσει από αυτό το είδος αλλά φαίνεται πως τα πράγματα αλλάζουν. «Τα σκουλήκια αυτά δείχνουν να προσαρμόζονται στην χαμηλή περιεκτικότητα αλατιού, το οποίο είναι επίσης επιβλαβές για τα ίδια, στην περιοχή του Κιέλου μάλιστα η προσαρμογή αυτή παρατηρείται ήδη» σημειώνει ο Γιούργκενς. «Ακόμα και αν ονειρεύομαι ένα τεράστιο μουσείο όπου θα εκτίθενται ναυάγια από όλες τις εποχές, η αποθήκευση και διατήρησή τους είναι απλώς πάρα πολύ ακριβή» λέει γελώντας ο αρχαιολόγος Κρίστιαν Λεμέε σκεπτόμενος πως είναι αδύνατη η ανάκτηση όλων των πλοίων. 

Ωστόσο, οι ερευνητές θέλουν να προστατεύσουν τον θησαυρό που ανακαλύφθηκε πρόσφατα από τους περίεργους και τους άρπαγες και δεν αποκαλύπτουν τις ακριβείς συντεταγμένες των πλοίων. Παρόλα αυτά έχουν ξεκινήσει να λύνουν το μυστήριο της προέλευσης τους. Ο ένας εκ των τριών ξύλινων γιγάντων προκαλεί πολλά ερωτήματα στους ειδικούς ενώ για τους άλλους δύο είναι σίγουροι πως πρόκειται για ολλανδικά εμπορικά πλοία. Το μήκος τους κυμαίνεται από 16 έως 27 μέτρα ενώ οι ερευνητές θεωρούν πως χρονολογούνται από τον 17ο ως τον 18ο αιώνα. 

Μυστήριο παραμένει η υπόθεση του τρίτου πλοίου

Το τρίτο πλοίο, το οποίο οι ερευνητές αποκαλούν «το ναυάγιο με τα κανόνια», πιθανότατα χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Ο Γκέρτ Νόρμαν Άντερσεν από το πολεμικό μουσείο Γιούτλαντ και η ομάδα του υποθέτουν ότι προέρχεται από τη Σκανδιναβία, πιθανότατα από τη Σουηδία αλλά για ποιο λόγο χρησιμοποιήθηκε και γιατί βυθίστηκε παραμένει μυστήριο. Το συναρπαστικό με αυτό το πλοίο είναι ότι έχει πολλά ξύλινα βαρέλια στο κατάστρωμα και πέντε μικρά κανόνια που πιθανότατα χρησιμοποιούνταν μόνο για εκφοβισμό, υποστηρίζει ο Λεμέε ενώ θεωρεί πως ήταν μάλλον ένα πολυτελές εμπορικό πλοίο και τα ξύλινα βαρέλια αποτελούσαν «προστατευτική ασπίδα» σε περίπτωση επίθεσης. 

Ο αρχαιολόγος πιστεύει πως το πλοίο δεν δέχθηκε επίθεση, ειδάλλως θα υπήρχαν τρύπες στον κορμό του. Αντίθετα πιστεύει ότι ταξίδευε πολύ γρήγορα και μια ξαφνική αλλαγή του καιρού σε συνδυασμό με δυνατό άνεμο το βύθισαν. Οι ερευνητές ανακάλυψαν και την σωσίβια λέμβο του πλοίου, μια ένδειξη πως το πλήρωμα δεν πρόλαβε να διαφύγει εγκαίρως. Συν τοις άλλοις λοιπόν το ναυάγιο αυτό κρύβει και μια ανθρώπινη τραγωδία.

Γιούλια Βέσενμπαχ, dpa 

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου