Η Μάρα Μεϊμαρίδη στα γερμανικά

Υπάρχουν συσχετισμοί δυνάμεων στη λογοτεχνία; Υπάρχουν σίγουρα, και μάλιστα στη διακίνηση του βιβλίου με βεβαιότητα. Την περασμένη εβδομάδα ο μεγάλος γερμανικός οίκος Insel κυκλοφόρησε στα γερμανικά το βιβλίο της Μάρας Μεϊμαρίδη Οι μάγισσες της Σμύρνης και οι πρώτες ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αγορά θα το αξιοποιήσει. Η μεγάλη εφημερίδα Süddeutsche Zeitung ανήρτησε κιόλας τον καινούργιο τίτλο στο διαδικτυακό της κατάστημα. Τα τελευταία χρόνια ο οίκος Avangarde στο χωριουδάκι Λιχ της Έσσης, ειδικευμένος στους αναρχικούς συγγραφείς, κυκλοφόρησε στα γερμανικά τρία ολόκληρα βιβλία της Λιλής Ζωγράφου, αλλά αυτά ούτε προβλήθηκαν ούτε προσέχθηκαν ιδιαίτερα ούτε έθελξαν το μεγάλο κοινό.

Συναρπαστικά θέματα για τους πολλούς

Βεβαίως η Μάρα Μεϊμαρίδη και η Λιλή Ζωγράφου είναι δύο ασύγκριτα διαμετρήματα στην επικράτεια της γραφής, αλλά το ζήτημά μας σήμερα είναι άλλο, όχι η λογοτεχνική αποτίμηση, όσο η διακίνηση των βιβλίων από τους μεγάλους και τους μικρούς εκδοτικούς οίκους. Οι πρώτοι ζυγίζουν πολύ καλά το οικονομικό κόστος και όφελος των κινήσεών τους, οι δεύτεροι είναι πολύ πιο τολμηροί γιατί ενεργούν χωρίς τις επιταγές του μεγάλου κέρδους. Η Μάρα Μεϊμαρίδη υπόσχεται πωλήσεις γιατί ανήκει στην κατηγορία του καλού ψυχαγωγικού βιβλίου. Πολύ κομψά ο Δημοσθένης Κούρτοβικ το είχε διατυπώσει ως εξής: Έχουμε να κάνουμε με μια συγγραφέα που έχει περισσότερες πραγματολογικές παρά λογοτεχνικές αρετές και στο συγκεκριμένο βιβλίο αξιοποιεί τρία συναρπαστικά για πολύν κόσμο θέματα, την Ανατολή, τη γυναίκα και τον αποκρυφισμό.

Και να που πριν το βιβλίο προλάβει να κυκλοφορήσει στα γερμανικά διαβάζουμε σε μια πρώτη βιβλιοκρισία στο διαδίκτυο: «Η ιστορία που διηγείται η Μάρα Μεϊμαρίδη διαθέτει μια σπάνια μαγεία. Η συγγραφέας με τη γλωσσική της δύναμη αναβιώνει παλιές εποχές και παρασύρει τον αναγνώστη σε άλλες διαστάσεις.» Και σε μια άλλη βιβλιοκρισία διαβάζουμε: «Ο κόσμος που φτιάχνει η Μεϊμαρίδη για τις ηρωίδες της είναι συναρπαστικός και πολύχρωμος, είτε η διήγηση εκτυλίσσεται στο παρελθόν είτε στη σημερινή Ελλάδα. Οι Μάγισσες της Σμύρνης ξεδιπλώνουν την ιστορία τριών γενεών ασυνήθιστων γυναικών. Το βιβλίο θα μπορούσε να ενθουσιάσει κυρίως τους λάτρεις της ιστορικής λογοτεχνίας.»

Στη σκιερή πλευρά της βιβλιαγοράς

Όχι δεν πρόκειται για την οριστική αποτίμηση της γραμματολογίας, αλλά για τις σειρήνες της αγοράς που ενόψει των Χριστουγέννων ταρακουνούν στα αυτιά των υποψήφιων αγοραστών κουδουνάκια και τρίγωνα. Αυτό το τραγούδι των Σειρήνων δεν είναι οπωσδήποτε ασύμβατο με τη λογοτεχνία, εντέλει κάθε βιβλίο εκτός από την επουράνια βασιλεία διεκδικεί και μια επίγεια ζωή, πρέπει να αγοραστεί, να συνδυάσει στην πράξη τον Κερδώο με τον Λόγιο Ερμή. Και όμως, παρ’ όλες αυτές τις εκλογικεύσεις, στην άλλη πλευρά της βιβλιαγοράς, τη σκιερή, χωρίς τους προβολείς, υπάρχει κάτι πιο συγκινητικό για μας από τη θεαματική καθέλκυση της Μεϊμαρίδη στη γερμανική αγορά. Αυτά τα τρία βιβλία της Λιλής Ζωγράφου, δείγματα μιας υποδόριας γραφής που δεν θέλγει εύκολα, και που μεταφράστηκαν στα γερμανικά χωρίς να το πάρουμε σχεδόν είδηση από τον εναλλακτικό οίκο Avangarde στο χωριουδάκι Λιχ της Έσσης.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου